Platina(IV)oxide

Platina(IV)oxide (ook bekend als Adams' katalysator) is het oxide van platina, met als brutoformule PtO₂. De stof komt voor als een donkerbruine tot zwarte vaste stof (poeder), die onoplosbaar is in water, zuren en zelfs niet in koningswater. Het lost wel op in een geconcentreerde oplossing van kaliumhydroxide. Platina(IV)oxide komt ook voor als monohydraat.

Platina(IV)oxide
Algemeen
Molecuul­formule	PtO2
IUPAC-naam	platina(IV)oxide
Andere namen	Adams' katalysator, platinadioxide
Molmassa	227,0768 g/mol
SMILES	O=[Pt]=O
InChI	1S/2O.Pt
CAS-nummer	1314-15-4
PubChem	345198
Wikidata	Q1851782
Beschrijving	Donkerbruine tot zwarte vaste stof
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Gevaar
H-zinnen	H272 - H319
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P220 - P305+P351+P338
VN-nummer	1479
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand	vast
Kleur	donkerbruin-zwart
Dichtheid	10,2 g/cm³
Smeltpunt	450 °C
Goed oplosbaar in	kaliumhydroxide-oplossing
Onoplosbaar in	water, ethanol, koningswater
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Synthese

Platina(IV)oxide wordt bereid door reactie van hexachloorplatinazuur of ammoniumhexachloroplatinaat met natriumnitraat:

${\ce {H2PtCl6 + 6NaNO3 -> Pt(NO3)4 + 6NaCl + 2HNO3}}$

Het ontstane platina(IV)nitraat werd vervolgens verhit om stikstofdioxide en zuurstofgas te verwijderen:

${\ce {Pt(NO3)4 -> PtO2 + 4NO2 + O2}}$

De ontstane bruine substantie wordt gewassen met water om het te zuiveren van nog aanwezige nitraten. Hierbij treedt hydratatie op:

${\ce {PtO2 + H2O -> PtO2 . H2O}}$

Deze hydratatie kan eenvoudigweg ongedaan gemaakt worden door het hydraat te verhitten.

Toepassingen

Platina(IV)oxide wordt in de organische synthese gebruikt als katalysator bij hydrogeneringen, bijvoorbeeld bij de reductie van een nitrogroep tot een aminegroep of een keton tot een alcohol.

Toxicologie en veiligheid

Platina(IV)oxide is schadelijk voor de ogen en het maag-darmstelsel. Contact met de huid kan leiden tot lichte irritatie. Platina(IV)oxide is toxisch voor de longen en de slijmvliezen. Langdurig of herhaalde blootstelling kan leiden tot orgaanschade.

Externe links

• (en) MSDS van platina(IV)oxide

Bronnen, noten en/of referenties