Overleg:Hypercorrectie

Het voorbeeld van Edwin van der Zar is wel interessant. Omdat in goed Nederlands de combinatie "sa" vaak (maar niet altijd) wordt uitgesproken met een "s" die richting "z" gaat. Bijvoorbeeld de meisjesnaam "Sanne" klinkt bijna als "Zanne" en dat is géén hypercorrectie, het is me ook wel eens door een vriendin die haar kind zo heeft genoemd (en bovendien taalkundige was). Maar "sap" moet weer duidelijk met een harde "s". Ik weet eigenlijk niet zo goed hoe het zit met die "van der Sar". In feite komt "sa" als beginletters niet heel veel voor in het Nederlands, "za" is veel gebruikelijker. --Taka 26 okt 2004 22:36 (CEST)

Dat laatste betwijfel ik. Wat Van der Zar betreft: ik ken die uitspraak eigenlijk alleen van 1 voetbalcommentator, kom, hoe heet hij ook al weer... Ad 26 okt 2004 22:43 (CEST)

maar als ik "van der Sar" met dezelfde "sa" uitspreek als "sap", dan klinkt het me toch raar in de oren. Het moet toch iets tussen een "s" en een "z" zijn. Ik weet wel welke voetbal commentator je bedoelt - ja, hoe heet-ie ook alweer... en hij doet het wel erg opvallend ja, dat is ook waar. Maar ga maar na welke Nederlandse woorden er zijn met "sa" (en dan een korte a, het woord "samen" heeft een lange a). Ik kom niet verder dan "sap" en "sar" (van sarren), en dan nog wat spreektaal woorden ("saffie", "samsam") en eigennamen ("Sanne" en "Sander"). En je zegt normaal toch eerder "Alekzander" dan "Aleksander". Het is ook dat de combinatie harde s - korte a een bijna onmogelijke klank is. de "s" zit voor in je mond en de "a" achterin. --Taka 26 okt 2004 22:56 (CEST)

Dit gaat allemaal volstrekt off-topic, van mij mag die "van der Zar" blijven staan, het zette me alleen aan het hardop nadenken. Is het niet gewoon een spraakgebrek van die commentator? Heeft hij niet ook iets met de "r", dan is "van der Sar" natuurlijk wel lastig. Nu ik nog oplet hoe mijn tong in mijn mond beweegt bij het uitspreken van "van der Sar", dan merk ik dat het geen "s" die helemaal voor in mijn mond zit. Qua schrijven kennen we in het Nederlands maar 2 sisklanken ("s" -> toonloos, "z" met toon), maar er zijn er qua spreken veel meer. De meeste talen kennen een "sj" (die van "jam") en dat is geen opvolging van een "s" en een "j". In mijn jaartje Tsjechisch (en dat is ook geen opeenvolging van een "t", een "s" en een "j" maar één klank) heb ik wel geleerd dat het Nederlands een hele reeks impliciete uitspraakregels heeft, waar de meeste Nederlanders zich helemaal niet van bewust zijn. --Taka 26 okt 2004 23:20 (CEST)

Vooral Louis van Gaal had/heeft het altijd zeer nadrukkelijk over vandeZzzar, en met hem vele Amsterdammers die ooit te horen hebben gekregen dat ze de z niet als een s mogen uitspreken. Het kan best zijn dat dergelijke Amsterdamse hypercorrectie inmiddels gemeengoed aan het worden is en dat steeds meer mensen, in navolging van tv-persoonlijkheden als Danny de Munck, de s minder scherp gaan uitspreken, maar het blijft een voorbeeld van hypercorrectie. (Ik neem aan dat Van Gaal, als hij in het openbaar spreekt, ook zzzap zegt in plaats van 'sap'.) Bart van der Pligt 27 okt 2004 17:00 (CEST)

Sappelen, sarren, saxofoon, saffraan, salmonella, salamander, sanctie, sandaal... Ad 26 okt 2004 23:28 (CEST)

flopje

Een Flopje hoor je denk ik zelden of nooit (tenzij als bewuste grap), bij het woord flop en floppen (mv) als hypercorrecte floppy kan ik me veel meer voorstellen. Bemoeial 26 okt 2004 23:50 (CEST)

Nou en of, flopje ken ik uit eigen ervaring en uit heel wat serieuze monden. Ook nog nadat de floppy disk was vervangen door de diskette. Overigens mag die vermelding van mij wel weg. De term is al behoorlijk verouderd, en ook de diskette kan al bijna op de schroothoop. Ad 26 okt 2004 23:54 (CEST)

Misschien apart vermelden dat 'kopje kofje' en 'flopje' (soms/meestal/vaak) bewuste, schertsend bedoelde, vormen van hypercorrectie zijn. Bart van der Pligt 27 okt 2004 17:00 (CEST)

Theo Reitsma! Ad 26 okt 2004 23:35 (CEST)

"Koppie koffie"

Er staat dat een "koppie koffie" gewoon correct is, maar de enige definitie voor koppie die ik in mijn middelgrote Van Dale kan vinden, is slechts het voorbeeld "koppie koppie hebben," wat niets met koffie te maken heeft. Is het woord koppie in de context "een koppie koffie" een oud, vergeten synoniem voor kopje? Is het een idioom? Aanvulling zou gewaardeerd zijn.

"Hij wilt", geen hypercorrectie

In Vlaams-Brabant en voor zover ik weet in het grootste deel van Vlaanderen wordt "hij wilt" gebruikt en ik denk niet dat men dit als hypercorrectie kan opvatten. Dit wordt immers al eeuwenlang gebruikt, zelfs lang voor deze regel werd opgeschreven en gekend was. Hadewijch, een Brabants schrijfster van wie gedacht wordt dat ze tussen 1200 en 1260 leefde, schreef bijvoorbeeld in het vijfde lied van haar strofische gedichten:

Al droevet die tijt ende die vogheline,

Dan darf niet doen die herte fine

Die dore minne wilt doghen pine;

Hi sal weten ende kinnen al

Suete ende wreet,

Lief ende leet

Wat men ter minnen pleghen sal

Bij het schrijven over hoe het fijne hart, dat door liefde pijn wilt verdragen..., zal ze zich niks hebben aangetrokken van wat vele jaren later pas in Nederduitse en Nederlandse spraakkunsten verschijnen zou. Het is dus geen hypercorrectie. Jelte59 (overleg) 25 mei 2023 21:15 (CEST)