Draaiden
De draaiden (Pinus contorta) is een groenblijvende conifeer uit de dennenfamilie (Pinaceae). Het is een veel voorkomende boom in het westen van de Verenigde Staten en Canada. In het Engels staat de soort onder meer bekend als lodgepole pine, shore pin, twisted pine en contorta pine. Pinus contorta telt vier geografisch afgebakende ondersoorten.
| Draaiden IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2011) | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Pinus contorta Douglas | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Verspreidingsgebied van de ondersoorten van de draaiden: Pinus contorta subsp. bolanderi [niet aangeduid] Pinus contorta subsp. contorta (kustdraaiden) Pinus contorta subsp. latifolia (bergdraaiden) Pinus contorta subsp. murrayana (murrayanaden) | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Draaiden op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Beschrijving
bewerkenPinus contorta groeit als struik of boom en bereikt hoogtes tot 50 meter. De draaiden is een rechte of kronkelende boom. De stam kan een diameter tot 90 cm halen en heeft een grijs- of roodbruine schors die uit kleine rechthoekige plaatjes of fijne schubben bestaat of gekloofd is.[2] De onderste takken hangen meestal af, terwijl de hogere veeleer horizontaal groeien of opstijgen. De twijgen zijn slank, oranje tot roodbruin, en worden later donkerbruin en ruw. Knopjes zijn ovaalvormig en donkerroodbruin. Ze worden tot 1,2 cm lang en zijn licht harsig.
De bladeren (naalden) zijn per twee gebundeld. Ze staan uiteen of staan naar boven gericht. De gedraaide naalden, vandaar de naam contorta, worden 3 à 8 jaar oud, zijn 2 à 8 cm lang en zijn geel- tot donkergroen. Elke zijde heeft fijne stomatale lijnen.
De mannelijke kegeltjes zijn ellips- tot cilindervormig, oranjerood en 5 à 15 mm lang. Vrouwelijk zaadkegels rijpen op twee jaar tijd of zijn op een of andere manier afhankelijk van natuurbrand om open te gaan. De kegels zijn lancet- of ovaalvormig voor ze opengaan en breed ovaalvormig tot bijna volledig rond na opening. Ze worden 2 à 6 cm lang en hebben een licht(rood)bruine kleur.
In het merendeel van haar natuurlijke habitat is P. contorta afhankelijk van natuurbranden voor haar overleving. Als een van de eersten grijpt de draaiden haar kans bij ecologische successie; het is een pioniersoort die bijzonder veel zaden verspreidt en wier zaden zeer succesvol zijn in verstoorde habitats.
Ondersoorten en verspreiding
bewerkenEr worden vier ondersoorten onderscheiden:
- Pinus contorta subsp. bolanderi (Engels: Bolander's beach pine, Bolander pine)
- Deze ondersoort is endemisch langs de noordwestkust van Californië, met name in Mendocino, maar wordt steeds meer bedreigd door branden en oprukkende bebouwing. Niet alle autoriteiten erkennen deze ondersoort.[3]
- Pinus contorta subsp. contorta (kustdraaiden; Engels: Shore pine)
- De kustdraaiden komt voor langs de Stille Oceaankust van Zuid-Alaska tot Noord-Californië.
- De naalden zijn korter (4 à 6 cm), dichter en minder uitstaand dan bij de bergdraaiden.[2]
- Pinus contorta subsp. latifolia (bergdraaiden; Engels: Lodgepole pine)
- De bergdraaiden groeit in de Rocky Mountains van Yukon en Saskatchewan tot in Colorado.
- Pinus contorta subsp. murrayana (murrayanaden; Engels: Tamarack pine, Sierra lodgepole pine)
- De murrayanaden komt voor in de Cascade Ranges van Washington tot Noord-Californië, maar ook in de Sierra Nevada, de Transverse Ranges in Zuid-Californië, de Peninsular Ranges tot in het noorden van Baja California en de Spring Mountains in Zuid-Nevada.
- In tegenstelling tot de andere draaidennen, vallen de kegels van de murrayanaden na rijping wel meestal af. De naalden zijn ook breder en stijver.[2]
Zowel de berg- als de kustdraaiden zijn in Europa in bossen aangeplant. De bergdraaiden komt, in tegenstelling tot de kustdraaiden, slechts zelden in tuinen voor. De murrayanaden kan in Europa enkel in arboreta worden aangetroffen, alsook in sommige Britse bossen, waar hij enkele keren per vergissing is aangeplant.[2]
Bronnen
- Pinus contorta in de Flora of North America
- Owen Johnson & David More, ANWB Bomengids van Europa, ANWB B.V., Den Haag, 2005.