Oude Kerk (Veenendaal)

De Oude of Sint-Salvatorkerk in Veenendaal werd in gebruik genomen in 1566. De 'nijeuwe Veenkercke' werd als eenbeukige laatgotische kerk gebouwd. Jaren later werd de kerk uitgebreid met zijbeuken.

Oude Kerk
Oude Kerk aan de Markt vanuit het zuiden (27-02-2008 AvD)
Plaats	Veenendaal
Gewijd aan	Sint Salvator
Coördinaten	52° 2′ NB, 5° 33′ OL
Gebouwd in	1566
Restauratie(s)	1753, 1835 en 1961
Monument­nummer	36887
Architectuur
Bouwmethode	Meerbeukige kerk
Stijlperiode	laat-gotisch
Afbeeldingen
Portaal    Christendom

Met Sint-Salvator, naar wie de kerk genoemd is, wordt waarschijnlijk de heiligennaam Sint-Salvator, aanduiding voor Jezus Christus als Verlosser bedoeld. Tegenwoordig wordt de kerk meestal aangeduid als 'Oude Kerk'.

Geschiedenis

De hervormde kerk werd in gebruik genomen in 1566. In eerste instantie was het een eenbeukig bakstenen gebouw met koor aan de noord- en zuidzijde. In 1683 is het dak vervangen. In 1753, 1835 en 1906 is het gebouw vergroot. In 1961-62 is de kerk gerestaureerd, waarbij veel details aan het gebouw veranderd zijn. Zo verdwenen onder andere de dubbele toegangsdeuren in het koor, aan de marktzijde.

Het koor is met steen overwelfd. De rest van de kerk met hout. Op het dak is een dakruiter aangebracht, met een mechanisch torenuurwerk van Van Bergen uit Heiligerlee.

• 
  Het koor gezien vanaf de Markt (1955)
• 
  De kerk gezien vanuit het westen (1955)
• 
  Interieur, gezien naar het westen (1955)

Orgels

1866

Het eerste orgel in deze kerk werd in 1866 geleverd door de firma P. van Oeckelen & Zonen te Haren (Gn). Dit was een 18de-eeuws instrument dat afkomstig was uit een tot dusver onbekende andere kerk en bij plaatsing in Veenendaal werd uitgebreid met een nieuw zelfstandig pedaal.

Dekker-orgel

In 1922 levert de firma A.S.J. Dekker (Goes) een nieuw orgel.

Dispositie:

Manuaal 1 C-g’’’ Bourdon 16' Prestant 8' Concertfluit 8' Fugara 8' Salicionaal 8' Octaaf 4' Solofluit 4' Octaaf 2' Mixtuur 2 2/3' 4 sterk Trompet 8'

Manuaal 2, in zwelkast C-g’’’ Lieflijk Gedekt 16' Principaal 8' Gemshoorn 8' Gedekt 8' Quintadeen 8' Violine 8' Aeoline 8' Vox céleste 8' Prestant 4' Fluit 4' Hobo 8' Tremulant

Pedaal C-f’ Contrabas 16' Subbas 16' Stil Gedekt 16' (transmissie) Octaafbas 8' Cello 8' Bazuin 16'

Koppelingen Manuaal 1 aan Pedaal Manuaal 2 aan Pedaal Manuaal 2 aan Manuaal 1 Subkoppeling Manuaal 2 aan Manuaal 1 Superkoppeling Manuaal 2 aan Manuaal 1.

• Speelhulpen: Vaste combinaties - 2 vrije combinaties - Rolzweller, enz.
• Pneumatische kegelladen.

Na de kerkrestauratie van 1962 werd het door Vierdag gerepareerd en werd een nieuwe mixtuur geplaatst.

Interim-orgel van Vierdag

Rond 1970 functioneerde dit orgel dusdanig slecht, dat besloten werd een nieuw orgel aan te schaffen. Tot de komst daarvan werd gebruikgemaakt van een in het koor geplaatst positief met vijf stemmen, dat door H.J. Vierdag te Enschede werd gemaakt.

Vierdag-orgel

In 1974 kwam het nieuwe, door Vierdag gebouwde, orgel gereed. Een groot deel van het pijpwerk daarvan is afkomstig uit het Steenkuijl-orgel (1900) van de voormalige Wilhelminakerk te Rotterdam-Feijenoord.

Dispositie:

Hoofdwerk C-g’’’ Quintadena 16' Prestant 8' Roerfluit 8' Octaaf 4' Fluit travers 4' Superoctaaf 2' Mixtuur 1' 4-5 sterk Cornet 2-5 sterk (vanaf a) Trompet 8' Tremulant

Rugwerk C-g’’’ Fluit douce 8' Quitadena 8' Prestant 4' Fluit 4' Nasard 3' Woudfluit 2' Terts 1 3/5' Dulciaan 8' Tremulant

Pedaal C-f’ Subbas 16' Prestant 8' Bazuin 16' Trompet 8' (oorspr. 4')

Koppelingen HW + Ped. RW + Ped. Manuaalkoppeling

• Mechanische sleepladen

Externe links

• Website van de Oude Kerk

Bronnen

• Deze tekst is oorspronkelijk geheel of gedeeltelijk overgenomen van Reliwiki, waar hij is vrijgegeven onder de licentie CC BY-SA-3.0, zie hier

---

Mediabestanden

Zie de categorie Oude Kerk (Veenendaal) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.