Overleg:Liter

Het symbool is L of l. Beide zijn geldig. Vaak geniet L de voorkeur om verwarring met het getal 1 te vermijden.

Een gebruiker heeft onlangs in een aantal artikelen het symbool l voor liter gewijzigd in L. Volgens mij is het in het nederlands gebruikelijk de kleine letter te gebruiken, ik kon echter zo gauw geen "hard" bewijs vinden in het groene boekje en taaluniversum e.d. (waar overigens in 2004 al een anoniem deze opmerking plaatste). Caseman 7 mei 2007 20:02 (CEST)

Ik dacht dat het juist altijd L moest zijn, maar kan daar zo geen bewijs voor geven. --Erwin85 7 mei 2007 20:08 (CEST)

Kijk eens op http://www.eu-milieubeleid.nl/ch15.html. Het is inderdaad zo, dat in de Engelse literatuur liter met een hoofdletter wordt geschreven. In het Nederlands is liter echter altijd met een kleine letter. Mijn Wolters Woordenboek Nederlans Koenen 28^e druk 1987 geeft ook een kleine letter l voor liter. brimz 7 mei 2007 20:11 (CEST)

Dat was mijn gevoel ook, in het nederlands zijn we niet zo gek op hoofdletters :-). De recente aanpassingen naar "L" heb ik inmiddels al weer ongedaan gemaakt. Caseman 7 mei 2007 20:18 (CEST)

Een nog betere link van het taaladvies maakt een eind aan alle onduidelijkheid lijkt mij: http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/20/ Daar staat dat alle eenheden met een kleine letter worden gespeld, tenzij deze afgeleid zijn van een eigennaam. Dat is in het geval van liter niet aan de orde. brimz 7 mei 2007 20:24 (CEST)

Mililiter SI of niet SI?

Volgens de prefixenpagina van SI is mili wel toegestaan, en daarom zie ik geen reden waarom de mililiter geen SI eenheid zou zijn. Het lijkt me niet zo wetenschappelijk maar wel nuttig om te vermelden dat een mililiter overeenkomt met een kubieke centimeter, de oude CC, bekend van cilinderinhoud van brommers e.d.

Liter geen SI

Inmiddels weet ik wat meer. De liter is geen SI, en daasrom de milli-, centi- en deciliter ook niet. Dat heeft niets met de prefixen te maken. De liter komt echter wel voor op de speciale lijst van acceptabele niet-SI eenheden van het NIST. Techneuten moeten volumina dus maar aangeven in m3 of dm3. Maar de conclusie dat zo ongeveer niemand het mag gebruiken lijkt me juridisch onhoudbaar, zeker in het geval van de milliliter. Dan zouden zo ongeveer alle Nederlandse verpakkingen in overtreding zijn. Daarom heb ik het althans daar maar eens weggehaald.

In het nederlandse voortgezet onderwijs is L verplicht voor liter.

Hoofdletters worden voor eenheden inderdaad gereserveerd als deze zijn afgeleid van een eigennaam. Maar sinds een paar jaar moeten we in HAVO en VWO biologie, scheikunde en natuurkunde de hoofdletter gebruiken. (Er zal wel ergens een verantwoording voor zijn gegeven, maar die heb ik niet voor handen.) Vandaar mijn poging om Wikipedia up to date te maken. Maar iemand heeft deze poging verijdeld. --Flodur 8 mei 2007 00:26 (CEST)

Het lijkt me dat het dan tijd wordt dat het voortgezet onderwijs eens een woordenboek aanschaft. Liter is toch echt met een kleine l, de grote L staat voor enkele andere natuurkundige termen. Kijk hiervoor gerust ook eens Binas in. Gijsvd^L 8 mei 2007 00:33 (CEST)

De hoofdletter L wordt wel gebruikt in engelssprekende landen, omdat die blijkbaar het verschil tussen de l en de 1 niet kunnen zien. Op zich klinkt het logisch dat studenten voorbereid worden op een internationale carriere, laten ze dan ook meteen maar in voeten, ponden en gallons leren rekenen, dan kunnen ze zo naar de VS. Voorlopig zijn de regels van de taalunie maatgevend op wikipedia, en gebruiken we hier de kleine l. Caseman 8 mei 2007 07:35 (CEST)

Het lijkt mij een uiterst verontrustende ontwikkeling, dat de middelbare scholen tegen het advies van de taalunie in gaan. Ik kan me inderdaad voorstellen, dat in een engelstalig onderwijssysteem (en daar wil men blijkbaar naar toe) liter met een hoofdletter moet. Maar gebruik dan, zoals boven al gezegd, ook consequent de pond, de square inch, de Fahrenheit, etc. Bovendien is dit de Nederlandstalige encyclopedie, dus die heeft niets van doen met allerlei gekke bochten waarin het middelbaar onderwijs zich tegenwoordig placht te moeten wringen. brimz 8 mei 2007 08:41 (CEST)

Niet zo rancuneus. Ik ben er ook niet voor maar zo moet het nu. Laat de taalunie maar doen wat zij wil. Die hoeft toch niet maatgevend te zijn.
Wat betreft Binas. Kijk zelf nmaar eens. Ik bedoel de vijfde druk (2004). Bijv tabel 45 A (sk) of tabel 84 H (bi). --Flodur 8 mei 2007 08:51 (CEST)

Zo moet het nu dus juist niet. Als de taalunie voorschrijft om het met een kleine letter te schrijven, dan moeten we dat hier ook doen. Maar als je mij een bewijs kunt laten zien, dat de taalunie onlangs een nieuwe regel omtrent de liter heeft uitgebracht, waarin een hoofdletter L standaard is, of in ieder geval gebillijkt wordt, tja dan ben ik overstag. brimz 8 mei 2007 09:07 (CEST)

Wikipedia is een modern en snel medium en kan daarom actueel zijn. Als we van de taalunie afhankelijk zijn lopen we hier altijd achter de feiten. De taalunie kan zeggen wat zij wil, maar als deskundigen het 'beter' weten dient die stem door te klinken. Bij de introductie van de nieuwe spelling werd beweerd dat er maar één zon is en daar werd een spellingsregel op gebaseerd. Of paddestoelen werden tot de planten gerekend, waardoor weer een spellingsregel van kracht was op samengestelde woorden waarin namen van planten en dieren voorkomen. Staat er nu in wikipedia dat er maar één zon is ??? --Flodur 8 mei 2007 09:15 (CEST)

Ik ben toch bang, dat je nu een verkeerde conclusie trekt uit de spellingsregels. De interpretatie van spellingregels is behoorlijk POV en kan soms tegen het gevoel indruisen. Desondanks volgt de wikipedia de spellingregels (hoe onlogisch soms ook), zie bijvoorbeeld de discussies over buitenlands plaatsnamen. Volgens de online vanDale http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=l, schrijven we nog steeds l voor liter. Laten we dat eerst zo houden, totdat er ofwel op bij vanDale, ofwel bij de Taalunie, ofwel in de Staatscourant, een wijziging wordt gegeven. Wat gebruiken ze trouwens in Suriname en België? En is het niet zo, dat het ministerie van binnenlandse zaken en van verkeer en waterstaat nog altijd de afkorting µg/l gebruiken bij blaastesten op alcohol? M.vr.gr. brimz 8 mei 2007 09:26 (CEST)

Ik wil de spellingsregels niet negeren. Maar de argumentatie voor de spellingsregels bevatten onjuistheden. Waarmee ik wil zeggen dat de taalunie het niet altijd bij het juiste eind heeft. Wat betreft de schrijfwijze, er zal wel sprake zijn van een overgangssituatie want zo snel is nu één keer niet alles veranderd. Ik voel het als mijn plicht om actief te gaan zoeken naar verantwoording van de verplichting tot gebruik van L, teneinde de discussie hier correct te laten verlopen. Dank voor je reacties.--Flodur 8 mei 2007 09:33 (CEST)

Een paar bedenkingen:

- Je hebt niet alleen de Nederlandse Taalunie als referentie, ook ISO (International Standardisation Organisation) stelt dat het met een kleine l moet. Die hebben toch niet weinig gezag!

- Ik lees in deze hele discussie argumenten om ons aan te passen aan buitenlandse schrijfwijzen, maar moeten WIJ dat dan doen tegenover landen waar ze altijd al de gallon als standaard gehad hebben? Wat maakt hen een autoriteit op dat gebied?

- Ik merk (en betreur) dat wij ook onze komma aan het wegcijferen zijn ten gunste van het Angelsaksische punt. In radiofrequenties, op kilometerpalen, maar ook hoe langer hoe meer hoor op tv en de radio hoor ik de komma inruilen voor het punt. Ik vrees dat het iets te maken heeft met trendy willen zijn...

(Marc 66)

Vruchtbare discussie

Beste allen,

Na het doorlezen van de bovenstaande discussie heb ik alweer heel wat bijgeleerd. Is het daarom niet handig om de bovenstaande controverse kort aan te geven op de pagina zelf; bijvoorbeeld in een alinea als:

Controverse over gebruik l of L als symbool
De officiële regels in Nederland geven aan dat het symbool voor liter "l" is, zoals alle eenheden met een kleine letter worden gespeld (tenzij deze afgeleid zijn van een eigennaam). In de engelstalige literatuur wordt echter de hoofdletter L gebruikt als symbool voor liter. Op Nederlandse middelbare scholen wordt sinds enige jaren het gebruik van de hoofdletter L toegestaan en/of aangemoedigd.

Huijts 8 mei 2007 10:30 (CEST)

Lijkt mij niet verkeerd. Voel je vrij en ga je gang. --Erwin85 8 mei 2007 15:55 (CEST)

Ben ik het mee eens. --Flodur 8 mei 2007 16:20 (CEST)

Ik had hetzelfde idee. Ik kan me dus ook volledig aansluiten hierbij en ben zo vrij geweest om een opzetje te maken. brimz 8 mei 2007 17:38 (CEST)

Mooi stuk werk, Brimz! Caseman 8 mei 2007 17:58 (CEST)

OK --Flodur 8 mei 2007 18:11 (CEST)

Is dat schoolbeleid een algemeen schoolbeleid of iets specifieks van één school of één uitgever? Ik heb geen actuele schoolboeken bij de hand, maar het lijkt me nuttig dit eerst uit te zoeken voordat er een melding gemaakt wordt als "op de Nederlandse middelbare school leer je nu L". CaAl (overleg) 9 mei 2007 11:51 (CEST)

Het blijkt dat het op scholen gebruikt wordt. Zie ook de verschillende examens voor biologie en scheikunde die op internet staan, bijvoorbeeld: http://downloads.kennisnet.nl/oefenexamens/vwo/2006/vwo_sk1_2006_2_o.pdf - De voorgaande niet ondertekende opmerking werd toegevoegd door Brimz (overleg|bijdragen) .

• Bedankt voor de link. Het is inderdaad een breed gebruik op scholen. Jammer dat ze niet aandacht kunnen besteden aan natuurwetenschappen èn correcte spelling :-) CaAl (overleg) 9 mei 2007 12:37 (CEST)

Het was mij vroeger ook op school al wel opgevallen, dat exacte docenten vaak niet de beste Neerlandici zijn... brimz 9 mei 2007 12:49 (CEST)

De situatie in België lijkt me ook zeer van belang in dezen. Weet iemand dit? – gpvos (overleg) 26 jul 2007 17:16 (CEST)

Voor zover ik mij herinner heb ik van de lagere school tot op universiteit de kleine l gebruikt... (maar misschien is mijn herinnering troebel)... deze lijkt me alleszins het algemeen meest gebruikt, ook op verpakkingen bv. Maar om van en "een" situatie te spreken? ik heb geen weet van bepaalde vastgelegde regeltjes of dergelijke alleszins --LimoWreck 26 jul 2007 19:25 (CEST)

Nu er voldoende naar bronnen is verwezen waaruit blijkt dat het symbool in het Nederlands een kleine letter is, zou het fijn zijn als er niet weer opnieuw geprobeerd wordt hier in het artikel een hoofdletter aan toe te voegen. Het lijkt me niet zinvol elke maand opnieuw dezelfde discussie te voeren. Gijsvd^L 7 aug 2007 14:48 (CEST)

Bron [1] is nog altijd geldig tot anders aangegeven. Dit kan duidelijk in de inleiding aangegeven worden of althans naar verwezen worden zonder "schade" te doen aan nederlandstalige puristen die niet willen inzien dat er nederlanders elders in de wereld geconfronteerd worden met verschillende notities en de nederlandstalige wikipedia raadplegen om advies. Je doet dat niet door in de eerse regel aan te geven dat er maar één symbool is en later in de tekst een "oh, wacht eens even, er staat hierboven iets wat niet helemaal waar is"-opmerking. Johjak (!) 7 aug 2007 15:12 (CEST)

De inleiding zoals die er nu staat is wat mij betreft in orde. Gijsvd^L 7 aug 2007 16:12 (CEST)

Kleine letter ?

(Verplaatst vanaf Wikipedia:Overleg gewenst - Erik Baas 27 aug 2007 13:44 (CEST))

Een gebruiker heeft onlangs in een aantal artikelen het symbool l voor liter gewijzigd in L. Volgens mij is het in het nederlands gebruikelijk de kleine letter te gebruiken, ik kon echter zo gauw geen "hard" bewijs vinden in het groene boekje en taaluniversum e.d. Verder overleg op Overleg:Liter (waar overigens in 2004 al een anoniem een dergelijke opmerking plaatste). Caseman 7 mei 2007 20:00 (CEST)

In het Nederlands onderwijs wordt de hoofdletter L tegenwoordig als standaard gebruikt. Ik neem aan dat overeenkomstig is met het officielen SI-stelsel. Gebruiker:Majoewiki 20 jun 2007 23:54 (MEZT)

Onder het mom 'dommer onderwijs' wordt er tegenwoordig inderdaad de hoofdletter gebruikt. Waarschijnlijk vanwege de grote overeenkomst met de hoofdletter i op de computer. Maar genoeg speculatie en eigen mening voor vandaag ik hou me koest en ga op bed ;) Thoth |Overleg 20 jun 2007 23:54 (CEST)

Iemand nog bekend met de situatie in België in dezen? – gpvos (overleg) 26 jul 2007 17:17 (CEST)

Ik heb altijd l gebruikt in zowel het lager als het middelbaar onderwijs in België, en nu op de universiteit nog steeds l Lapino 26 jul 2007 18:45 (CEST)

Het SI zelf heeft er een uitspraak over gedaan volgens http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/chapter4/table6.html, beide zijn dus toegelaten: The litre, and the symbol lower-case l, were adopted by the CIPM in 1879 (PV, 1879, 41). The alternative symbol, capital L, was adopted by the 16th CGPM (1979, Resolution 6) in order to avoid the risk of confusion between the letter l (el) and the numeral 1 (one). - Mephisto 27 jul 2007 00:50 (CEST)

Op http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/20 (van de Nederlandse Taalunie) staat enkel l als symbool voor liter (en dl voor deciliter). Paul 67 21 aug 2007 11:29 (CEST)

Waarom zou je het afkorten? Hsf-toshiba 21 aug 2007 12:43 (CEST)

Ik snap niet dat niemand even bij het [www.bipm.org BIPM] is gaan kijken. Zij zijn verantwoordelijk voor de invulling van het SI-stelsel. Uit een officieel document dat hier te vinden is blijkt op pagina 124 dat zowel de "l", als de "L". De noot die hierbij gegeven wordt luid: "The litre, and the symbol lower-case l, were adopted by the CIPM in 1879 (PV, 1879, 41). The alternative symbol, capital L, was adopted by the 16th CGPM (1979, Resolution 6; CR, 101 and Metrologia, 1980, 16, 56-57) in order to avoid the risk of confusion between the letter l (el) and the numeral 1 (one)." 129.125.148.209 21 aug 2007 12:53 (CEST)

De verwijzing naar bipm en de 16de CGPM zijn verwerkt in het artikel zelf. Volgens alle Nederlandstalige standaarden is het echter l en niet L. De links naar de taalunie en het Van Dale woordenboek zijn ook opgenomen in het artikel. Paul 67 21 aug 2007 15:23 (CEST)

Ja, maar waarom zal er afgekort moeten worden? Ik vind bij eenheden, dat het dan gewoon voluit moet. Pas bij oppervlakten, inhouden en snelheden zou je kunnen afkorten. Bij maten (meters, liters en grammen) moet je het gewoon voluit schrijven. Hsf-toshiba 21 aug 2007 16:00 (CEST)

Afkorten mag gewoon. Wat is er mis met een zin zoals "deze woning ligt op 700 m van de spoorlijn..."? Elly 21 aug 2007 16:35 (CEST)

Omdat dat niet staat in een encyclopedie, althans, dat is mijn mening. Waarom afkorten, als het niet nodig is? Doet net alsof het dan niet meer leesbaar is. Hsf-toshiba 21 aug 2007 18:53 (CEST)

Het hangt er natuurlijk vanaf. Als er één keer een afstand van 700 meter wordt genoemd in een artikel, kun je dat naar mijn idee beter niet afkorten. Maar als ik ergens een opsomming maak van een stuk of zeven hoge gebouwen met hun hoogte, dan kort ik dat gewoon af. En in wetenschappelijke teksten en figuren is het zelfs ongebruikelijk om eenheden helemaal uit te schrijven, zowel in formules als in lopende tekst. Paul B 21 aug 2007 19:21 (CEST)

Dat vind ik iets anders. Alhoewel, de lopende tekst.... De a2 is ruim 200 km lang... Ik vind het dan netter om te zeggen, dat hij 200 kilometer lang is. Het wordt anders als je de snelheid zegt : die auto reed 140 km/h. Hsf-toshiba 23 aug 2007 10:32 (CEST)

Dit is een leuke, waarschijnlijk van een beta. We noemen in Nl wegen bij hun hoofdletters, dus A2 en kilometers per uren, dus km/u. Qua vraag: liters in formules enz: l (onderkast), anders voluit (volgens een al wat oudere folder van het SI). GvN

wie o wie van de deelnemers verplaatst deze discussie even naar een relevante plek Niels(F)^?ceterum censeo formulam wikify delendam esse 27 aug 2007 02:33 (CEST)

Done. - Erik Baas 27 aug 2007 13:44 (CEST)

Ik wil geen oude koeien uit de sloot halen, maar met de volgende zin ben ik niet eens. In Nederland wordt voor een liter het symbool l gebruikt. Elders kan men ook het symbool L tegenkomen; zie deze uitleg. Hoewel veel 'oude lullen' hebben aangegeven dat ze altijd een l gebruikten en dat graag willen blijven doen, betekent niet dat er een complete generatie een hoofdletter schrijft. Vanaf de invoering basisvorming in 1994 wordt in alle (mij bekende) natuur- en scheikundeboeken een hoofdletter L gebruikt. Ook daarvoor was het in veel klaslokalen al gebruikelijk om een hoofdletter te gebruiken. De reden hiervoor is hierboven al vernoemd; in het buitenland wordt voornamelijk een L geschreven, en leerlingen verwarren in hun eigen handschrift de l niet met een 1. De uitleg waar de zin naar verwijst is overigens geen uitleg maar een toelichting. Mijns inziens zou de zin beter kunnen worden herschreven als: In Nederland wordt voor een liter het symbool l of L gebruikt. Zie deze toelichting. In de toelichting is het vermelden van de scheiding in generatie wellicht de moeite waard. Had ik de discussie maar eerder opgemerkt ;-) Ik vond het nu wel te gevaarlijk om direct in het artikel te gaan knoeien... NielsB 27 aug 2007 08:02 (CEST)

Mijn zegen heb je voor l èn L versie. Ik had de er nu staande versie bedacht om allerlei gesteggel te neutraliseren. Mijn insteek: als maar aangegeven wordt dat het niet alleen l is. VanBuren 27 aug 2007 09:33 (CEST)

Dit is gewoon onzin, in Binas staat nog niet eens een hoofdletter. Gijsvd^L 27 aug 2007 10:04 (CEST)

Zeg Gijs, ik kan er wel inkomen dat je Binas als bron van informatie gebruikt, maar er zijn ook andere. En jij gaat er toch niet van uit dat Niels liegt wat betreft zijn bronnen? Zou het een goed idee zijn om een reactie te vragen van enige natuurkundeleraren over wat zij tegenwoordig in klassen onderwijzen? En het is toch encyclopedisch te vermelden dat de hoofdletter wel elders wordt gebruikt? VanBuren 27 aug 2007 14:57 (CEST)

Ik bèn natuurkundedocent :-) Maar ik heb mijn binas op school laten liggen in de vakantie (kan ik iedereen aanraden) en zal volgende week in de nieuwe druk even de eenheid opzoeken. Ik denk echt dat dit puur een gevoelsonderwerp is. Iedereen gebruikt het liefste de afkorting waar hij/zij mee opgevoed is. Ik heb zelf ook wat moeite gehad met het overstappen van de l naar L. De boeken die ik nu heb bekeken zijn: "Nask Overal en Natuurkunde Overal" (uitgever EPN), "Banas" (deel 1 en 2, uitgever Educatief), "Nu voor straks" (Thiememeulenhoff) en "Natuur/Scheikunde" (voor de BVE, uitgever Wolters Noordhoff). Binas is ook van Wolters Noordhoff... NielsB 27 aug 2007 15:24 (CEST)

Navragen kan natuurlijk altijd, maar zal geen invloed kunnen hebben op het artikel. Wikipedia volgt namelijk de Taalunie, die een kleine letter voorschrijft. Ik zal ook eens wat moderne HTS-boeken opvragen, want ik weet vrijwel zeker dat daar ook standaard de kleine letter wordt gebruikt. Gijsvd^L 27 aug 2007 15:43 (CEST)

Inhoudsmaat

Ja, Brimz, zo vind ik het wel een redelijk compromis tussen de pakken vla en de drievoudige integraal. Eigenlijk vind ik dat op de pagina van Inhoud er nog een gedeelte moet komen over inhoudsmaten in het algemeen, zonder direct te vervallen tot een categorieenlijst. 80.100.231.30 21 sep 2007 00:11 (CEST)

Rond getal

Is de verklaring voor dit rond getal 1kg water~~ 1l wel juist? Mijn mening was altijd, dat men in 1901 als basis voor 1kg juist 1 liter water genomen heeft. Nadien een prototype van platina-iridium genomen heeft met dezelfde massa als dit water? Ik ben er echter niet zeker van, daarom verander ik niets. Weet er iemand meer van?Jack Ver 3 aug 2008 16:50 (CEST)

Volgens mij volgde de kilo inderdaad juist de liter. De meter was ooit door de Fransen met veel moeite opgemeten als zijnde 1/10.000.000 van de lengte van de meridiaan van Parijs, en alle niet-natuurlijk te definiëren grootheden moesten daarvan afgeleid worden. De kilogram werd daarom het gewicht van 1 dm³ water bij 4°C. Later werd dat om practische redenen het gewicht van de platina-iridium standaardkilogram, een standaardkilogram die snel verdampt als je hem laat staan is niet zo nuttig. Caseman 3 aug 2008 18:07 (CEST)

De verandering in het artikel is al gebeurt zie ik. OK.Jack Ver 3 aug 2008 18:22 (CEST)

In 1901 werd niet de kg nieuw vastgesteld, maar de liter. En wel het volume dat 1 kg water inneemt bij zijn grootste dichtheid. Later is de liter weer op 1 dm3 gesteld. Dat 1 kg water vrijwel gelijk is aan 1 dm3 is geen toeval. Dat volgt uit de oorspronkelijke definitie van het kg. Al in 1795, en daarna in 1799, werd een standaardkilogram gemaakt dat zo goed mogelijk de massa van 1 dm3 water representeerde. Het huidige standaardkilogram (sinds 1889) werd in 1883 gelijk bevonden aan het kilogram van 1799. Zie en:Kilogram#History. --LexTH 4 jan 2009 20:38 (CET)

Allemaal interessant (niet ironisch bedoeld!) , maar toch enkele vraagjes wat was in 1799 de definitie voor een liter? Was dat 1dm³? Dan is men via een omweg van die 1kg water terug tot 1dm³ gekomen in 1964. Maar dan is het toch zo dat uiteindelijk de kg de liter gevolgd is. Dus de oorspronkelijke tekst was inhoudelijk juist op de data, en een tussenstap, na. Dus samengevat (zonder bijkomstigheden):

• 1liter=1dm³ (maar enkele jaren niet!)
• 1kg=oorspronkelijk massa van 1liter water (nu standaardblok)

Jack Ver 5 jan 2009 14:33 (CET)

In 1795 was de eenheid van massa de gram, gedefinieerd als 1 cm³ water van 0 °C. Een snel verdampende standaard is niet handig, en daarom werd er een voorlopig standaardgewicht gemaakt. Voorlopig, omdat de meter nog niet definitief was vastgesteld. Er was in 1791 wel bepaald dat 1 meter het tienmiljoenste deel is van de meridiaan van Parijs (pool tot evenaar), maar de meting daarvan heeft tot 1799 geduurd. Omdat 1 gram erg klein is werd een gewicht dat duizend maal zo groot is gemaakt, overeenkomend met de massa van 1 dm³ water. In 1799 werd een nieuwe standaardkilogram gemaakt, iets verschillend van de oude, doordat de meter iets was veranderd, en ook omdat men inmiddels vond dat het beter was water van 4 °C te nemen, bij de grootste dichtheid. Vanaf het begin was 1 l gelijk aan 1 dm³, en dus ook aan het volume van 1 kg water. Door de definitie van het kilogram was dat immers hetzelfde.

In 1889 werd een nieuwe standaardkilogram in gebruik genomen, waarvan men aannam dat hij stabieler zou zijn dan de oude, tegelijk met een nieuwe standaardmeter. Beide werden gelijk gemaakt aan de oude maat. Later, met nauwkeuriger meetmethoden, werd een klein verschil geconstateerd tussen 1 dm³ en het volume van 1 kg water. In 1901 werd 1 l gedefinieerd als het volume van 1 kg water, in 1964 werd de definitie veranderd in 1 dm³. Het lijkt idd logischer een inhoudsmaat te baseren op een lengte, en niet op een massa. De 1901 definitie zal wel zo gekozen zijn omdat het makkelijker is 1 kg water precies af te passen dan 1 dm³. --LexTH 5 jan 2009 15:37 (CET)

Dank u voor de uitleg, ik wist niet dat het zo ingewikkeld was. Jack Ver 6 jan 2009 18:17 (CET)

@LexTH, waarom zet je deze informatie niet in een artikel? Ik zie het niet bij Liter, en niet bij Kilogram. --VanBuren 6 jan 2009 21:51 (CET)

De moeilijkheid was dat de informatie bij drie verschillende lemma's thuishoort: meter, kilogram en liter. Ik heb het nu op gelijksoortige wijze daarover verdeeld, met onderlinge verwijzigen. --LexTH 7 jan 2009 15:12 (CET)

@LexTH, uw verandering voor 1901, dat dacht ik, maar wilde niet te veel "zagen" (nog niet 100% zeker). Jack Ver 8 jan 2009 15:18 (CET)

Omzetting

Ik vind de verschillende omzettingen (van inhoudsnaar kubieke lengtemaat) niet handig en volgens mij kloppen ze ook nog eens niet. 1 pL is gelijk aan 10^3 um^3 en 1 nL is gelijk aan 10^6 um^3.

Er aan toegevoegd: Een nanoliter (symbool nl) is een volume-eenheid die gedefinieerd is als één miljardste deel van een liter. Dit is een volume van een kubieke tiende millimeter. --> dit klopt wel, maar dan zou ik zeggen een volume van 0.1 mm^3 Een picoliter (symbool pl) is een volume-eenheid die gedefinieerd is als één biljoenste deel van een liter, ofwel één miljoenste deel van een microliter. Dit is een volume van tien micrometer bij tien micrometer bij tien micrometer. --> dit moet dan zijn 0.01 mm^3

Tabel

De tabel geeft een duidelijk overzicht. De lappen tekst daarentegen geven geen overzicht en de verkorte tabel is te kort. Deze verkorte tabel kan mijn inziens wel weg. Ook de engelse site geeft de volledige tabel die men daar toch echt niet als overbodig ervaart.Rasbak (overleg) 9 mei 2016 17:37 (CEST)

Ik vind hem niet duidelijk en geen meerwaarde bieden. Dat hij op de Engelstalige versie van deze pagina wel staat? Tsja... Amerikanen hebben nou eenmaal moeite met het metrische stelsel. Met uitzondering van de vetgedrukte punten (die ook in de verkorte tabel terugkomen) worden ze niet zo vaak gebruikt. In feite zou een verwijzing naar SI-voorvoegsel kunnen volstaan. Richard 9 mei 2016 19:13 (CEST)

Het overzicht in de grote tabel zou 'duidelijk" zijn? Maar wat is er dan duidelijk aan? Er worden relaties gegeven tussen verschillende volumes in eenheden van liters en met kubieke eenheden maar waarom juist die relaties en niet andere wordt niet beargumenteerd. Dat enkele anderstalige wikis een soortgelijke tabel hebben is echt geen reden om het hier te doen, er zijn ook anderstalige wikis die de tabel niet hebben. Mijns inziens een overbodige tabel in het artikel liter. Als het belangrijk wordt gevonden om de relatie tussen SI-eenheden en andere eenheden te verduidelijken dan zou dat in het artikel SI-voorvoegsel veel beter tot zijn recht komen. Eens met Richardw. --VanBuren (overleg) 9 mei 2016 22:33 (CEST)

Hieronder mijn voorstel voor het lemma liter.Rasbak (overleg) 10 mei 2016 09:23 (CEST)

Ik zie ook de meerwaarde van de tabel niet in. Ik vind de tabel bovendien onoverzichtelijk: wat betekent "oplopend" en "aflopend"? Waarom wordt in de eerste kolom al het symbool 'L' gebruikt en worden er in kolom 2 en 3 ook nog eens symbolen gepresenteerd. Is dat niet heel verwarrend? Tot slot zijn de ongebruikte vergelijkbare volumes niet relevant. Wat is een miljoen kubieke kilometer? Dat gebruikt niemand, dus waarom zou je dat willen noemen als vergelijkbaar volume? M.vr.gr. Brimz (overleg) 10 mei 2016 10:38 (CEST)

Je voorstel komt er feitelijk op neer dat je de grote tabel behoudt, maar de maten die ook in praktijk gebruikt worden niet langer in het artikel omschrijft. Dat lijkt me geen goed idee. Richard 10 mei 2016 11:37 (CEST)

Rasbak heeft hieronder de tekst van het artikel gedumpt zonder erbij te vermelden waarom, en zonder erbij te vermelden of er een verschil is met het artikel zelf en zo ja: waarom? Het is onzinnig om dat eventueel uit te pluizen. Op de overlegpagina van Rasbak wordt ook gediscussieerd. Het argument dat Rasbak vindt dat sommige mensen aan tabellen de voorkeur zouden geven boven tekstuele uitleg verdient een bronverzoek. Ik kan me wel voorstellen dat tabellen soms handig zijn, maar niet elke willekeurige tabel is handig. Het idee van deze tabel is, lijkt het, volumewaarden om te zetten van de ene eenheid in een andere. Je moet maar net het gewenste paar eenheden in de tabel hebben staan. Dan is deze tabel heel beperkt. Daarom: zomaar wat feiten bijelkaar gooien in een tabel, zoals hier, is niet behulpzaam. Dan zou een website als http://www.convertunits.com/info/liter handiger zijn, maar dan wel een waar je alle mogelijke eenheden met elkaar kunt combineren. Dat is in de gegeven link ook maar beperkt. Misschien kan wikipedia zoiets nog eens programmeren. (Ik heb het deel hieronder gedeeltelijk ingeklapt omdat het niet duidelijk is wat de bedoeling is.) --VanBuren (overleg) 10 mei 2016 14:59 (CEST)

Rasbak ligt het hierboven toe met 'Hieronder mijn voorstel voor het lemma liter'. De verschillen heb ik bekeken (zie 11.37 uur hierboven). Ik vind het geen goed voorstel. Voor alle kopjes heb ik een spatie gezet om te voorkomen dat ze in de inhoudsopgave van deze overlegpagina terechtkomen. Richard 10 mei 2016 15:20 (CEST)

Onderdeel van discussie

Voorstel volgt hier

Voorstel lemma liter 

Een liter is een inhoudsmaat die in het dagelijks verkeer veelvuldig wordt gebruikt om het volume van een vloeistof of een gas aan te geven. Hoewel het geen SI-eenheid is, wordt het gebruik ervan expliciet gedoogd door het Bureau international des poids et mesures (BIPM). Het door het BIPM aanbevolen alternatief is om volumes in dm³ of m³ uit te drukken.

In de meeste landen wordt in de regel het symbool l voor liter gebruikt, de onderkast van de 12e letter van het alfabet. Elders, voornamelijk in de wetenschappelijke literatuur, kan men ook de hoofdletter L als symbool tegenkomen; zie deze uitleg.

De maat liter dateert van 1793, toen hij in Frankrijk tijdens de Franse Revolutie werd ingevoerd. De naam liter (litre in het Frans) is afgeleid van een oudere Franse maat, de litron. Deze naam is oorspronkelijk Grieks en kwam via het Latijn in het Frans terecht.

Maatbeker van 1 liter

== Gewijzigde definities ==
=== 1795 ===

De liter was tijdens de invoering van de Franse wet in 1795 gedefinieerd als de inhoud van een kubus met ribben van 1 dm, oftewel 1 dm³.

=== 1799 ===

Toen in 1799 de definitie van de meter een klein beetje werd aangepast, veranderde de liter automatisch mee.

Door de oorspronkelijke definitie van het kilogram als de massa van 1 dm³ water, is een liter tevens gelijk aan het volume van 1 kg water. Later, toen men nauwkeuriger kon meten, werd vastgesteld dat er een kleine onnauwkeurigheid was opgetreden bij de vervaardiging van de standaardkilogram. Daardoor heeft een kilogram zuiver water bij een temperatuur van 4°C en standaard atmosferische druk een volume van 1,000028 dm³ in plaats van precies 1 dm³ of liter, zoals de bedoeling was.

=== 1901 ===

Bij metingen werkt massa nauwkeuriger dan volume. Vermoedelijk daarom heeft men, toen er in 1901 een verschil was vastgesteld, ervoor gekozen om de liter te definiëren als het volume van 1 kg water onder bovengenoemde omstandigheden. De liter was dus niet meer precies gelijk aan 1 dm³, maar voor de dagelijkse praktijk was het verschil onmerkbaar klein.

=== 1964 ===

In 1964 werd als definitie van de liter weer 1 dm³ gekozen. Het is toch logischer om de definitie van een volume te baseren op een lengtemaat, en niet op de massa van een bepaalde stof.

== Symbool ==

Als symbool wordt internationaal zowel de L (hoofdletter) als de l (kleine letter) gebruikt. De kleine letter l is in 1879 door het BIPM voorgesteld als het officiële symbool voor de eenheid liter. In de 6e resolutie van de 16e CGPM (Conference Générale des Poids et Mesures) in 1979 wordt door ditzelfde BIPM gesteld dat de hoofdletter L ook toegestaan is, dit om verwarring met het cijfer 1 en de hoofdletter I (de 9e letter van het alfabet) te voorkomen.

In een aantal landen (met name de Verenigde Staten, Canada en Australië, en ook Frankrijk) wordt L vaker gebruikt dan l, vooral in combinatie met prefixen (bijvoorbeeld mL, µL). In Groot-Brittannië en Ierland wordt altijd de kleine letter l gebruikt, maar wordt het woord litre vaak helemaal uitgeschreven als er geen prefix wordt gebruikt. Voor het Nederlands wordt door de Taalunie de l officieel voorgeschreven. Desondanks wordt sinds enkele jaren op middelbare scholen in Nederland bij de vakken scheikunde en biologie de hoofdletter L gebruikt. Ook in de vraagstukken van het Centraal Examen wordt de L gebruikt.

In 1979 werd ook het teken ℓ (script small l, U+2113, HTML ℓ) ingevoerd om liter mee aan te duiden. Sommige landen, zoals Zuid-Afrika, moedigden het gebruik van dit teken aan. Later is dit teken in onbruik geraakt, hoewel men het op sommige plaatsen (bijvoorbeeld in wetenschappelijke teksten) nog wel tegenkomt.

Onderstaande tabel maakt onderdeel uit van het voorstel

Oplopend	Naam	Symbolen		Vergelijkbaar volume			Aflopend	Naam	Symbolen		Vergelijkbaar volume
100 L	liter	l	L	dm3	kubieke decimeter
101 L	decaliter	dal	daL	101 dm3	tien kubieke decimeters		10−1 L	deciliter	dl	dL	102 cm3	honderd kubieke decimeters
102 L	hectoliter	hl	hL	102 dm3	honderd kubieke decimeters		10−2 L	centiliter	cl	cL	101 cm3	tien kubieke centimeters
103 L	kiloliter	kl	kL	m3	kubieke meter		10−3 L	milliliter	ml	mL	cm3	kubieke centimeter
106 L	megaliter	Ml	ML	dam3	kubieke decameter		10−6 L	microliter	µl	µL	mm3	kubieke millimeter
109 L	gigaliter	Gl	GL	hm3	kubieke hectometer		10−9 L	nanoliter	nl	nL	106 µm3	miljoen kubieke micrometer
1012 L	teraliter	Tl	TL	km3	kubieke kilometer		10−12 L	picoliter	pl	pL	103 µm3	duizend kubieke micrometer
1015 L	petaliter	Pl	PL	103 km3	duizend kubieke kilometer		10−15 L	femtoliter	fl	fL	µm3	kubieke micrometer
1018 L	exaliter	El	EL	106 km3	miljoen kubieke kilometer		10−18 L	attoliter	al	aL	106 nm3	miljoen kubieke nanometer
1021 L	zettaliter	Zl	ZL	Mm3	kubieke megameter		10−21 L	zeptoliter	zl	zL	103 nm3	duizend kubieke nanometer
1024 L	yottaliter	Yl	YL	103 Mm3	duizend kubieke megameter		10−24 L	yoctoliter	yl	yL	nm3	kubieke nanometer

Bronnen, noten en/of referenties

Voorstel eindigt hier