Overleg:Vertalen

Klopt dit wel??

Voorbeeld 3 : gedachtewereld

• zuidelijke Verenigde Staten
  • I'm white and of age so ....
• Nederlands
  • ik ben oud en wijs genoeg, dus ....

Volgens mij slaat het op het feit dat iemand 'blank' is en zich alleen daarom al wijs genoeg vindt, en dan ook nog oud genoeg. Eigenlijk een uiting van superioriteit m.i. --EdwinB 18 dec 2006 15:47 (CET)

white and of age

"White and of age" betekent blank en meerderjarig, met alle connotaties en bijbetekenissen van dien. Als zoiets als "oud en wijs genoeg" wordt vertaald, gaan al die connotaties verloren. Dat zou een bijzonder slechte vertaling opleveren, in welke context dan ook.

Bovendien is "white and of age" helemaal geen normale manier van spreken, laat staan een vaste uitdrukking in het Engels. Geen enkel van mijn woordenboeken kent deze frase en Google geeft slechts één authentiek citaat: "To be eligible for this lottery, you had to be WHITE and of age." Daarin gaat het overigens ook duidelijk om de letterlijke betekenis.

Kortom, dit voorbeeld deugt niet. Ik haal het weg.

--Flinus 22 dec 2008 09:51 (CET)

vertaling

Is het misschien een goed idee om de vertaling aan te passen? Would it be a good idea to adjust this translation? Bijvoorbeeld/Example: It's raining cats and dogs=(Het regent katten en honden)=Het regent pijpenstelen – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 85.146.64.222 (overleg · bijdragen)

Discutabele toevoeging

De omvangrijke toevoeging van Jasper Coenraats aan dit artikel laat in mijn ogen zowel inhoudelijk als stilistisch nogal te wensen over. Bij wijze van toelichting een aantal voorbeelden met commentaar:

Cultuurverschillen leiden vaak, zo niet altijd, tot begrippen in de oorspronkelijke taal die voor de doelgroep zonder extra uitleg niet te volgen zijn, de zogeheten realia. De vertaler moet in zo'n geval kiezen voor extra uitleg, of voor het volledig vervangen van een ander, maar vergelijkbaar begrip in de doeltaal.
Wat betekent het dat de vertaler 'een ander, maar vergelijkbaar begrip moet vervangen in de doeltaal'?

Soms geeft een vertaler voorkeur aan een vrijere interpretatie van vertalen, en laat hij bepaalde standaarden los om aspecten mee over te zetten die meer met een ondertoon, gevoelswaarde, et cetera te maken hebben. De rol hiervan is dan vaak groot.
Onhandige formulering. Bedoeld wordt waarschijnlijk dat een vertaler soms kiest voor een vrijere vertaling. Ook 'aspecten die met ondertoon' te maken hebben is niet erg fraai. De relevantie van het laatste zinnetje ('De rol hiervan is dan vaak groot') is dubieus.

Woorden in verband met de Tweede Wereldoorlog worden vanwege de zeer negatieve gevoelswaarde en het iconische karakter niet vertaald, maar ontleend.
Vanwege de negatieve gevoelswaarde? Ik betwijfel eerlijk gezegd of dat de reden is waarom die woorden niet vertaald worden. Er zijn toch legio woorden met een negatieve gevoelswaarde die wel worden vertaald?

Vanwege de buitengewone economische groei in Duitsland na de Tweede Wereldoorlog wordt dit unieke verschijnsel eveneens met een leenwoord aangegeven: Wirtschaftswunder.
Dus de buitengewone economische groei in Duitsland is de reden dat voor dit verschijnsel in het Nederlands een leenwoord wordt gebruikt? Sorry, maar dat slaat nergens op.

Soms draagt een woord in de ene taal een betekenis met zich mee, die een andere taal niet in precies hierin kent. De beleefdheidsvorm bij het persoonlijk voornaamwoord in het Nederlands (U) heeft dat ten opzichte van het Engelse you.
'niet in precies hierin kent'? De beleefdheidsvorm bij het persoonlijk voornaamwoord?

Deze leenwoorden kunnen aanvankelijk taalvreemd zijn aan de ervaring van de lezer.
Beter: 'deze leenwoorden kunnen aanvankelijk een vreemde indruk maken op de lezer'. Het incourante woord 'taalvreemd' is hier niet nodig, en 'vreemd aan mijn ervaring' is geen Nederlands.

Afhankelijk van het gebruik en de frequentie zal de lezer op den duur een woord (helemaal) niet meer als taalvreemd ervaren.
Dat van 'frequentie' begrijp ik, maar wat wordt hier precies bedoeld met 'gebruik'?

Daarbij weegt mee of de duidelijkheid en inhoud niet verloren gaan, terwijl er geen sprake mag zijn van een in het Nederlands schijnbare overdaad aan herhaling van eerder verstrekte informatie.
Als er geen sprake mag zijn van een schijnbare overdaad, mag er dan wel sprake zijn van een werkelijke overdaad? Verder doet 'herhaling van eerder verstrekte informatie' pleonastisch aan.

Het Duits kent bijvoorbeeld ähnlich. Een Nederlands woord dat exact dezelfde betekenis heeft en dat in eenzelfde context, (sociale) situatie, et cetera gebruikt kan worden ontbreekt.
Dat geldt voor bijna elk woord. Het woord ähnlich is wat dit betreft nog relatief gemakkelijk te vertalen.

Het Hebreeuws kent officieel geen werkwoordstijden.
Hoezo officieel? Het klassieke Hebreeuws kon ongetwijfeld uitdrukken of iets in het verleden had plaatsgevonden.

Hetzelfde geldt voor het Duitse hochnäsig. Als iemand daarbij de neus iets omhoog brengt, is voor iemand die de beeldspraak niet herkent de vertaling hooghartig niet op dezelfde wijze als de moedertaalspreker thuis te brengen.
Net als elders in de tekst probeert Jasper Coenraats hier naar mijn smaak iets te "moeilijk" te formuleren, een onnodig hoog register te gebruiken, waardoor hij verstrikt raakt in zijn eigen redenering. Welbeschouwd lijkt hij te schrijven dat Duitse moedertaalsprekers de Nederlandse vertaling hooghartig op een bepaalde manier kunnen "thuisbrengen", maar die Duitse sprekers hebben natuurlijk niets te maken met "onze" vertaling hooghartig. Wat wordt bedoeld is denk ik dat Duitsers door middel van een gebaar (neus in de lucht) een verband kunnen leggen met de letterlijke betekenis van het woord hochnäsig, terwijl dat gebaar weinig uitstaande heeft met het Nederlandse equivalent hooghartig en dus voor Nederlandstaligen moeilijker te duiden is. Of heb ik het mis?

Marrakech (overleg) 23 jun 2013 18:44 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Vertalen. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20160625030524/http://www.ondernemersraad.nl/artikelen/communicatie/de-verschillen-tussen-vertalen-en-tolken/ toegevoegd aan http://www.ondernemersraad.nl/artikelen/communicatie/de-verschillen-tussen-vertalen-en-tolken/

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 18 mei 2019 12:34 (CEST)

de fenomenen van het vertalen

Beste Oscar Zariski, even over deze wijziging: hoe luidt de definitie in die bron en wat wordt er precies bedoeld met de fenomenen van het vertalen? Want eerlijk gezegd klinkt dat wel heel vaag in mijn oren. Marrakech (overleg) 11 dec 2024 21:28 (CET)

Pagina 1 van de inleiding: "Translation studies is the now established academic (inter)discipline related to the study of the theory, practice and phenomena of translation." Verderop (p.15) citeert hij Holmes: "In Holmes’s explanations of this framework (Holmes 1988b/2004: 184–90), the objectives of the ‘pure’ areas of research are: (1) the description of the phenomena of translation; and (2) the establishment of general principles to explain and predict such phenomena (translation theory)." De term komt in totaal een 20-tal keer voor in het boek en vormt een tamelijk centraal begrip. Een taxonomie van vertaalfenomenen moet in de plaats komen van de vroegere, al te vage begrippen "letterlijk" en "vrij". Het gaat dus om de verschillende soorten beslissingen die vertalers nemen om een culturele kloof te overbruggen. Tot de genoemde voorbeelden (p.136) behoren ‘lexical choice’, ‘cohesion’, ‘transitivity’, ‘style shifting’ en ‘translator mediation’.

Ik stel voor het afzonderlijke woord vertaalfenomenen uit te breiden met een toelichting, bijvoorbeeld (maar dat is dan eerder een parafrasering van de bron dan een echte aanhaling):

De vertaalwetenschap, in het Engels ''translation studies,'' is de wetenschappelijke discipline die de theorie, de praktijk en de fenomenen van het vertalen bestudeert. (hier bronvermelding invoegen) Vertaalfenomenen zijn de verschillende soorten beslissingen die vertalers nemen om de culturele kloof te overbruggen.

Ok voor jou? Oscar Zariski (overleg) 11 dec 2024 21:45 (CET)

Dank je voor de toelichting. Toch vrees ik dat je uitbreiding het probleem niet echt oplost. ik weet wel iets van vertalen, maar hier begrijp ik nog steeds weinig van, en ik vrees dat een geïnteresseerde leek er helemaal geen chocola van kan maken. Bijvoorbeeld: in de praktijk nemen vertalers de hele tijd beslissingen, maar die verschillen dan kennelijk van die vertaalfenomenen (want die worden naast theorie en praktijk apart genoemd). Hoe zit dat precies? En hebben vertaalfenomenen alléén betrekking op het overbruggen van een cultuurkloof? Misschien zouden concrete voorbeelden voor iets meer duidelijkheid kunnen zorgen, maar eigenlijk zou een encyclopedie haar lezers geen definities moeten voorschotelen die zoveel vragen oproepen. Marrakech (overleg) 11 dec 2024 22:58 (CET)

De paragraaf gaat over het onderscheid tussen een ambacht (vertalen) en een wetenschap (translation studies of vertaalwetenschap). Auteurs als Holmes proberen translation studies als een descriptieve, empirische activiteit te kaderen in regel met geldende paradigma's voor alle moderne wetenschappen, ook bijvoorbeeld voor de grammatica in de moderne taalkunde. We kijken naar wat vertalers doen en trachten daar een systematiek in te onderscheiden zonder voorschriften of waarde-oordelen. Een beroepsvertaler herkent een slechte vertaling als ze er een ziet; een vertaalwetenschapper weigert vertalingen als beter of slechter te etiketteren, en catalogeert alleen "dingen" die ze observeert in het gedrag van vertalers: vertaalfenomenen. Oscar Zariski (overleg) 11 dec 2024 23:08 (CET)

Dat onderscheid tussen ambacht en wetenschap begrijp ik wel, maar het maakt de definitie er niet duidelijker op. En nu kom je ook met een heel andere uitleg van 'vertaalfenomenen', namelijk geobserveerde dingen in het gedrag van vertalers, terwijl je hierboven sprak van verschillende soorten beslissingen die vertalers nemen om de culturele kloof te overbruggen. Marrakech (overleg) 11 dec 2024 23:33 (CET)

Ik voel eigenlijk meer voor een definitie als deze: Interdisciplinair georiënteerd onderzoeksveld dat de systematische studie beoogt van allerlei vormen en functies van vertaling. Dan ben je in ieder geval die lastig te omschrijven en te begrijpen vertaalfenomenen kwijt. Marrakech (overleg) 12 dec 2024 08:43 (CET)

Goed idee. Ik heb de tekst aangepast. Oscar Zariski (overleg) 12 dec 2024 23:07 (CET)