NCS 13-15

De serie NCS 13-15 was een serie sneltreinstoomlocomotieven van de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij (NCS), ingezet tussen 1872 en 1912.

NCS 13-15
NCS 15 Brielle Ca. 1905
Aantal	oorspronkelijk: 3 verbouwd: 1 + 2
Nummering	13-15 / 13 / 14-15
Fabrikant	R. Stephenson & Co. / Nederlandsche Stoomboot Maatschappij / NCS werkplaats Utrecht
In dienst	1872
Uit dienst	1911-1912
Asindeling	1B
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	31,0 ton / 32,5 ton / 37,0 ton
Massa tender	21,0 ton / 23,0 ton / 23,0 ton
Diameter drijfwielen	1753 mm / 1797 mm / 1797 mm
Diameter loopwielen	1118 mm / 1162 mm / 1162 mm
Diameter tenderwielen	1118 mm / 1162 mm / 1162 mm
Lengte over buffers	13.727 mm / 14.135 mm / 14.135 mm
Hoogte	3986 mm / 4008 mm / 4008 mm
Trekkracht	3330 kg / 3640 kg / 4030 kg
Aantal bewaarde exemplaren	0
Portaal    Verkeer & Vervoer

Met het toenemen van het goederenverkeer kreeg de NCS aan het eind van de jaren 1860 de behoefte aan nieuwe locomotieven. In 1871 werd bij de fabriek van Robert Stephenson and Company in Newcastle een drietal locomotieven besteld, welke in 1872 als NCS 13-15 in dienst werden gesteld. De locomotieven vertoonden grote gelijkenis met de NCS 1-12, maar zwaarder en groter. Ook was de stoomspanning verhoogd tot 8,3 kg/cm². De locomotieven waren tevens voorzien van namen, respectievelijk De Watergeus, De Zwijger en Brielle.

In 1883 werd de 13 door de Nederlandsche Stoomboot Maatschappij in Rotterdam voorzien van een nieuwe ketel en een nieuw machinistenhuis, waarbij ook de lengte toenam. De stoomspanning werd verhoogd tot 9,3 kg/cm². Bij deze verbouwing werd de locomotief tevens voorzien van een Westinghouserem. In 1892 werden de 14 en 15 in de eigen werkplaats in Utrecht verbouwd.

De 14 en 15 werden in 1911 buiten dienst gesteld, gevolgd door de 13 in 1912.

Overzicht

Fabrieksnummer	Naam	NCS nummer	In dienst	Verbouwd	Uit dienst
2018	De Watergeus	13	1872	1883	1912
2019	De Zwijger	14	1872	1892	1911
2020	Brielle	15	1872	1892	1911

Gegevens

	Oorspronkelijke uitvoering	Verbouwing	Verbouwing
Aantal	3	1	2
Nummering	13-15	13	14-15
Fabrikant	Robert Stephenson and Company	Nederlandsche Stoomboot Maatschappij	NCS werkplaats Utrecht
In dienst	1872	1883	1892
Uit dienst	1883, 1892	1912	1911
Asindeling	1B	1B	1B
Spoorwijdte	1435 mm	1435 mm	1435 mm
Gewicht locomotief	31,0 ton	32,5 ton	37,0 ton
Gewicht tender	21,0 ton	23,0 ton	23,0 ton
Middellijn drijfwielen	1753 mm	1797 mm	1797 mm
Middellijn loopwielen	1118 mm	1162 mm	1162 mm
Middellijn tenderwielen	1118 mm	1162 mm	1162 mm
Lengte over buffers	13.727 mm	14.135 mm	14.135 mm
Hoogte	3986 mm	4008 mm	4008 mm
Maximumsnelheid	?	?	?
Verwarmd oppervlak vuurkist	9 m2	9 m2	10 m2
Verwarmd oppervlak vlampijpen	85 m2	76 m2	83 m2
Roosteroppervlak	1,46 m2	1,4 m2	1,6 m2
Maximum stoomspanning	8,3 kg/cm2	9,3 kg/cm2	10,3 kg/cm2
Aantal cilinders	2	2	2
Middellijn x slaglengte cilinders	406 x 610 mm	406 x 610 mm	406 x 610 mm
Stoomverdeling	Stephenson	Stephenson	Stephenson
Waterinhoud	7 m3	7 m3	7 m3
Brandstofvoorraad	3 ton kolen	3 ton kolen	3 ton kolen
Trekkracht	3330 kg	3640 kg	4030 kg

Bronnen, noten en/of referenties

• N.J. van Wijck Jurriaanse: De Nederlandsche Centraal Spoorwegmaatschappij. Uitg. Wyt, Rotterdam, 1973. ISBN 90 6007 527 7
• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld, 5e geheel herziene druk. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.

Nederlandse stoomlocomotieven