Orgasmekloof
De orgasmekloof[1] (Engels: orgasm gap[2] of pleasure gap[3]) is een begrip dat verwijst naar de algemene ongelijkheid tussen heteroseksuele mannen en vrouwen op het gebied van seksuele bevrediging, en meer bepaald het verschil in hoe vaak zij een orgasme hebben tijdens seksuele handelingen. Van vrouwen uit iedere bevolkingsgroep die bestudeerd is, is bekend dat zij het minst vaak een orgasme hebben tijdens seks met een man. Onderzoekers hebben meerdere factoren geopperd die zouden kunnen bijdragen aan het bestaan van deze orgasmekloof.[4][5][3][6][7][8][9][10][11][12] Orgasmekloofonderzoeker Laurie Mintz beargumenteert dat de hoofdoorzaak van deze vorm van sekseongelijkheid ligt in "onze culturele onwetendheid over de clitoris" en dat het algemeen voorkomt dat "de vrouwelijke genitaliën worden gereduceerd tot het enige onderdeel (de vagina) dat mannen een betrouwbaar orgasme geeft, maar vrouwen niet."[13][7] Volgens seksuoloog Ellen Laan is de belangrijkste oorzaak van de orgasmekloof dat een heteroseksuele vrijpartij meestal vooral bestaat uit de coïtus en gestaakt wordt zodra de man is klaargekomen.[14][2][15]
Onderzoeksgeschiedenis
bewerkenHet in 1953 in de Verenigde Staten gepubliceerde tweede Kinsey Report, getiteld Sexual Behavior in the Human Female ("Het seksuele gedrag van de vrouw"), noemt verschillende waarnemingen, waaronder dat er 'verschillen in frequentie van orgasme' waren tussen ongetrouwde Amerikaanse meisjes en vrouwen enerzijds en jongens en mannen anderzijds. De meisjes en vrouwen hadden gemiddeld 223 orgasmes voordat ze trouwden, waarbij 36% aangaf voor het huwelijk nog nooit een orgasme te hebben gehad; 10% van de vrouwen in het onderzoek zei zelfs dat ze überhaupt nog nooit in hun leven waren klaargekomen. De jongens en mannen hadden gemiddeld 1523 orgasmes voordat ze trouwden; alle mannen in het onderzoek meldden dat ze al wel eens waren klaargekomen voor hun huwelijk.[16][17] Tegen 1990 verwezen schrijvers naar het door Kinsey et al. waargenomen sekseverschil in seksuele belevingen als de "orgasm gap" ("orgasmekloof") en noemden daarbij de verschillende aantallen voorhuwelijkse orgasmes per sekse als voorbeeld.[18] Ondertussen suggereerden Masters & Johnson (1966) dat lesbische vrouwen meer orgasmes hadden dan heteroseksuele vrouwen.[19]
Uit een onderzoek naar seksuele praktijken in de Verenigde Staten van Laumann et al. uit 1994 bleek dat 75,0% van de mannen en 28,6% van de vrouwen in heteroseksuele huwelijken altijd orgasmes hadden tijdens seks met hun echtgenoot/echtgenote, terwijl 40,2% van de mannen en 79,7% van de vrouwen dacht dat hun echtgenoot/echtgenote altijd klaarkwam.[20] Deze verhoudingen waren anders in niet-huwelijkse heterorelaties (zoals samenwonenden, lange- of kortetermijnrelaties), waarbij de frequentie toenam tot 80,5% van de mannen en 43,0% van de vrouwen die altijd klaarkwamen tijdens seks met hun kortetermijnpartners, terwijl 69,3% van de mannen en 82,6% van de vrouwen dacht dat hun kortetermijnpartner altijd klaarkwam.[20] Het eerste van die cijfers werd in een artikel van Weekly World News uit augustus 1997 bestempeld als 'de 29/75-kloof' en als representatief voor de 'orgasmekloof' aangenomen.[21] De Amerikaanse feministische schrijvers Marcelle Karp en Debbie Stoller (1999) verwezen ook losjes naar dit 75/29-cijfer als bewijs dat de orgasmekloof bestond en om te pleiten voor meer inspanningen om vrouwen seksueel te emanciperen, want 'er zijn een heleboel vrouwen die zeer zeker nog geen plezier hebben'.[22]
Bijdragende factoren
bewerkenSeksueel gedrag en orgasmes
bewerken
Zie ook Fake orgasme voor meer informatie.Gegevens van onderzoek naar seksueel gedrag in de 20e en vroege 21e eeuw hebben uitgewezen dat zeer weinig vrouwen (minder dan 30%)[17][23][24][25][26][27][28] een orgasme kregen tijdens seks met een man, terwijl mannen (meer dan 90%)[26][27][29][30][31][32] meestal wel klaarkwamen. Tijdens seks met partners hing de frequentie van orgasmes voor mannen niet af van hun seksuele geaardheid; echter, lesbiennes (ook wel 'vrouwen die seks hebben met vrouwen' genoemd) meldden significant vaker orgasmes (tot wel 83%)[33][4][34] dan vrouwen die seks hadden met mannen. Dit verschil tussen vrouwen werd beïnvloed door het feit dat vrouwen die onderling seks hadden prioriteit gaven aan het stimuleren van de clitoris.[4][34] Het is vastgesteld dat clitorale stimulering voor vrouwen de betrouwbaarste methode is om een orgasme te bereiken,[35][36][37][38] aangezien bijna alle vrouwen wel een zekere vorm van clitorale stimulering nodig hadden om klaar te komen.[31][30][23][28][12] Ook is gebleken dat geslachtsgemeenschap, ofwel penis-in-vagina-seks (PIV-seks), voor vrouwen niet betrouwbaar is om tot een orgasme te leiden.[31][39] Volgens Ellen Laan wordt bij vrouwen de clitoris ook gestimuleerd bij PIV-seks, en hebben vrouwen die dan een orgasme krijgen dus geen 'vaginaal orgasme' maar ook een clitoraal orgasme.[40][41] Studies hebben uitgewezen dat vrouwen tijdens PIV-seks vaker deden alsof ze een orgasme hadden (ook wel 'een orgasme faken' genoemd[42]) dan tijdens welke andere seksuele handeling dan ook.[43][44][45]
Feministische onderzoekers beschouwden "phallocentricity" (dat wil zeggen: het centraal stellen van de penis)[46] in heteroseks als de belangrijkste factor die bijdroeg aan de orgasmekloof; meerdere studies naar seksueel gedrag en seksuele opvattingen hebben geconcludeerd dat partners in heterorelaties de voorkeur gaven aan PIV-seks en de bevrediging van de man.[31][47][48][4][49][27][50][51][52] Op zijn beurt droeg dit dan weer bij aan het feit dat het faken van orgasmes vaker voorkwam bij vrouwen dan bij mannen: aangezien veel mensen zich lijken te houden aan een soort ongeschreven 'seksueel script waarin vrouwen dienen klaar te komen voordat mannen dat doen, en mannen verantwoordelijk worden gehouden voor de orgasmes van vrouwen', kan een vrouw zich onder druk gezet voelen om een orgasme te faken voordat haar mannelijke partner klaarkomt teneinde haar partner een plezier te doen en te voorkomen dat ze zijn gevoelens kwetst.[43]
Onderzoeken naar de cultuur van kortstondige heteroseksuele sekscontacten onder studenten hebben uitgewezen dat "zowel mannen als vrouwen meldden dat mannen doorgaans niet bezorgd zijn over vrouwelijk genot tijdens onenightstands, maar dat beide ook meldden dat mannen juist zeer veel aandacht besteden aan vrouwelijk genot in relaties".[47] Resultaten toonden aan dat vrouwen minder vaak orgasmes kregen tijdens losse seks (casual sex) dan tijdens seks in een relatie; dit verschil werd toegeschreven aan het feit dat er over het algemeen tijdens seks in relaties vaker gerichte clitorale stimulering voorkwam en mannen meer bereid waren om cunnilingus (beffen) te bedrijven.[53][47]
Wetenschappelijk seksisme
bewerkenIn een onderzoek uit 2006 analyseerde de biologie- en seksonderzoeker Elisabeth Lloyd de prominentste studies naar de vrouwelijke seksualiteit en beargumenteerde dat opvattingen over het vrouwelijk orgasme beïnvloed zijn door de twijfelachtige wetenschappelijke integriteit van elk van deze studies, aangezien zij consistent zijn gebaseerd op androcentrische aannames over het vrouwelijk lichaam.[54] Feministisch onderzoeker Angela Towne (2019) beweerde dat de "historisch androcentrische focus op het vaginale kanaal als het belangrijkste vrouwelijke geslachtsorgaan ertoe heeft bijgedragen dat er een gendergerelateerde orgasmekloof tijdens partnerseks is ontstaan".[12]
Wetenschappers hebben erop gewezen dat in de 20e eeuw en begin 21e eeuw in woordenboeken[55] en teksten over anatomie,[56] seksuele voorlichting[57] en gynaecologie[58] de vagina meestal werd beschouwd als de belangrijkste vrouwelijke erogene zone, terwijl de clitoris vaak onvermeld bleef of slechts kort werd beschreven.[27] In een meta-analyse van anatomieliteratuur bedoeld voor medische professionals uit 2005 concludeerden O'Connell et al. dat "de typische anatomische tekstboekbeschrijving een gebrek aan details heeft, de mannelijke anatomie volledig beschrijft en alleen de verschillen tussen de mannelijke en vrouwelijk anatomie aangeeft in plaats van een volledige beschrijving van de vrouwelijke anatomie".[59] O'Connell et al. noteerden dat de anatomie van de clitoris in de loop der tijd niet consequent is geweest, zoals men zou mogen verwachten. De bestudering ervan is in grote mate gedomineerd door sociale factoren. De clitoris is een structuur waarvan weinig afbeeldingen worden gegeven en minimale beschrijvingen. Specifieke analyse van 20e-eeuwse anatomische boeken onthulde dat details van afbeeldingen van de genitaliën die in het begin van de eeuw nog werden gepresenteerd, werden weggelaten in latere uitgaven. Deze voorbeelden, met name tegen de achtergrond van het feit dat de clitoris ontdekt en later herontdekt werd, wijzen uit dat de gewijzigde beschrijving van de vrouwelijke anatomie tijdens de 20e eeuw plaatsvond als gevolg van moedwillige verwijdering in plaats van door simpele weglating ten behoeve van beknoptheid".[59] De Italiaan Gabriele Falloppio beschreef de clitoris reeds in 1561 en wees daarbij op het feit dat "moderne anatomen het geheel hebben verwaarloosd", maar zijn bevindingen werden consistent afgewezen door zijn collega's. De Zuid-Nederlander Andreas Vesalius verklaarde dat het een "nieuw en nutteloos deel" was dat geen functie had bij "gezonde vrouwen".[59] Latere anatomen, waaronder de Noord-Nederlander Reinier de Graaf in de 17e eeuw, leverden eveneens een volledige beschrijving van de clitoris, hoewel hun werk ook werd genegeerd of verboden.[59] Het duurde nog tot 1998 dat de wetenschappelijke gemeenschap bereid was het belang van de clitoris te erkennen door het baanbrekende onderzoek van O'Connell et al., waarmee de ware grootte en complexiteit van de clitoris werden ontdekt met behulp van de MRI-techniek.[60]
Socialisatie
bewerkenAssertiviteit en communicatie
bewerkenIn het algemeen is verondersteld dat vrouwen seksueel minder assertief zijn in vergelijking met mannen. Uit onderzoek blijkt vaak dat dit ten koste gaat van de seksuele bevrediging van de vrouw.[53][61][62][63] Er is gesuggereerd dat masturbatie voor vrouwen een effectieve manier is om hun eigen voorkeuren te ontdekken, zodat ze deze naar hun sekspartners kunnen communiceren.[64][65] Communicatie waarin men de eigen seksuele behoeften of interesses duidelijk kan maken, gecombineerd met het hebben van een partner die daar ontvankelijk voor is, zijn allebei aspecten die een bevredigende seksuele relaties bevorderen.[66][4][13][7][5] Koppels die moeilijkheden ondervinden bij het bereiken van orgasmes neigen ertoe weinig of geen open seksuele communicatie te hebben.[67][4] Vrouwen die moeite hebben om een orgasme te krijgen melden dat ze soms proberen dit voor hun partner te verbergen door hun seksuele bevrediging incorrect te communiceren, meestal door een orgasme te faken.[68][69][70][71][44][45] Bovendien is opgemerkt dat "vrouwen hun eigen orgasme belangrijker vinden voor hun partner (dat wil zeggen communiceren over hun genot bij een seksuele beleving) dan voor hun eigen plezier"[72] en dat de druk om tijdens de seks een orgasme te bereiken ten behoeve van de mannelijke partners voor vrouwen een obstakel vormt om daadwerkelijk klaar te komen.[73][51][74][75]
Seksuele voorlichting
bewerkenBegin 21e eeuw was plezier een aspect dat over het algemeen over het hoofd werd gezien bij seksuele voorlichting aan jongeren. In plaats daarvan was verreweg het meeste voorlichtingsmateriaal hoofdzakelijk gericht op reproductieve gezondheid, waarin preventie van ongewenste zwangerschappen en Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) centraal stond.[76] De fysiologische processen van plezier (zoals opwinding, het orgasme of de mannelijke ejaculatie; vrouwelijke ejaculatie vrijwel nooit) werden doorgaans alleen genoemd in de context van voortplanting (reproductie), niet ten behoeve van het beleven van plezier. De belangrijkste reden hiervoor was dat deze componenten van plezier werden gezien als noodzakelijk voor het mannelijke lichaam om bevruchting te laten plaatsvinden.[76][77][78][79] Omdat de lichaamsdelen die bijdragen aan vrouwelijk plezier – met name de clitoris, de perineale spons of de urethrale spons – niet in verband werden gebracht met bevruchting, werden ze grotendeels buiten beschouwing gelaten in leerstof over seksuele voorlichting; in plaats daarvan werd op school alleen les gegeven over de inwendige vrouwelijke geslachtsorganen.[11][76][80] Wetenschappers hebben beweerd dat "het gebrek aan een samenhangend begrip van plezier het voor onderwijzers overweldigend en ondoenlijk maakt om te streven naar het in praktijk laten brengen van plezier; dit zou kunnen verklaren waarom academisch onderzoek naar plezier er niet in geslaagd is zijn weg te vinden naar de praktische wereld van seksuele voorlichting".[81][76] Seksuele zelfverkenning was eveneens een onderwerp dat over het algemeen tijdens seksuele voorlichting niet werd besproken, hoewel "onderzoek uit het verleden heeft uitgewezen dat het opnemen van masturbatie in seksuele voorlichting de houding ten aanzien van masturbatie kan verbeteren en misvattingen of misverstanden erover kan weerleggen".[82] Uit een onderzoek naar seksuele kennis onder universiteitsstudenten bleek dat meer dan 60% van de studenten ten onrechte dacht dat de clitoris zich binnenin de vagina bevindt.[27]
Media en pornografie
bewerkenAan het begin van de 21e eeuw was heteroseksuele seks die in de reguliere media en de pornografie werd getoond hoofdzakelijk gericht op mannelijk genot. Deze bevatte vaak seksuele misvattingen die invloed konden hebben op hoe het individu voor zichzelf een beeld vormde over wat normaal of gangbaar seksueel gedrag is. Het vrouwelijk orgasme zoals dat in de media en de pornografie werd gepresenteerd bevorderde vaak een onjuist beeld, waarbij vrouwen alleen al door penetratie vanzelf een orgasme krijgen. Onderzoekers concludeerden dat deze verkeerde voorstelling bijdroeg aan onrealistische verwachtingen over welke seksuele handelingen er in het echte leven nodig zijn voor vrouwen om klaar te komen.[83][11][7][5]
Het verlangen van vrouwelijke pornokijkers om te zien wat ze wilden zien, zoals dat de vrouwelijke performers echte orgasmes beleven in plaats van gefakete, was een van de belangrijkste factoren die leidden tot het ontstaan van de feministische pornografie in Europa en Noord-Amerika in de jaren 1980 en 1990.[84]:13–15 Volgens feministisch pornograaf Tristan Taormino (2013) 'wordt aan vrouwelijk verlangen, genot en orgasmes prioriteit gegeven en worden deze gevierd. Als de seks op het scherm de beleving van de performers weergeeft (niemand "faket" iets) en die beleving als positief en ondersteunend wordt opgezet, dan wordt seks als vreugdevol, leuk, veilig, wederzijds en bevredigend getoond.'[84]:297
Zie ook
bewerken- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Orgasm gap op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ Emma Curvers, "De clitoris is bezig aan haar eigen coming-of-age-verhaal", de Volkskrant, 11 januari 2019. Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ a b Berkhout, Karel, De man heeft altijd zin – en andere seksfabels op het hakblok. NRC Handelsblad (17 november 2017). Geraadpleegd op 6 januari 2018.
- ↑ a b Rowland, Katherine (4 februari 2020). The pleasure gap : American women and the unfinished sexual revolution. ISBN 9781580058360.
- ↑ a b c d e f (en) Frederick, David A., John, H. Kate St., Garcia, Justin R., Lloyd, Elisabeth A. (1 januari 2018). Differences in Orgasm Frequency Among Gay, Lesbian, Bisexual, and Heterosexual Men and Women in a U.S. National Sample. Archives of Sexual Behavior 47 (1): 273–288. ISSN: 1573-2800. PMID 28213723. DOI: 10.1007/s10508-017-0939-z.
- ↑ a b c (en) The Orgasm Gap: Simple Truth & Sexual Solutions. Psychology Today. Geraadpleegd op 24 november 2019.
- ↑ (en) Chalabi, Mona, The Gender Orgasm Gap. FiveThirtyEight (20 augustus 2015). Geraadpleegd op 7 november 2019.
- ↑ a b c d (en) The 'orgasm gap': Why it exists and what women can do about it. NBC News. Geraadpleegd op 7 november 2019.
- ↑ (en) The women closing the pleasure gap. BBC Reel. Gearchiveerd op 12 december 2019. Geraadpleegd op 7 november 2019.
- ↑ (en) Bledsoe, Shannon, "How to close the female orgasm gap | Shannon Bledsoe", The Guardian, 9 februari 2018. Geraadpleegd op 7 november 2019.
- ↑ (en) Williams, Lisa, "Why are women still having fewer orgasms than men?", The Telegraph, 31 juli 2019. Geraadpleegd op 7 november 2019.
- ↑ a b c (en) Orgasm Gap: Picking Up Where the Sex Revolution Left Off. Psychology Today. Geraadpleegd op 7 november 2019.
- ↑ a b c (en) Towne, Angela (2019). Clitoral stimulation during penile-vaginal intercourse: A phenomenological study exploring sexual experiences in support of female orgasm. The Canadian Journal of Human Sexuality 28 (1): 68–80. ISSN: 1188-4517. DOI: 10.3138/cjhs.2018-0022.
- ↑ a b Mintz,, Laurie B. (15 mei 2018). Becoming cliterate : why orgasm equality matters -- and how to get it. ISBN 978-0-06-266455-6.
- ↑ Marte Kaan, Ellen Laan over de vrouwelijke drive - Het machtige orgaan van de vrouw
. De Groene Amsterdammer (8 juli 2009). Gearchiveerd op 15 mei 2021. Geraadpleegd op 25 januari 2022.
- ↑ Marte van Santen, 'Vrij vaker met plezier, dan krijg je er meer zin in'. Trouw (22 april 2018). Geraadpleegd op 25 januari 2022.
- ↑ Kinsey, Alfred C., Pomeroy, Wardell B., Martin, Clyde E., Gebhard, Paul H. (22 mei 1998). Sexual Behavior in the Human Female (herdruk 1998). Indiana University Press, Bloomington, Indiana, 519–520. ISBN 9780253019240. Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ a b Passmore, R. (22 januari 1954). SEXUAL BEHAVIOUR IN THE HUMAN FEMALE. By A. C. Kinsey, W. B. Pomeroy, C. E. Martin and P. M. Gebhard. Philadelphia and London: W. B. Saunders Company. 1953. Pp. xxx + 842. £2, 10s. Quarterly Journal of Experimental Physiology and Cognate Medical Sciences 39 (1): 73–74. ISSN: 0033-5541. DOI: 10.1113/expphysiol.1954.sp001049.
- ↑ Eysenck, Michael W. (1990). Happiness: Facts and Myths. Erlbaum, p. 33. ISBN 9780863771347. Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ (en) Who's most likely to reach the "big O"?. CBS News. Geraadpleegd op 2 februari 2022.
- ↑ a b Laumann, Edward O. (15 december 2000). The Social Organization of Sexuality: Sexual Practices in the United States, p. 130. ISBN 9780226470207. Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ (26 augustus 1997). Sex and the American Woman. Weekly World News 18 (48): 40–41 (American Media). Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ Karp, Marcelle, Stoller, Debbie (1999). The Bust Guide to the New Girl Order. Penguin,, New York, 83–84. ISBN 9781101503171. Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ a b Walters, Lynda Henley, Hite, Shere (1978). The Hite Report. A Nationwide Study on Female Sexuality. The Family Coordinator 27 (4): 481. ISSN: 0014-7214. DOI: 10.2307/583460.
- ↑ Fahs, Breanne (28 februari 2011). A Review of "The Case of the Female Orgasm: Bias in the Science of Evolution". Journal of Sex & Marital Therapy 37 (2): 161–163. ISSN: 0092-623X. DOI: 10.1080/0092623x.2011.548688.
- ↑ (en) Dawood, Khytam, Kirk, Katherine M., Bailey, J. Michael, Andrews, Paul W., Martin, Nicholas G. (1 februari 2005). Genetic and Environmental Influences on the Frequency of Orgasm in Women. Twin Research and Human Genetics 8 (1): 27–33. ISSN: 1832-4274. PMID 15836807. DOI: 10.1375/twin.8.1.27.
- ↑ a b Salisbury, Claire M. A., Fisher, William A. (18 december 2013). "Did You Come?" A Qualitative Exploration of Gender Differences in Beliefs, Experiences, and Concerns Regarding Female Orgasm Occurrence During Heterosexual Sexual Interactions. The Journal of Sex Research 51 (6): 616–631. ISSN: 0022-4499. PMID 24350619. DOI: 10.1080/00224499.2013.838934.
- ↑ a b c d e Wade, Lisa D., Kremer, Emily C., Brown, Jessica (5 december 2005). The Incidental Orgasm: The Presence of Clitoral Knowledge and the Absence of Orgasm for Women. Women & Health 42 (1): 117–138. ISSN: 0363-0242. PMID 16418125. DOI: 10.1300/J013v42n01_07.
- ↑ a b Eschler, Lara (2004). The physiology of the female orgasm as a proximate mechanism. Sexualities, Evolution & Gender 6 (2–3): 171–194. ISSN: 1479-2508. DOI: 10.1080/14616660412331330875.
- ↑ Hite, S. (1982). Misunderstandings about Male Sexuality. Sexologies 17: S23–S24. ISSN: 1158-1360. DOI: 10.1016/s1158-1360(08)72567-2.
- ↑ a b Psychiatry : diagnosis & therapy, Flaherty, Joseph A., Davis, John M. (John Marcell), 1933-, Janicak, Philip G., 2nd. Appleton & Lange, Norwalk, Conn. (1993). ISBN 0-8385-1267-4.
- ↑ a b c d Richters, Juliet, de Visser, Richard, Rissel, Chris, Smith, Anthony (2006). Sexual practices at last heterosexual encounter and occurrence of orgasm in a national survey. Journal of Sex Research 43 (3): 217–226. ISSN: 0022-4499. PMID 17599244. DOI: 10.1080/00224490609552320.
- ↑ Reece, Michael, Herbenick, Debby, Schick, Vanessa, Sanders, Stephanie A., Dodge, Brian (2010). Background and Considerations on the National Survey of Sexual Health and Behavior (NSSHB) from the Investigators. The Journal of Sexual Medicine 7: 243–245. ISSN: 1743-6095. PMID 21029382. DOI: 10.1111/j.1743-6109.2010.02038.x.
- ↑ (en) Coleman, Emily M., Hoon, Peter W., Hoon, Emily F. (1983). Arousability and sexual satisfaction in lesbian and heterosexual women. The Journal of Sex Research 19 (1): 58–73. ISSN: 0022-4499. DOI: 10.1080/00224498309551169.
- ↑ a b (en) Garcia, Justin R., Lloyd, Elisabeth A., Wallen, Kim, Fisher, Helen E. (1 november 2014). Variation in Orgasm Occurrence by Sexual Orientation in a Sample of U.S. Singles. The Journal of Sexual Medicine 11 (11): 2645–2652. ISSN: 1743-6095. PMID 25131299. PMC 6035747. DOI: 10.1111/jsm.12669.
- ↑ Schober, Justine M., Meyer-Bahlburg, Heino F.L., Ransley, Philip G. (2004). Self-assessment of genital anatomy, sexual sensitivity and function in women: implications for genitoplasty. BJU International 94 (4): 589–594. ISSN: 1464-4096. PMID 15329118. DOI: 10.1111/j.1464-410x.2004.05006.x.
- ↑ Singer, Josephine, Singer, Irving (1972). Types of female orgasm. The Journal of Sex Research 8 (4): 255–267. ISSN: 0022-4499. DOI: 10.1080/00224497209550761.
- ↑ Komisaruk, Barry R., Whipple, Beverly, Crawford, Audrita, Grimes, Sherry, Liu, Wen-Ching (2004). Brain activation during vaginocervical self-stimulation and orgasm in women with complete spinal cord injury: fMRI evidence of mediation by the Vagus nerves. Brain Research 1024 (1–2): 77–88. ISSN: 0006-8993. PMID 15451368. DOI: 10.1016/j.brainres.2004.07.029.
- ↑ Bentler, P. M., Peeler, William H. (1979). Models of female orgasm. Archives of Sexual Behavior 8 (5): 405–423. ISSN: 0004-0002. PMID 496622. DOI: 10.1007/bf01541197.
- ↑ (en) Goldey, Katherine L., Posh, Amanda R., Bell, Sarah N., van Anders, Sari M. (2016). Defining Pleasure: A Focus Group Study of Solitary and Partnered Sexual Pleasure in Queer and Heterosexual Women. Archives of Sexual Behavior 45 (8): 2137–2154. ISSN: 0004-0002. PMID 27007471. DOI: 10.1007/s10508-016-0704-8.
- ↑ Justine van de Beek, Seksuoloog Ellen Laan: 'vaginale orgasmes bestaan helemaal niet'
. OneWorld (16 februari 2018). Gearchiveerd op 25 januari 2022. Geraadpleegd op 4 februari 2022. “Vaginale orgasmes bestaan niet, behalve als je je bedenkt dat mannen ze hebben als ze klaarkomen in een vrouw. Aangezien de clitoris groot is, is het mogelijk dat die bij coïtus gestimuleerd wordt en een vrouw zo klaarkomt. Maar dat is dan dus nog steeds een clitoraal orgasme.”
- ↑ Seada Nourhussen, Haal de vulva uit haar verdombroekje . OneWorld (3 maart 2020). Gearchiveerd op 14 april 2022. Geraadpleegd op 4 februari 2022. “Feminist en onze voormalige redacteur seks & gender Justine van de Beek had een spraakmakend interview met seksuoloog Ellen Laan over de orgasm gap (de orgasmekloof). De boodschap was voor veel lezers een openbaring: vaginaal klaarkomen is alleen voor penisbezitters mogelijk. Vulvavolk kan dat alleen clitoraal. Dus zet die knop om, zeg maar.”
- ↑ Kuitenbrouwer, Jan (1991). Lijfstijl: de manieren van nu. Prometheus, Amsterdam, p. 57. ISBN 9789053330050. Geraadpleegd op 2 februari 2022 "Of een man klaarkomt valt ook niet altijd even makkelijk te bepalen, want niet alleen vrouwen slaken wel eens een kreetje om bestwil. De moderne minnares is veeleisend—terecht, terecht!—maar soms wordt die druk zijn toverstafje te veel, zodat de rollen worden omgedraaid en hij zich genoodzaakt ziet een orgasme te faken om aan haar verwachtingen te voldoen. Gerechtigheid?!"
- ↑ a b Muehlenhard, Charlene L., Shippee, Sheena K. (2 november 2010). Men's and Women's Reports of Pretending Orgasm. Journal of Sex Research 47 (6): 552–567. ISSN: 0022-4499. PMID 19707929. DOI: 10.1080/00224490903171794.
- ↑ a b (en) Jern, Patrick, Hakala, Outi, Kärnä, Antti, Gunst, Annika (1 april 2018). A Longitudinal Assessment of Associations Between Women's Tendency to Pretend Orgasm, Orgasm Function, and Intercourse-Related Pain in Different Partner Relationship Constellations. Archives of Sexual Behavior 47 (3): 671–679. ISSN: 1573-2800. PMID 29209890. DOI: 10.1007/s10508-017-1117-z.
- ↑ a b Fahs, Breanne (18 juni 2014). Coming to power: women's fake orgasms and best orgasm experiences illuminate the failures of (hetero)sex and the pleasures of connection. Culture, Health & Sexuality 16 (8): 974–988. ISSN: 1369-1058. PMID 24939172. DOI: 10.1080/13691058.2014.924557.
- ↑ (en) Willis, Malachi, Jozkowski, Kristen N., Lo, Wen-Juo, Sanders, Stephanie A. (20 februari 2018). Are Women's Orgasms Hindered by Phallocentric Imperatives?. Archives of Sexual Behavior 47 (6): 1565–1576. ISSN: 0004-0002. PMID 29464449. DOI: 10.1007/s10508-018-1149-z.
- ↑ a b c (en) Armstrong, Elizabeth A., England, Paula, Fogarty, Alison C. K. (2012). Accounting for Women's Orgasm and Sexual Enjoyment in College Hookups and Relationships. American Sociological Review 77 (3): 435–462. ISSN: 0003-1224. DOI: 10.1177/0003122412445802.
- ↑ Herbenick, Debby, Reece, Michael, Schick, Vanessa, Sanders, Stephanie A., Dodge, Brian (2010). An Event-Level Analysis of the Sexual Characteristics and Composition Among Adults Ages 18 to 59: Results from a National Probability Sample in the United States. The Journal of Sexual Medicine 7: 346–361. ISSN: 1743-6095. PMID 21029390. DOI: 10.1111/j.1743-6109.2010.02020.x.
- ↑ Pitts, Marian, Rahman, Qazi (2001). Which behaviors constitute 'having sex' among university students in the UK?. Archives of Sexual Behavior 30 (2): 169–176. ISSN: 0004-0002. PMID 11329726. DOI: 10.1023/a:1002777201416.
- ↑ McPhillips, Kathryn, Braun, Virginia, Gavey, Nicola (1 maart 2001). Defining (Hetero)Sex: How imperative is the "coital imperative"?. Women's Studies International Forum 24 (2): 229–240. ISSN: 0277-5395. DOI: 10.1016/S0277-5395(01)00160-1.
- ↑ a b (en) Opperman, Emily, Braun, Virginia, Clarke, Victoria, Rogers, Cassandra (2014). "It Feels So Good It Almost Hurts": Young Adults' Experiences of Orgasm and Sexual Pleasure. The Journal of Sex Research 51 (5): 503–515. ISSN: 0022-4499. PMID 23631739. DOI: 10.1080/00224499.2012.753982. Gearchiveerd van origineel op 21 september 2017. Geraadpleegd op 1 februari 2022.
- ↑ (en) Braun, Virginia, Gavey, Nicola, McPhillips, Kathryn (1 mei 2003). The 'Fair Deal'? Unpacking Accounts of Reciprocity in Heterosex. Sexualities 6 (2): 237–261. ISSN: 1363-4607. DOI: 10.1177/1363460703006002005.
- ↑ a b Backstrom, Laura, Armstrong, Elizabeth A., Puentes, Jennifer (2012). Women's Negotiation of Cunnilingus in College Hookups and Relationships. Journal of Sex Research 49 (1): 1–12. ISSN: 0022-4499. PMID 22010825. DOI: 10.1080/00224499.2011.585523.
- ↑ Lloyd, Elisabeth Anne. (2006). The case of the female orgasm : bias in the science of evolution. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-02246-1.
- ↑ Braun, Virginia, Kitzinger, Celia (2001). Telling it straight? Dictionary definitions of women's genitals. Journal of Sociolinguistics 5 (2): 214–232. ISSN: 1360-6441. DOI: 10.1111/1467-9481.00148.
- ↑ Moore, Lisa Jean, Clarke, Adele E. (1995). Clitoral Conventions and Transgressions: Graphic Representations in Anatomy Texts, c1900-1991. Feminist Studies 21 (2): 255. ISSN: 0046-3663. DOI: 10.2307/3178262.
- ↑ Ogletree, Shirley Matile, Ginsburg, Harvey J. (2000). Kept under the hood: Neglect of the clitoris in common vernacular.. Sex Roles 43 (11/12): 917–926. ISSN: 0360-0025. DOI: 10.1023/a:1011093123517.
- ↑ Scully, Diana, Bart, Pauline (1973). A Funny Thing Happened on the Way to the Orifice: Women in Gynecology Textbooks. American Journal of Sociology 78 (4): 1045–1050. ISSN: 0002-9602. DOI: 10.1086/225420.
- ↑ a b c d O'connell Helen E., Sanjeevan Kalavampara V., , Hutson John M., (1 oktober 2005). Anatomy of the clitoris. Journal of Urology 174 (4 Part 1): 1189–1195. PMID 16145367. DOI: 10.1097/01.ju.0000173639.38898.cd.
- ↑ O'Connell, Helen E., Hutson, John M., Anderson, Colin R., Plenter, Robert J. (1998). Anatomical Relationship Between Urethra and Clitoris. Journal of Urology 159 (6): 1892–1897. ISSN: 0022-5347. DOI: 10.1016/s0022-5347(01)63188-4.
- ↑ (en) Sanchez, Diana T., Phelan, Julie E., Moss-Racusin, Corinne A., Good, Jessica J. (2012). The Gender Role Motivation Model of Women's Sexually Submissive Behavior and Satisfaction in Heterosexual Couples. Personality and Social Psychology Bulletin 38 (4): 528–539. ISSN: 0146-1672. PMID 22207631. DOI: 10.1177/0146167211430088.
- ↑ Haavio-Mannila, Elina, Kontula, Osmo (1997). What increases sexual satisfaction?. Archives of Sexual Behavior 26 (4): 399–419. PMID 9251837. DOI: 10.1023/A:1024591318836.
- ↑ Herbenick, Debby, Fu, Tsung-Chieh (Jane), Arter, Jennifer, Sanders, Stephanie A., Dodge, Brian (17 februari 2018). Women's Experiences With Genital Touching, Sexual Pleasure, and Orgasm: Results From a U.S. Probability Sample of Women Ages 18 to 94. Journal of Sex & Marital Therapy 44 (2): 201–212. ISSN: 0092-623X. PMID 28678639. DOI: 10.1080/0092623X.2017.1346530.
- ↑ Hogarth, Harriet, Ingham, Roger (10 november 2009). Masturbation Among Young Women and Associations with Sexual Health: An Exploratory Study. Journal of Sex Research 46 (6): 558–567. ISSN: 0022-4499. PMID 19350442. DOI: 10.1080/00224490902878993.
- ↑ Laqueur, Thomas (2004). Solitary Sex: A Cultural History of Masturbation. The American Historical Review. ISSN: 1937-5239. DOI: 10.1086/ahr/109.2.478.
- ↑ (en) MacNeil, Sheila, Byers, E. Sandra (2005). Dyadic assessment of sexual self-disclosure and sexual satisfaction in heterosexual dating couples. Journal of Social and Personal Relationships 22 (2): 169–181. ISSN: 0265-4075. DOI: 10.1177/0265407505050942.
- ↑ Kelly, Mary P., Strassberg, Donald S., Turner, Charles (2004). Communication and Associated Relationship Issues in Female Anorgasmia. Journal of Sex & Marital Therapy 30 (4): 263–276. ISSN: 0092-623X. PMID 15205064. DOI: 10.1080/00926230490422403.
- ↑ Roberts, Celia, Kippax, Susan, Waldby, Catherine, Crawford, June (1995). Faking it. Women's Studies International Forum 18 (5–6): 523–532. ISSN: 0277-5395. DOI: 10.1016/0277-5395(95)80090-c.
- ↑ Kingsberg, Sheryl A., Tkachenko, Natalia, Lucas, Johna, Burbrink, Amy, Kreppner, Wayne (2013). Characterization of Orgasmic Difficulties by Women: Focus Group Evaluation. The Journal of Sexual Medicine 10 (9): 2242–2250. ISSN: 1743-6095. PMID 23802867. DOI: 10.1111/jsm.12224.
- ↑ Darling, Carol A., Davdon, J. Kenneth (1986). Enhancing relationships: Understanding the feminine mystique of pretending orgasm. Journal of Sex & Marital Therapy 12 (3): 182–196. ISSN: 0092-623X. PMID 3761371. DOI: 10.1080/00926238608415405.
- ↑ Cooper, Erin B., Fenigstein, Allan, Fauber, Robert L. (18 december 2013). The Faking Orgasm Scale for Women: Psychometric Properties. Archives of Sexual Behavior 43 (3): 423–435. ISSN: 0004-0002. PMID 24346866. DOI: 10.1007/s10508-013-0212-z.
- ↑ Goldey, Katherine L., Posh, Amanda R., Bell, Sarah N., van Anders, Sari M. (23 maart 2016). Defining Pleasure: A Focus Group Study of Solitary and Partnered Sexual Pleasure in Queer and Heterosexual Women. Archives of Sexual Behavior 45 (8): 2137–2154. ISSN: 0004-0002. PMID 27007471. DOI: 10.1007/s10508-016-0704-8.
- ↑ Nicolson, Paula, Burr, Jennifer (2003). What is 'normal' about women's (hetero)sexual desire and orgasm?: a report of an in-depth interview study. Social Science & Medicine 57 (9): 1735–1745. ISSN: 0277-9536. PMID 12948581. DOI: 10.1016/s0277-9536(03)00012-1.
- ↑ O'Neill, Rachel (31 oktober 2014). Performing sex: the making and unmaking of women's erotic lives Breanne Fahs. Feminism & Psychology 24 (4): 552–556. ISSN: 0959-3535. DOI: 10.1177/0959353514533864.
- ↑ Braun, Virginia, Gavey, Nicola, McPhillips, Kathryn (2003). The 'Fair Deal'? Unpacking Accounts of Reciprocity in Heterosex. Sexualities 6 (2): 237–261. ISSN: 1363-4607. DOI: 10.1177/1363460703006002005.
- ↑ a b c d (en) Koepsel, Erica R. (2 juli 2016). The Power in Pleasure: Practical Implementation of Pleasure in Sex Education Classrooms. American Journal of Sexuality Education 11 (3): 205–265. ISSN: 1554-6128. DOI: 10.1080/15546128.2016.1209451.
- ↑ Pastor, S. K. (2009). Education for sexual intimacy and agency. In N. Worcester & M. H. Whatley (Eds.), Women's health: Readings on social, economic and political issues (pp. 440–446). Dubuque, IA: Kendall Hunt.
- ↑ Fine, Michelle (1988). Sexuality, Schooling, and Adolescent Females: The Missing Discourse of Desire. Harvard Educational Review 58 (1): 29–54. ISSN: 0017-8055. DOI: 10.17763/haer.58.1.u0468k1v2n2n8242.
- ↑ (1 oktober 2002). Harmful to minors: the perils of protecting children from sex. Choice Reviews Online 40 (2): 40–1237–40-1237. ISSN: 0009-4978. DOI: 10.5860/choice.40-1237.
- ↑ Johnson, J. (2009). Exposed at last: The truth about your clitoris. In N.Worcester &M. H.Whatley (Eds.), Women's health: Readings on social, economic and political issues (pp. 454–456). Dubuque, IA: Kendall Hunt.
- ↑ Allen, Louisa, Carmody, Moira (8 mei 2012). 'Pleasure has no passport': re-visiting the potential of pleasure in sexuality education. Sex Education 12 (4): 455–468. ISSN: 1468-1811. DOI: 10.1080/14681811.2012.677208.
- ↑ (en) Kaestle, Christine E., Allen, Katherine R. (2011). The Role of Masturbation in Healthy Sexual Development: Perceptions of Young Adults. Archives of Sexual Behavior 40 (5): 983–994. ISSN: 0004-0002. PMID 21293916. DOI: 10.1007/s10508-010-9722-0.
- ↑ (en) Orenstein, Peggy, "Opinion | When Did Porn Become Sex Ed?", The New York Times, 19 maart 2016. Geraadpleegd op 28 november 2019.
- ↑ a b Taormino, Tristan, Shimizu, Celine Parreñas, Penley, Constance, Miller-Young, Mireille (2013). The Feminist Porn Book: The Politics of Producing Pleasure. Feminist Press at the City University of New York, New York. ISBN 9781558618190.
