Pantsergrenadierbrigade von Werthern

De Pantsergrenadierbrigade von Werthern was een Duitse eenheid ter grootte van een brigade van de Wehrmacht in de Tweede Wereldoorlog. Voortkomend uit het Führer-Begleit-Bataillon, werd de brigade gedurende twee maanden ingezet aan het oostfront, o.a. bij Vilnius (Duits: Wilna).

Pantsergrenadierbrigade von Werthern
Oprichting	5 juli 1944
Ontbinding	26 september 1944
Land	nazi-Duitsland
Krijgsmacht­onderdeel	Heer
Onderdeel van	Wehrmacht
Type	pantserinfanterie
Veldslagen	Tweede Wereldoorlog
Commandanten	zie commandanten

Krijgsgeschiedenis

Oprichting

Op 2 juli 1944 gaf Hitler opdracht voor de vorming van de brigade om de doorbraken van het Rode Leger in Operatie Bagration te helpen stoppen. Op 5 juli 1944 werd de brigade opgericht op Oefenterrein Arys in Oost-Pruisen uit het Führer-Begleit-Bataillon.

In actie

Al de volgende dag ging de brigade op transport naar het front.
Een dag-tot-dag overzicht van de inzet van de brigade in zijn eerste gevechtsweek:

• 6 juli: De eerste eenheden van de brigade vertrokken per trein vanuit Arys.
• 7 juli: De eerste trein arriveerde in Kaunas (Duits: Kauen) om 12.15 u. Deze elementen van de brigade werden direct op mars gezet via Ukmergė (Duits: Wilkomir) richting Širvintos. De bedoeling was door te stoten naar de Fester Platz Wilna, maar dat werd al onmogelijk door de Sovjet omsingeling.
• 8juli: De brigade, komende van Kaunas, bereikte de commandopost van het 3e Pantserleger.
• 9 juli: De brigade viel al sinds 05.45 u Maišiagala aan, brak de Sovjet verdediging en stuurde verkenning uit richting zuiden en oosten.
• 10 juli: De brigade vernietigde een Sovjet infanterie bataljon ten oosten van Maišiagala, maar de Sovjets bleven het gebied versterken.
• 12 juli: De brigade viel aan van Širvintos naar het oosten en vernietigde daarbij 26 Sovjet antitank kanonnen, 2 tanks en 2 aanvalskanonnen in Giedraičiai, waarbij het dorp in vlammen achterbleef. Maar de brigade was nu afgesneden van zijn bevoorrading door Sovjet aanvallen van achterer en was daarom gedwongen zijn weg terug naar Širvintos te bevechten.
• 13 juli: De brigade meldde aan pantservoertuigen in actie 5x PzKw IV en 2x Sturmgeschützen.

Op 15 juli werd de brigade iets meer naar het noorden ingezet, bij Anykščiai, en de volgende dag terug naar Ukmergė. In de anderhalve week daarna volgde een vechtende terugtocht richting Kaunas en tegen het eind van de maand was de brigade in actie net westelijk van Kaunas. Vanaf daar ging het terug langs de Memel tot rond Šakiai. Daar verstevigde het front zich en kwam de rust een beetje terug. Medio september werd de brigade aan het front afgelost door andere eenheden en op 21 september volgde bevel terug te keren naar Oefenterrein Arys.

Einde

De brigade werd opgeheven op 26 september 1944 in Groß Stürlack in Oost-Pruisen. De resten werden opgenomen in de Führer-Grenadier-Brigade.

Samenstelling

• twee pantsergrenadier compagnieën
• een zware compagnie met anti-tank kanonnen, zware infanterie-kanonnen, mortierpelotons
• een Flak batterij met 88 mm, 37 mm en 20 mm (quad) kanonnen
• tankcompagnie met PzKw IV tanks en een Sturmgeschütz-peloton

Totale sterkte was zo’n duizend man

Bovenliggende bevelslagen

Legerkorps	Leger	Legergroep	Plaats/regio	Begin	Eind
9e Legerkorps	3. Panzerarmee	Heeresgruppe Mitte	Brandenburg	6 juli 1944	eind juli 1944
26e Legerkorps	3. Panzerarmee	Heeresgruppe Mitte	Brandenburg	eind juli 1944	4 september 1944
26e Legerkorps	4. Armee	Heeresgruppe Mitte	Brandenburg	5 september 1944	21 september 1944

Commandanten

Rang	Naam	Begin	Eind
Hauptmann	Thilo Freiherr von Werthern	5 juli 1944	24 juli 1944

Von Werthern viel al op 24 juli zwaargewond uit.

Bronnen, noten en/of referenties

• Horst Scheibert – Panzergrenadier Division "Grossdeutschland"
• Helmut Spaeter – The History of the Panzerkorps Grossdeutschland, Vol. 2
• Rolf Stoves – Die gepanzerten und motorisierten deutschen Großverbände, 1935-1945
• Samuel W. Mitcham – The German Defeat in the East, 1944-45
• Stephen Ariel Veal – The collapse of the German army in the East in the summer of 1944 (Volume 2)
• Rolf Hinze– Das Ostfront-Drama 1944: Rückzugskämpfe Heeresgruppe Mitte
• Brigade op lexikon-der-wehrmacht.de
• 9e Legerkorps op lexikon-der-wehrmacht.de
• 26e Legerkorps op lexikon-der-wehrmacht.de

---