NS 6700
De serie NS 6700 was een serie tenderlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS) en diens voorganger Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM).
| NS 6700 | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Aantal | 42 | |||
| Nummering | HSM: 136-143, 160-183, 194-203 NS: 6701-6741 | |||
| Fabrikant | Borsig | |||
| In dienst | 1883-1889 | |||
| Uit dienst | 1924-1933 | |||
| Asindeling | B | |||
| Spoorwijdte | 1435 mm | |||
| Massa locomotief | 22,5 ton / 21,0 ton | |||
| Diameter drijfwielen | 1240 mm | |||
| Lengte over buffers | 6400 mm | |||
| Hoogte | 3972 mm / 4500 mm | |||
| Maximumsnelheid | 60 km/u | |||
| Vuurkist | 3,5 m2 | |||
| Vlampijpen | 29,5 m2 | |||
| Roosteroppervlak | 0,76 m2 | |||
| Maximum stoomspanning | 10,3 kg/cm2 | |||
| Aantal cilinders | 2 | |||
| Diameter × slaglengte cilinders | 300 x 400 mm | |||
| Stoomverdeling | Belpaire | |||
| Waterinhoud | 2,28 m3 | |||
| Brandstofvoorraad | 0,56 ton kolen | |||
| Trekkracht | 2090 kg | |||
| Remsysteem | Stoomrem / Westinghouserem | |||
| Soortmerk | HSM/NS: L1 | |||
| Bijnamen | Ezels Priktollen Fornuizen Ledikanten | |||
| Aantal bewaarde exemplaren | 0 | |||
| ||||
Nadat de HSM begon met de exploitatie van lokaalspoorlijnen, ontstond de behoefte aan geschikte lokaalspoorlocomotieven. Bij de firma Borsig in Berlin-Tegel werd een achttal tweeassige tenderlocomotieven besteld, welke in 1883 werden geleverd. Naast de nummers 136-143 werden de locomotieven voorzien van dierennamen. Met de uitbreidingen van de lokaalspoorwegexploitatie door de HSM werden tot 1889 diverse naleveringen bij Borsig geplaatst. De 160-171 werden in 1885 geleverd, de 172-176 en 177-183 in 1887, de 194-198 in 1888 en de 199-203 in 1889. De verschillende deelleveringen weken op diverse punten van elkaar af, meestal ontstaan door verbeteringen naar aanleiding van de ervaringen met de eerdere locomotieven. Kenmerkend voor het uiterlijk van deze locomotieven waren de schijfwielen in plaats van spaakwielen en de mogelijkheid om tussen de ketel en de waterbakken van het machinistenhuis naar de voorzijde te kunnen lopen. Dit laatste was onder andere voor de op de lokaalspoorlijnen gebruikte eenmansbediening, waarbij de conducteur vanuit de trein de locomotief in geval van nood de locomotief kon bereiken.
In 1916 werd de 179 verkocht aan de Gooische Stoomtram. Bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) in 1921 kregen de overige 41 locomotieven van deze serie de NS-nummers 6701-6741. In 1923 werd de 6704 aan de Koninklijke Hoogovens, die de locomotief als loc 8 tot 1928 of 1929 inzette. Door de onregelmatige slag door een onjuiste stand van de stoomschuif kreeg de locomotief bij de hoogovens al snel de bijnaam "Manke Nelis". Tussen 1924 en 1933 werden de resterende locomotieven bij de NS buiten dienst gesteld. Er is geen exemplaar bewaard gebleven.
| Fabrieksnummer | In dienst | HSM nummer | HSM naam | NS nummer | Uit dienst NS | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 3929 | 1883 | 136 | Casuaris | 6701 | 1926 | |
| 3930 | 1883 | 137 | Duif | 6702 | 1933 | |
| 3931 | 1883 | 138 | Eend | 6703 | 1930 | |
| 3932 | 1883 | 139 | Faisant | 6704 | 1923 | In 1923 verkocht aan Koninklijke Hoogovens, aldaar ingezet als loc 8 tot 1928 of 1929. |
| 3933 | 1883 | 140 | Gier | 6705 | 1925 | |
| 3934 | 1883 | 141 | Hond | 6706 | 1932 | |
| 3935 | 1883 | 142 | Ibis | 6707 | 1933 | |
| 3936 | 1883 | 143 | Jakhals | 6708 | 1933 | |
| 4101 | 1885 | 160 | Kapel | 6709 | 1933 | |
| 4102 | 1885 | 161 | Leeuwerik | 6710 | 1933 | |
| 4103 | 1885 | 162 | Muis | 6711 | 1926 | |
| 4104 | 1885 | 163 | Nachtegaal | 6712 | 1927 | |
| 4105 | 1885 | 164 | Otter | 6713 | 1925 | |
| 4106 | 1885 | 165 | Papegaai | 6714 | 1925 | |
| 4107 | 1885 | 166 | Raaf | 6715 | 1925 | |
| 4108 | 1885 | 167 | Snip | 6716 | 1925 | |
| 4109 | 1885 | 168 | Tor | 6717 | 1931 | |
| 4110 | 1885 | 169 | Uil | 6718 | 1925 | |
| 4111 | 1885 | 170 | Valk | 6719 | 1927 | |
| 4112 | 1885 | 171 | Wachtel | 6720 | 1928 | |
| 4214 | 1887 | 172 | IJsbeer | 6721 | 1929 | |
| 4215 | 1887 | 173 | Zwaluw | 6722 | 1932 | |
| 4216 | 1887 | 174 | Aap | 6723 | 1932 | |
| 4217 | 1887 | 175 | Baviaan | 6724 | 1925 | |
| 4218 | 1887 | 176 | Colibri | 6725 | 1933 | |
| 4227 | 1887 | 177 | Doffer | 6726 | 1931 | |
| 4228 | 1887 | 178 | Ezel | 6727 | 1932 | |
| 4229 | 1887 | 179 | Fret | – | 1916 | In 1916 verkocht aan de Gooische Stoomtram. |
| 4230 | 1887 | 180 | Gans | 6728 | 1926 | |
| 4231 | 1887 | 181 | Haas | 6729 | 1929 | |
| 4232 | 1887 | 182 | Isegrim[1] | 6730 | 1933 | |
| 4233 | 1887 | 183 | Kraai | 6731 | 1933 | |
| 4248 | 1888 | 194 | Lepelaar | 6732 | 1932 | |
| 4249 | 1888 | 195 | Musch | 6733 | 1933 | |
| 4250 | 1888 | 196 | Neushoorn | 6734 | 1926 | |
| 4251 | 1888 | 197 | Os | 6735 | 1932 | |
| 4252 | 1888 | 198 | Patrijs | 6736 | 1926 | |
| 4264 | 1889 | 199 | Reiger | 6737 | 1933 | |
| 4265 | 1889 | 200 | Sijsje | 6738 | 1924 | |
| 4266 | 1889 | 201 | Tortel | 6739 | 1933 | |
| 4267 | 1889 | 202 | Vink | 6740 | 1926 | |
| 4268 | 1889 | 203 | Wesp | 6741 | 1925 |
- ↑ J. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, 2009, ISBN 978 90 71513 68 8, Pag. 236.
- H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
- J. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, 2009, ISBN 978 90 71513 68 8.
- J.J. Karskens: De Locomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Uitg. J.H. Gottmer, Haarlem – Antwerpen, 1947.
- C. A. van Lieshout: Stoom in de Breesaap. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1980. ISBN 90 6013 746 9.