Personal computer

Een personal computer, afgekort als pc, is een computer voor individueel gebruik. De pc wordt gebruikt voor het uitvoeren van diverse taken, zoals administratie, tekstverwerking, toegang tot het internet, programmeren, grafisch werk en computerspellen, met door de gebruiker kant-en-klaar verkregen programma's. Een computer wordt onder meer gebruikt bij werk, onderwijs, school en hobby's.

Geschiedenis

IBM Personal Computer, type 5150 uit 1981

De naam werd aan het begin van de jaren 80 in de taal opgenomen, toen IBM zich aansloot bij de snel groeiende markt in kleine computers, toen nog vaak microcomputers, homecomputers, desktopcomputer of tafelcomputers genoemd.

Aanvankelijk was een computer een grote en dure machine die gebruikt werd door grote bedrijven. Individueel gebruik was eventueel mogelijk met timesharing. De trend naar individuele computers was al een aantal jaren gaande met onder andere de Altair 8800 en de Apple II. De naam personal computer werd gangbaar toen IBM zijn eerste kleine computer voor individueel gebruik uitbracht in 1981: de IBM Personal Computer (al gebruikte Apple deze term al eerder). De gangbare naam van de tegenhanger voor de grote IBM (mainframe)-computers (voor kantoor- en industriële toepassingen) was destijds microcomputer, en IBM had een eigen label nodig. Tussen beide formaten in, bestond nog de tiny, die soms als voorloper van de pc wordt beschouwd.

Kenmerkend voor de IBM-PC was de modulaire opbouw en de openbaar gemaakte hardware-interface. Daardoor konden andere leveranciers ook onderdelen voor de pc aanbieden en later zelfs zogenaamde klonen.

2005-2009

Waar de traditionele desktopcomputer lange tijd een standaardconfiguratie was, is vanaf midden jaren 2000 een verschuiving te zien richting draagbare personal computers. De laptop werd steeds lichter en krachtiger, zodat die in steeds toenemende mate werd gebruikt. In 2007 zijn wereldwijd circa 109 miljoen laptops verkocht, een groei van 33% ten opzichte van het jaar ervoor. Deze groei zette zich gedurende de opvolgende jaren sterk voort.

2010-2019

In de jaren 2010 kwam de opkomst van het post-pc-tijdperk, een tijdsperiode waarin de verkoop van desktopcomputers afnam, en een sterke groei zichtbaar was van mobiele computers zoals smartphones en tabletcomputers.

Het post-pc-tijdperk wordt gekenmerkt door mobiele en met het internet verbonden apparaten, die hun gegevens opslaan en gebruik maken van diensten in de cloud. Deze apparaten maken hevig gebruik van mobiele apps en synchroniseren gegevens naadloos.

In april 2017 maakte StatCounter bekend een nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van de personal computer te hebben bereikt, waarbij het Android-besturingssysteem populairder was dan Windows.^[1]

Soorten

Traditionele desktopcomputer: De desktopcomputer wordt gekenmerkt door een losstaand beeldscherm en randapparatuur.
All-in-one: De all-in-one computer integreert zowel het beeldscherm als de computer in een enkele behuizing. Het ontwerp stamt uit begin jaren 80 en werd gepopulariseerd door onder meer de Apple Macintosh in 1984 en de iMac in 1998.
Compacte desktop: Dit model is qua behuizing een kleinere versie van de traditionele desktopcomputer, heeft een laag energieverbuik, en is ontworpen voor eenvoudige taken als browsen op het internet, tekstverwerking en mediaweergave.
Home Theater PC: een type personal computer met als doel om mediagerelateerde taken uit te voeren. Een HTPC onderscheidt zich van een normale computer doordat deze is aangesloten op een televisie, is voorzien van een afstandsbediening waarmee het apparaat vanaf de bank bediend kan worden en bevat speciale mediasoftware voor het afspelen van audio en video.
2-in-1-pc: een draagbare computer met de functies van zowel een laptop als een tablet, en is in staat om zowel desktopsoftware als mobiele apps te kunnen draaien.
Singleboardcomputer: is een complete computer gebouwd op een enkele printplaat, en bevat alle onderdelen (microprocessor, geheugen, invoer/uitvoer) die nodig zijn voor een functionele computer. Toepassingen van de SBC is vooral als demonstratie- of ontwikkelsysteem, voor educatieve doeleinden, of voor het gebruik als geïntegreerd systeem.
Gaming-pc: de gaming-pc is een personal computer gericht op het spelen van computerspellen. Dit type pc bevat onderdelen die games sneller en op een veel hogere kwaliteit kan weergeven dan een reguliere pc.

Software

De software voor een computer kan worden onderverdeeld in een aantal categorieën:

BIOS, Basic Input/Output System, bestaat uit de meest basale functies die het aansturen van hardware als geheugen, harddisk etc. mogelijk maken. Het BIOS wordt geleverd in een ROM-chip, en wordt gestart zodra de computer wordt aangezet.
Besturingssysteem, bestaat uit software die het mogelijk maakt om computerprogramma's uit te voeren. In het besturingssysteem zitten alle onderdelen die het mogelijk maken om gebruik te maken van BIOS functies, maar ook voor het aansturen van randapparatuur (via drivers), het beveiligen van de computer (door gebruikersprofielen te definiëren en autorisatie te verlenen), en de grafische omgeving die het mogelijk maakt met muis en/of toetsenbord de computer te bedienen. Als besturingssysteem van personal computers heeft Windows van Microsoft het grootste marktaandeel. Andere besturingssystemen zijn Linux (dat in diverse "distributies" ("distro's"), door diverse leveranciers wordt geleverd, zoals Red Hat, SUSE, Debian en Mandrake), en het besturingssysteem voor de Apple Macintosh (Mac OS, of het actuelere macOS).
Services, voor Windows, of Daemons, voor Unix, zijn processen die op de achtergrond draaien voor bepaalde zaken die voortdurend actief moeten zijn.
Applicaties (toepassingen) zijn programma's die met een bepaald doel worden ontwikkeld of aangeschaft. Voorbeelden hiervan zijn tekstverwerkers, beeldverwerkers, geluidsverwerkers, rekenprogramma's, webbrowsers en databaseprogramma's. Sommige applicatieprogramma's kunnen bij een besturingssysteem zijn inbegrepen.
Gereedschappen of utilities zijn hulpprogramma's voor bijvoorbeeld het zelf ontwikkelen van programma's (compilers, interpreters, IDE's, en dergelijke), webservers, mailservers, et cetera.

Onderdelen

Explodedview-tekening van een personal computer

1. Beeldscherm
2. Moederbord
3. Processor (CPU)
4. Werkgeheugen (RAM)
5. Uitbreidingskaarten (PCI)
6. Voeding
7. Optische schijf (cd-rom, dvd, blu-ray)
8. Harde schijf
9. Toetsenbord
10. Muis

Een typische pc-opstelling bestaat uit een systeemkast en randapparatuur, zoals beeldscherm, toetsenbord en muis.

De systeemkast (mogelijk met ingebouwd beeldscherm) bevat altijd:

het moederbord, met daarop een processor, werkgeheugen en uitbreidingssleuven.
de voeding, een apparaat dat de netspanning omzet in verschillende gelijkspanningen van 12; 5 en 3,3 volt levert voor de diverse componenten in de kast.
een of meer harde schijven of een solid state drive voor het opslaan van gegevens.
een videokaart die aansluiting van het beeldscherm mogelijk maakt; vaak geïntegreerd op het moederbord

Verder bevat de systeemkast zo goed als altijd:

een geluidskaart die aansluiting van geluidsapparatuur mogelijk maakt; vaak geïntegreerd op het moederbord
een netwerkkaart waarmee de pc aan een netwerk kan worden aangesloten, vaak geïntegreerd op het moederbord.
een cd-romspeler en/of dvd-speler, cd-schrijver en/of dvd-schrijver

Op de pc wordt externe randapparatuur aangesloten, veelal op een poort, maar eveneens draadloos aangestuurd, met wifi, infrarood of Bluetooth. Er zijn (stand 2015) nog enkele belangrijke typen aansluitpoorten over:

USB-aansluiting (Universal Serial Bus), een gestandaardiseerde aansluiting voor printers, scanners, toetsenbord, muis, geheugenkaartlezers en allerlei andere apparatuur
DVI, VGA of HDMI voor het beeldscherm
Ethernet-aansluiting voor een bedraad netwerk.

Tijdbalk

In 1973 werd de Xerox Alto geïntroduceerd, de eerste computer met een grafische omgeving en een (primitieve) muis. In 1979 bezocht Steve Jobs met Apple-ingenieurs tweemaal het Xerox Parc-instituut en de Alto was een inspiratiebron voor de Apple Lisa en de latere Apple Macintosh.
In 1975 werd de Altair 8800 ontwikkeld. Deze computer voor thuis moest zelf in elkaar gezet worden. Deze computer had geen beeldscherm en geen toetsenbord, maar schakelaars en lampjes.
In 1977 introduceerde Apple de Apple II de eerste succesvolle pc met een monitor en toetsenbord om gegevens in te voeren. Door de komst van VisiCalc, het eerste spreadsheetprogramma, zag de zakelijke markt het nut van de pc.
In hetzelfde jaar 1977 werden ook de computersystemen TRS-80 Model I en de Commodore PET gelanceerd. Deze computers kenden veel succes bij hobbyisten, thuisgebruikers en kleine bedrijven.
Apple had het in zijn reclame-uitingen over de Apple II al over een "Personal Computer"; IBM was echter de eerste fabrikant die hun computers de type-aanduiding "Personal Computer" gaf, en werd daardoor wel de bekendste.
12 augustus 1981: De eerste IBM Personal Computer wordt voorgesteld op een persconferentie in het Waldorf-Astoria Hotel in New York.
In 1984 introduceerde Apple de Apple Macintosh, de eerste computer met een grafische gebruikersomgeving. Dit betekende een revolutie voor de computermarkt.
In 1985 introduceerde Microsoft de eerste versie van Windows. Dit was de eerste grafische gebruikersomgeving voor IBM-compatibele computers. In tegenstelling tot de Macintosh is deze op meerdere computers te gebruiken in plaats van alleen eigen producten, hieraan dankt Windows zijn succes. De eerste versie werd echter geen succes.
In 1992 bracht Microsoft Windows 3.1 uit. Vanaf Windows 3.1 kreeg Microsoft Windows grote bekendheid. Dit is vooral te danken aan de tekstverwerker Word, en door de opkomst van multimedia en internet.
In hetzelfde jaar brengt Linus Torvalds de eerste versie van Linux uit, een 32 bits-, opensource-, multiuser-, multitasking POSIX-besturingssysteem dat op een personal computer draait.
In 1995 bracht Microsoft Windows 95 uit. Deze kan multitasken en heeft als eerste Windowsversie de taakbalk met de startknop. Dit was ook de eerste 32 bitsversie van Windows. Voor thuisgebruik zou pas vanaf Windows XP in 2001 geen MS-DOS meer worden gebruikt.
Vanaf 2006 nam de groei van laptops sterk en gestaag toe.
Vanaf 2010 de opkomst van het post-pc-tijdperk, waarin een sterke groei zichtbaar was van mobiele computers zoals smartphones en tabletcomputers.
In 2017 werd het mobiele Android-besturingssysteem populairder dan Windows.

Zie de categorie Personal computers van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bron

↑ (en) Android overtakes Windows for first time StatCounter, 3 april 2017

[1] (en) Android overtakes Windows for first time StatCounter, 3 april 2017

[1]