Mor Gabriel klooster

Mor Gabriel Klooster ܕܝܪܐ ܕܡܪܝ ܓܒܪܐܝܠ
Land	Turkije
Regio	Provincie Mardin
Plaats	Midyat
Coördinaten	37° 19′ NB, 41° 32′ OL
Religie	Syrisch-Orthodoxe Kerk
Gebouwd in	397 n.Chr.
	;
Portaal	Religie

Het Mor Gabriel klooster (Aramees: ܕܝܪܐ ܕܡܪܝ ܓܒܪܐܝܠ Dayro dMor Gabriyel, Turks: Deyrulumur Manastırı Het Klooster van Sint-Gabriël) ook wel genoemd het Qartminklooster is het oudste nog bestaande christelijke klooster in de wereld.^[1] Het klooster behoort tot de Syrisch-orthodoxe Kerk van Antiochië en bevindt zich in de Aramese regio Tur Abdin nabij Midyat in de provincie Mardin in het zuidoosten van Turkije.^[2]

Het klooster werd in 397 gesticht en is het meest essentiële Syrisch-orthodoxe klooster in Turkije, met ongeveer vijftien zusters en twee monniken die afzonderlijke vleugels van het gebouw bewonen. Het is eveneens een verblijf voor een wisselend aantal lokale arbeiders en gasten. Het is ook de zetel van de metropoliet van Tur Abdin, momenteel is dat Timotheos Samuel Aktaş.

Dit klooster is een werkende gemeenschap met tuinen en boomgaarden. Het hoofddoel van dit klooster is het in leven houden van het Syrisch-orthodox christendom door scholing aan te bieden en het wijden van inheems-geboren monniken. Het heeft eveneens bij gelegenheden fysieke bescherming geboden aan de christelijke bevolking.

Het klooster is open voor bezoekers en het voor leden van de Syrisch-Orthodoxe gemeenschap mogelijk om er te verblijven met toestemming.

Naamgeving

Het klooster, ook wel bekend als Umro dMor Gabriyel in het Syrisch, heeft in de loop van de geschiedenis verschillende namen gehad.^[3]
In de vroegere jaren stond het bekend als Umro dMor Shmuyel u Mor Shem'un, vernoemd naar de twee oprichters van het klooster in 397, Sint-Samuel en Sint-Simon. Later werd het ook wel aangeduid als Dayro d'Umro, wat "het verblijf van monniken" betekent, waarvan de Turkse variant "Deyrulumur" is afgeleid. In de 5e eeuw kreeg het klooster de naam 'Umro dKartmin, vanwege de nabijheid van het plaatsje Kartmin (tegenwoordig bekend als Yayvantepe). De huidige naam, Mor Gabriel, is afkomstig van de 7e-eeuwse bisschop Sint-Gabriël, die verbonden was aan het klooster.

Rechtszaken

Het klooster kreeg vanaf 2008 en 2009 te kampen met vier rechtszaken tegen de Turkse staat en omliggende dorpen. De omliggende dorpen beschuldigden in de eerste zaak het klooster ervan zich onrechtmatig honderden hectaren eikenbos te hebben toegeëigend.^[4] De rechter stelde, na lang uitstellen van een uitspraak, het klooster hiervoor in het gelijk. De rechter deed zijn uitspraak in het bijzijn van onder anderen Nederlandse, Duitse en Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers.

De tweede rechtszaak werd door de Turkse staat aangespannen tegen het klooster. Ditmaal werd het klooster ervan beschuldigd zich een stuk grond te hebben toegeëigend dat volgens Turkije in werkelijkheid een stuk bos is dat aan de staat toebehoort. De rechter stelde de Turkse staat in deze tweede zaak in 2009 in het gelijk.^[5] Het klooster ging na deze uitspraak in hoger beroep.^[6] In 2011 wees het Turkse Hooggerechtshof de gronden buiten de kloostermuren toe aan de Turkse staat.^[7] Het klooster kon zijn eigendomsrechten namelijk niet bewijzen. De twee overige zaken lopen nog.

De Syrisch-orthodoxe gemeenschap in diaspora reageerde met demonstraties tegen de Turkse staat. Zij waren bang dat het klooster moest sluiten. De rechtszaken werden op de voet gevolgd door de Europese Unie.^[8] In Nederland werden in januari 2009 Kamervragen gesteld aan de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen. De Nederlandse ambassade was bij diverse zittingen aanwezig.^[9] In februari 2011 werden wederom kamervragen gesteld aan de minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal, waarbij CDA-kamerlid Pieter Omtzigt wilde dat Rosenthal bezwaar maakt tegen de dreigende grondonteigening van het klooster.^[10]

Op 30 september 2013 kwam de Turkse premier Recep Tayyip Erdoğan met een democratiseringspakket, waarbij onder andere het klooster Mor Gabriel zijn landerijen definitief terug zou krijgen.^[11] Het klooster zelf liet op 23 oktober 2013 weten nog niets gemerkt te hebben hiervan.

De functioneel, belangrijkste verblijfplaats van het Klooster Deyrulumur, die de rol van de werkende gemeenschap beklemtoont
Ingang van het klooster
De woonvleugel
Een binnenhof in het klooster
De prominente torens van het Mor Gabriel-klooster