A Fistful of Dollars

Per un pugno di dollari ; A Fistful of Dollars; Voor een handvol dollars (B/NL)
	Clint Eastwood als de Man zonder naam
Alternatieve titel(s)	A Fistful of Dollars; For a Fistfull of Dollars; Voor een Handvol Dollars; Fistful of Dollars; A Fist Full of Dollars; The Magnificent Stranger
Regie	Sergio Leone
Producent	Arrigo Colombo; Giorgio Papi
Scenario	Adriano Bolzoni (als A. Bonzzoni); Víctor Andrés Catena; Sergio Leone; Víctor Andrés Catena; Jaime Comas Gil (als Jaime Comas); Fernando Di Leo (onvermeld); Duccio Tessari (onvermeld); Tonino Valerii (onvermeld)
Hoofdrollen	Clint Eastwood; Marianne Koch; Gian Maria Volonté
Muziek	Ennio Morricone
Montage	Roberto Cinquini; Alfonso Santacana
Cinematografie	Federico G. Larraya; Massimo Dallamano
Distributie	United Artists
Première	16 oktober 1964
Genre	Spaghettiwestern
Speelduur	99 minuten
Taal	Engels; Italiaans
Land	Italië; Spanje; West-Duitsland
Budget	$ 200,000 Amerikaanse dollar
Opnamelocaties	Almería, Madrid, Cinecittà (studio)
Gewonnen prijzen	1
Overige nominaties	1
Vervolg	For a Few Dollars More
	(en) IMDb-profiel
	MovieMeter-profiel
	(mul) TMDb-profiel
	(en) AllMovie-profiel
Portaal	Film

A Fistful of Dollars (oorspronkelijke titel Per un pugno di dollari) is een Italiaanse film uit 1964, onder regie van de Italiaanse regisseur Sergio Leone. De film was de eerste in een lange reeks spaghettiwesterns en wordt door velen als een invloedrijke film gezien. De hoofdrollen zijn voor Clint Eastwood en Gian Maria Volonté.

De film vormt het eerste deel van de Dollarstrilogie, die verder bestaat uit For a Few Dollars More (1965) en The Good, the Bad and the Ugly (1966).

Verhaal

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

De Man zonder naam, een naamloze vreemdeling, komt aan in een dorp aan de Mexicaanse grens. Niet onopgemerkt want al snel ondervindt hij problemen met een aantal mannen die hem beledigen en uitdagen, waarop hij hen genadeloos neerschiet. Silvanito, de saloon- en hoteleigenaar, praat de vreemdeling bij over de vete tussen twee families, de Baxters (geleid door sheriff John Baxter) en de Rojos (geleid door Ramon Rojo) wat onrust en chaos in het dorp veroorzaakt. Hierop besluit de vreemdeling de twee partijen tegen elkaar uit te spelen en er zelf geldelijk baat bij te vinden. Hij neemt zijn intrek in het hotel.

De vreemdeling start met valse informatie door te geven aan de twee clans, telkens voor een handvol dollars. De Rojos hadden een Mexicaanse soldatengroep aangevallen en de vreemdeling meldt beide families de (valse) info dat twee mannen de aanval overleefd hadden en ze opgemerkt waren bij het kerkhof. Dit leidt tot een confrontatie waarop er een vuurgevecht uitbreekt. De vreemdeling toont hierna ook zijn goede hart door een familie samen te brengen en weg te halen uit hun onderdrukking door de Rojos.

Nadat de Rojos dit ontdekken, proberen ze de vreemdeling te doden maar hij overleeft ondanks zijn verwondingen en weet zich te verschuilen. De Rojos denken dat hij onderduikt bij de Baxters, steken hun huis in brand en moorden ze allen uit. De vreemdeling geraakt uit het dorp met hulp van de kistenmaker-begrafenisondernemer Peripero en geneest op een veilige plek van zijn verwondingen. Maar wanneer hij verneemt dat de Rojos Silvanito gegijzeld houden, keert de vreemdeling terug en gaat de confrontatie met Ramon en zijn bende aan. Na een vuurgevecht schiet hij de hele bende dood en kan hij Silvanito redden. Hierop besluit hij het dorp te verlaten en rijdt weg op zijn muilezel.

Rolverdeling

Acteur	Personage	Opmerkingen
Eastwood, Clint Clint Eastwood	The Man With No Name (Joe)
Koch, Marianne Marianne Koch	Marisol
Volonté, Gian Maria Gian Maria Volonté	Ramón Rojo	als Johnny Wels
Lukschy, Wolfgang Wolfgang Lukschy	John Baxter	als W. Lukschy
Rupp, Sieghardt Sieghardt Rupp	Esteban Rojo	als S. Rupp
Calvo, José José Calvo	Silvanito, de barman	als Jose Calvo
Egger, Joseph Joseph Egger	Piripero	als Joe Edger
Prieto, Antonio Antonio Prieto	Don Miguel Benito Rojo
Lozano, Margarita Margarita Lozano	Consuelo Baxter	als Margherita Lozano
Martín, Daniel Daniel Martín	Julián	als Daniel Martin
Stefanelli, Benito Benito Stefanelli	Rubio	als Benny Reeves
Brega, Mario Mario Brega	Chico	als Richard Stuyvesant
Carotenuto, Bruno Bruno Carotenuto	Antonio Baxter	als Carol Brown
Sambrell, Aldo Aldo Sambrell	Rojo bendelid	als Aldo Sambreli
Canalejas, José José Canalejas	Rojo bendelid

Productie

De film werd onder regie van de Italiaanse regisseur Sergio Leone opgenomen in de Cinecittà-filmstudio's bij Rome, en op locatie in de Tabernaswoestijn en Madrid. Naast Clint Eastwood waren de meeste acteurs van Spaanse, Chileense, Italiaanse of Mexicaanse afkomst.

Het verhaal van de film was ontleend aan de Japanse samoeraifilm Yojimbo (1961). Leone nam niet alleen het verhaal van Yojimbo letterlijk over, hij deed sommige scènes over en kopieerde zelfs letterlijk stukken dialoog. Omdat de film zozeer op Yojimbo leek, werd Leone aangeklaagd door Ryuzo Kikushima en Akira Kurosawa, die het scenario voor Yojimbo hadden geschreven. Hierdoor moest de première in de Verenigde Staten worden uitgesteld. Kikushima en Kurosawa werden door de rechter in het gelijk gesteld. Om die reden moest 15% van de opbrengst van de film aan hen worden afgestaan.
Het idee om een Japanse samoeraifilm naar het Wilde Westen te vertalen was overigens ook al niet origineel. John Sturges had dit eerder gedaan met The Magnificent Seven (1960), gebaseerd op De zeven samoerai (1954) van Akira Kurosawa. Op zijn beurt had Kurosawa zich voor de stijl van Yojimbo laten inspireren door de westerns van John Ford.

De muziek is van Ennio Morricone. Zijn bijdrage aan de film vormde het begin van een lange samenwerking tussen Leone en Morricone - die oud-klasgenoten waren.

De titel was oorspronkelijk Il magnifico straniero (The magnificent stranger), en werd drie dagen voor de première gewijzigd in de huidige titel.^[1]

Stijlverschillen

De film was zo'n succes dat andere Italiaanse filmmakers ook westerns in Spanje gingen opnemen. Zo ontstond het genre van de spaghettiwestern. De film staat in schril contrast met alle Amerikaanse westerns, omdat:

In Amerikaanse westerns altijd duidelijk een scheidingslijn tussen goed en kwaad te zien is. In deze film is de hoofdpersoon echter net zo slecht als de misdadigers die hij bestrijdt.
De film bevat veel meer actie en geweld dan Amerikaanse westerns.
De actie wordt afgewisseld met zwarte humor.
In Amerikaanse westerns wordt altijd de schoonheid van het Amerikaanse landschap getoond. Deze film speelt zich af in een apocalyptische woestijn, een droog, dor en onheilspellend landschap.
Voorgaande westerns romantiseerden het Wilde Westen vooral. Deze film laat het Wilde Westen zien als smerig, realistisch-pessimistisch, vol geweld en oneerlijkheid.

Ook stilistisch kan de film revolutionair worden genoemd: veel geluids-, montage- en cameratechnieken die in A Fistful of Dollars werden toegepast zouden later ontelbare malen door andere filmmakers worden nagedaan. Veel van deze invloedrijke kenmerken zou Leone in zijn latere films nog veel nadrukkelijker toepassen. A Fistful of Dollars was nog maar een kleine lowbudgetproductie die slechts 90 minuten duurde, en Leone had niet de volledige ruimte. In latere films kreeg hij veel meer gelegenheid om naar hartenlust te experimenteren.