Overleg:Kredietcrisis/Archief/feb 2009

{{subst:Overleg:Kredietcrisis/SubstArchief}}

Voor dummies

• www.crisisofcredit.com

- Aiko 23 feb 2009 19:59 (CET)

Dank voor de link, collega! Eigenlijk een prima weergave van hoe de hele narigheid zo is gekomen. Hier en daar kunnen wat nuanceringen worden aangebracht, maar de "grote lijn" ~is volkomen correct. Groet, MartinD 23 feb 2009 21:19 (CET)

Stukjes afgesplitst

Zolas hierboven toegezegd heb ik wat stukken tekst afgesplitst naar twee nieuwe artikelen, en hier nu volstaan met een verwijzing naar die artikelen. Het verhaal over de bonuscultuur is naar Bonuscultuur gegaan, en de twee tabellen met de steunmaatregelen zijn naar Steunmaatregelen in het kader van de Kredietcrisis gegaan. Is heb bij dat laatste vermeld dat het geen uitputtende opsomming is. Probleem 1: welke steunmaatregelen kun je relateren aan de kredietcrisis, en welke steunmaatregelen zijn er nou ter stimulering van de conjunctuur? Dat Amerikaanse reddingsplan van van de zomer van 2008 groeide namelijk in enkele weken uit tot een warwinkel van faciliteiten, subsidies en andere grappen (en ging van 3 kantjes naar ruim 400 kantjes), naar mijn mening vaak toegevoegd om in vredesnaam senator X over de streep te trekken om voor te stemmen. (Het standaard-verhaal is dat er een fiscale begunstiging in bleek te zitten met betrekking tot speelgoed-pijl en bogen.) Probleem 2: dit soort dingen bevatten alleen maar datgene wat op het spoor zijn gekomen. Inmiddels zitten tientallen nationale en regionale overheden zich de hersens suf te peinzen wat ze kunnen doen om de economie uit het slop te halen. Een artikel als dit kan dan noodzakelijkerwijs alleen datgene bevatten wat ons opgevallen is.

Maar goed, de omvang van Kredietcrisis is weer met een paar A4-tjes teruggebracht. Stay tuned. Groet, MartinD 8 feb 2009 10:40 (CET)

Re Probleem 1. Hier heb ik een poosje over zitten piekeren, omdat ik dacht dat er een gemakkelijke oplossing zou moeten zijn. Alles wat (aan geld en garanties) afkomstig is van a) de Treasury, b) de Fed, c) de FDIC is per definitie een financiële maatregel gelieerd aan de kredietcrisis. Komt het niet van de Treasury, dan is het een algemene economische maatregel. Het verschil daarbij is dat maatregelen van de Treasury taxpayer's money zijn en door het Congres moeten worden goedgekeurd, dus bij wet geregeld; waar het geld van de Fed en de FDIC vandaan komt, mag joost weten. Nu wijs jij dus op alle oneigenlijke maatregelen die in dat TARP-plan zijn terechtgekomen; ik ben het met je eens dat die een gevolg zijn van handjeklap met congresleden. Die 400 kantjes heb ik echt niet integraal gelezen, maar van die details zou ik maar abstraheren, anders zijn we hier in Holland nog tot eind volgend jaar aan het uitpuzzelen wat ze in Washington al niet precies weten. Ook van de bailout van de auto-industrie kun je je afvragen of het wel echt aan de kredietcrisis gelieerd is; hier is het probleem weer dat die bedrijven enorme eigen kredietmaatschappijen hebben (GMAC) èn dat ze genekt worden door hun pensioenvoorzieningen. Ook hier zou je de herkomst van het geld beslissend kunnen laten zijn.

Gerelateerd aan deze vraag is de al vaker gestelde vraag, waar de kredietcrisis ophoudt en de economische crisis begint. Dat moet toch ook te definiëren zijn naarmate de tijd vordert en het overzicht toeneemt. De kredietcrisis bestaat naar ik begrijp uit drie fasen:

1. De subprime crisis. Die begint op het moment dat de huizenprijzen zakken en waarop mensen plotseling veel hogere rentes moeten gaan betalen.
2. Crisis in de markt voor afgeleide producten (zoals CDO's). De slechte leningen zijn inmiddels gebundeld en doorverkocht, nu worden ze snel minder waard. Maar niemand kan bepalen hoeveel die producten nog wèl waard zijn.
3. Crisis op de interbancaire markt. Die heeft een duidelijk startpunt, nl. het omvallen van Lehmann. Het waardeprobleem van de giftige leningen heeft zo'n omvang aangenomen dat banken elkaar geen geld meer lenen, aangezien veel van die producten buiten de balansen staan.
4. De apotheose van deze crisis - tot dusverre nog net afgewend - komt wanneer het globale financiële systeem geheel in elkaar klapt en we dus te maken krijgen met een systeemcrisis.
5. Het einde van de kredietcrisis is daar, wanneer a) de slechte hypotheken uit de markt zijn; b) er voor de gesecuritiseerde producten een prijs bepaald kan worden; c) wanneer banken elkaars balansen weer vertrouwen. Noch voor a), noch voor b) is een oplossing; de kredietcrisis duurt dus nog voort. Eerst moet het gif uit het systeem.
6. De crisis is niet meer als kredietcrisis te bestempelen op het moment dat anderssoortige leningen óók onbetrouwbaar worden, zoals leningen aan bedrijven. Daar zitten echter nog een aantal schakels tussen, zoals consumentenkredieten (autoleningen, credit cards en studentenleningen). Van die laatste heb ik echter niet vernomen dat die op een dergelijke manier "verpakt" zijn en dus de balansen vergiftigen.

(Mijn boerenverstand zegt trouwens, dat als de pijn zit bij de subprimes, je daar de angel uit het vlees moet halen; dus bij al die mensen die met een lokkertje zijn binnengehaald en na een paar jaar met torenhoge rentes zitten opgescheept. Al die woekerrentes in een klap schrappen en vervangen door redelijke hypotheeklasten: dan weet je ook wat die pakketten nu nog waard zijn en kunnen de balansen worden opgeschoond. Maar zet dat maar niet in het artikel).

- Art Unbound 12 feb 2009 18:44 (CET)

Hoi Art Unbound, dank voor je analyse. Ik ben het er grotendeels mee eens, maar ik zou stap 3 (crisis op de geldmarkt) veel eerder plaatsen dan bij het faillissement van Lehman Brothers: in augustus 2007 escaleerde de boel daar toen al. (Ik weet het nog goed: ik was net terug van vakantie of de kogels vlogen me om de oren, bij wijze van spreken.) Verder zou ik het wat breder zien dan alleen betrekking hebbend op subprime. Ook andere hypotheken (Alt-A, en inmiddels begint prime ook al scheurtjes te vertonen) en auto loans, credit cards en student loans worden gewantrouwd. En ook auto loans en credit card lonas zijn op dezelfde manier verpakt, alleen zijn de totale bedragen daar wat minder. (By the way, ga er maar van uit dat leningen voor Amerikaans commercieel vastgoed ook in de problemen komen...) Ook daar zou ik van "kredietcrisis" spreken, in de zin van "problemen ten aanzien van de beschikbaarheid van krediet voor dit type debiteur".

Die ook door mij gewenste scheiding tussen "kredietcrisis" en "conjuncturele narigheid" heb ik ook nog niet zuiver gekregen. Als je zegt "geld/garanties afkomstig van de (US) Treasury is gelieerd aan de kredietcrisis", ben ik dat niet helemaal met je eens, want die club (grosso modo het ministerie van financiën) houdt zich ook bezig met het "reguliere" stimuleringsbeleid. Dat stimuleringsplan (wat in een paar weken van $ 819 miljard via $ 838 miljard naar $ 789 is gegaan) waartoe waarschijnlijk met een paar dagen nou definitief besloten gaat worden, bevat wel een mandaat aan de Treasury om geld uit te geven, maar dat zal dan inderdaad een ratjetoe aan bestedingen worden. "Other proposed spending includes $29 billion for highway construction projects, $7 billion to expand access to broadband and $11 billion to renovate the nation’s electrical grid. The measure also would provide $15.6 billion for Pell college tuition grants, $8 billion for rail projects, $5 billion to weatherize low-income homes and $4.5 billion to make federal buildings more energy efficient."(Zojuist op Bloomberg gelezen. Geld voor huiseigenaren met lagere inkomens om hun huizen te stimuleren: tja, je kunt zeggen dat ze anders voor deze nuttige activiteiten geen krediet hadden kunnen krijgen...) Ik neem aan dat een blogger wel zo vriendelijk zal zijn het voor zijn lezers op een rijtje te zetten. (Of haar lezers: Yves Smith van Naked Capitalism, [1] is een dame, zo bleek me laatst.) Zodra ik er voldoende van overtuigd ben dat ik heb op een rijtje heb, schrijf ik er wat over. Voorshands ben ik geneigd om het pakket onder "macro-economische steunmaatregelen" te rangschikken.

Maar dat zou dus betekenen dat het niet aan jouw -overigens wel heerlijk heldere!- criterium voldoet.;)

Dat tamelijk vage plan van $ 2000 miljard dat de heer Geithner deze week aankondigde lijkt wel meer richting kredietcrisis-bestrijding te gaan. Maar dat is nog zo vaag dat ik daar op dit moment alleen maar over heb durven te zeggen dat het aangekondigd is...

Wat je boerenverstand betreft: ten aanzien van subprime denk ik dat we, langs een andere weg, ongeveer het door jou beoogde effect zullen bereiken. Maar dat gaat dan langs de lijn van niet meer kunnen betalen > foreclosure > inkoop door de bank > afschrijving verschil tussen hypotheek en (tamelijk fictieve) inkoopprijs. En dan hopen dat die bank dat huis ooit nog eens voor ongeveer die prijs kan slijten.

De vraag wat nou (ongeveer) de juiste prijs zou zijn van zo'n pakket hypotheken blijft voorlopig onbeantwoord. Op Markit.com, [2] vind je enige indicaties voor de prijzen van mandjes van pakketten van hypotheken. Als je in de kolom "price" kijkt, zie je prijzen die toch wel wat afwijken dan de 80% die de heer Bos onlangs aan de ING gegarandeerd heeft. Als je per "index" kijkt, zie je wel dat de "vrije val" over lijkt te zijn, hoewel de schommelingen nog zeer fors zijn. Het probleem is alleen: vermoedelijk hebben banken dit soort type beesten voor koersen van 70% tot 80% in de boeken staan. Stel dat dat 50% moet zijn, en dat ze 100 miljard ervan hebben (wat echt peanuts is): dan moet er zo'n 25 miljard worden afgeschrven. Ook bij de bedragen waar we inmiddels aan gewedn zijn geraakt niet echt kattepis...

Of we de bodem al bereikt hebben... Ik denk het niet. Het enige lichtpuntje dat ik de laatste weken gezien heb, was een lichte stijging van de existing home sales, met name in Californië.

Dit zijn geen dingen voor in het artikel. Maar als "informatie er omheen" best wel nuttig.

Wederom bedankt voor je belangstelling! Groet, MartinD 12 feb 2009 21:47 (CET)

Wel ik heb maar even helemaal m'n mond gehouden, maar wat m'n boerenverstand zei staat nu hier: "The Obama administration set loan modification guidelines for its $75 billion homeowner rescue plan, agreeing to pay lenders for altering troubled mortgages while reducing borrowers’ interest rates to as low as 2 percent.

The voluntary initiative, announced on Feb. 18, would require applicants to fully document their income with pay stubs and tax returns, and sign an affidavit attesting to “financial hardship,” according to documents released by the U.S. Treasury in Washington today. The second, larger part of the plan relies on government-run Fannie Mae and Freddie Mac to refinance loans." Direct daarachter staat dat het niet iedereen gaat redden, maar het is wel precies waaop ik gehoopt had. Nu hou ik weer even m'n mond en ga kijken of dit plan ook werkelijk gaat werken. - Art Unbound 5 mrt 2009 00:25 (CET)