NS 6300

De serie NS 6300 was een serie tenderlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) onder te verdelen in twee deelseries, bestek 6301-6310 en bestek 6311-6322. Het grootste verschil tussen bestek 1 en 2 is dat de laatste een verhoogde kolenbak heeft. De eerste deelserie werd in 1930 door Henschel & Sohn in Kassel gebouwd. De tweede deelserie werd in 1931 door de Berliner Machinenbau AG (voorheen L. Schwartzkopff) te Berlijn gefabriceerd.

NS 6300
Aantal	22
Nummering	6301-6322
Fabrikant	Henschel & Sohn, Berliner Maschinenbau
In dienst	1930-1931
Uit dienst	1957
Asindeling	2'D 2'
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	127 ton
Massa tender	102 ton
Aslast	18 ton
Diameter drijfwielen	1550 mm
Diameter loopwielen	930 mm
Lengte over buffers	17.385 mm
Hoogte	4550 mm
Maximumsnelheid	90 km/u
Vuurkist	17 m2
Vlampijpen	149 m2
Oververhitter	50 m2
Roosteroppervlak	3,16 m2
Maximum stoomspanning	14 kg/cm2
Aantal cilinders	4
Diameter × slaglengte cilinders	420 x 660 mm
Stoomverdeling	Walschaerts
Waterinhoud	14 m3
Brandstofvoorraad	4,5 ton kolen
Vermogen	± 1600 PKi
Trekkracht	14.720 kg
Soortmerk	GTO4
Bijnaam	Beulen
Aantal bewaarde exemplaren	1
Portaal    Verkeer & Vervoer

Deze grote tenderlocomotieven, met de asindeling 2'D2', zijn ontworpen door ingenieur W.A.C. Pont en waren de laatste nieuwbouwserie van stoomlocomotieven voor de NS. Ze zijn speciaal ontworpen voor het zware kolenvervoer van de Zuid-Limburgse mijnen naar West-Nederland. De ketel is vrijwel identiek aan, en het frame en appendages zijn afgeleid van, de serie NS 3900 met losse tender. Door hun grote ketel moest de stoker flink kolen blijven scheppen om voldoende stoomdruk te houden. Hierdoor kregen ze bij het personeel de bijnaam "De Beul". Het maximale vermogen van 1600 pk was in hoge mate afhankelijk van de kwaliteiten van de stoker en de kolen.

De asdruk van de drijfwielen bedroeg 18 ton. Door hun drijfwielen van 1,55 m waren deze locomotieven ook in staat personentreinen te trekken met een snelheid van 90 km/u, hoewel soms onofficieel een snelheid is gemeten van meer dan 100 km/u.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden elf locomotieven naar Duitsland weggevoerd. Tien hiervan kwamen weer terug, die op twee na werden hersteld van schade en weer in dienst genomen.

De 6313 kwam niet meer terug en werd in 1950 als vermist opgegeven. Van de in Nederland achtergebleven elf locomotieven waren de 6306 en 6321 dermate vernield dat herstel niet meer lonend was. De weer in dienst gestelde locomotieven werden tussen 1955 en 1957 afgevoerd.

De 6305 en 6317 bleven in gebruik als walslocomotief voor het inwalsen van nieuwe sporen en voor belastingproeven van nieuwe bruggen.

Door een smeekbede van de Utrechtse architect en treinenliefhebber Toon Haakma Wagenaar aan de toenmalige president-directeur van de NS, F.Q. den Hollander, bleef locomotief 6317 (met de ketel van de 3927) voor het nageslacht bewaard en werd in 1959 eigendom van het Nederlands Spoorwegmuseum. De 6317 is sinds de laatste grote verbouwing van het Spoorwegmuseum in 2004 ingemetseld in een attractie, en is dus maar even te bezichtigen.

De andere walslocomotief 6305 werd in 1962 als zodanig buiten gebruik gesteld en gesloopt.

Fabrikant	Fabrieksnummer	In dienst	NS nummer	Uit dienst	Bijzonderheden
Henschel & Sohn	21782	1930	6301	1957	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn	21783	1930	6302	1956
Henschel & Sohn	21784	1930	6303	1956	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn	21785	1930	6304	1957	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn	21786	1930	6305	1957	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade. Van 1957 tot 1962 gebruikt als walslocomotief.
Henschel & Sohn	21787	1930	6306	1947	Afgevoerd na oorlogsschade.
Henschel & Sohn	21788	1930	6307	1957	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Henschel & Sohn	21789	1930	6308	1955
Henschel & Sohn	21790	1930	6309	1956
Henschel & Sohn	21791	1930	6310	1955	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau	10050	1931	6311	1957
Berliner Maschinenbau	10051	1931	6312	1955
Berliner Maschinenbau	10052	1931	6313	1950	Weggevoerd naar Duitsland, in 1950 als vermist opgegeven. In 1951 in Hagenow gesloopt. Replica in 2015 gemaakt, staat nu bij Preston Palace in Almelo.
Berliner Maschinenbau	10053	1931	6314	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd na oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau	10054	1931	6315	1955	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau	10055	1931	6316	1947	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer afgevoerd na oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau	10056	1931	6317	1957	Van 1957 tot 1959 gebruikt als walslocomotief. Bewaard in het Nederlands Spoorwegmuseum.
Berliner Maschinenbau	10057	1931	6318	1957	Weggevoerd naar Duitsland, na terugkeer hersteld van oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau	10058	1931	6319	1956
Berliner Maschinenbau	10059	1931	6320	1957
Berliner Maschinenbau	10060	1931	6321	1947	Afgevoerd na oorlogsschade.
Berliner Maschinenbau	10061	1931	6322	1955	In 1951 in Weert zwaar beschadigd, met frame van afgevoerde 6314 weer hersteld.

Afbeeldingen

• 
  NS 6303 (1930)
• 
  Een 6300 in Maastricht (1957)
• 
  Oude locomotieven van NS in de smeltkroes (17-01-1956)
• 
  NS 6310 bij de opnieuw in gebruik genomen Spoorbrug bij Buggenum (03-12-1945)
• 
  NS 6310 bij de opnieuw in gebruik genomen Spoorbrug bij Buggenum (03-12-1945)
• 
  NS 6307 Tijdens de beproeving van de hulpspoorbrug over de Vaartsche Rijn (02-11-1936)
• 
  NS 6322 in de lichterij van de Centrale Werkplaats van de N.S. te Tilburg. (1937)
• 
  NS 6318 op het emplacement van de werkplaats te Tilburg (23-03-1954)
• 
  Voorkant van de NS 6303 (Tussen 1930 en 1955)
• 
  NS 6322 in de stelplaats van de Centrale Werkplaats van de N.S. te Tilburg. (1937)
• 
  Tijdens de oorlog beschoten stoomlocomotief nr. 6322 (1945)
• 
  Een door oorlogshandelingen vernielde stoomlocomotief in de werkplaats (1945)
• 
  Interieur van een stoomlocomotief uit de serie 6300 van de N.S. machinistenhuis (1930)
• 
  NS-loc 6317 in het Nederlands Spoorwegmuseum te Utrecht.

Bronnen

Bronnen, noten en/of referenties

• R.C. Statius Muller, A.J. Veenendaal jr., H. Waldorp: De Nederlandse stoomlocomotieven. Uitg. De Alk, Alkmaar, 2005. ISBN 90 6013 262 9
• Martin van Oostrom: Stoomlocomotieven serie NS 6300. Uitg. Stichting Railpublicaties Rosmalen, 1985. ISBN 90 71513 01 7
• A. Weijts: Tussen vuur en stoom. Uitg. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 2001. ISBN 90 288 26947.

Mediabestanden

Zie de categorie NS 6300 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Nederlandse stoomlocomotieven