Portaal:Heuvelland
.jpg)  Welkom op het
Heuvelland portaal   Reliëfkaart met rivierstelsel Bij Gulpen monden de Selzerbeek, Eyserbeek en Gulp uit in de Geul, die op de grens van Maastricht en Meerssen in de Maas uitmondt. Het Heuvelland is een streek in het zuiden van Nederland, die gekenmerkt wordt door een heuvelachtig landschap. Over de begrenzing ervan bestaan uiteenlopende opvattingen. In ruime zin omvat het gebied het grootste deel van Zuid-Limburg. Daarbij worden ook de verstedelijkte gebieden gezien als deel van het Heuvelland. In engere zin is het de streek ten oosten van de A2, ten zuiden van de A79 en ten zuidwesten van de A76, die min of meer overeen komt met het Mergelland. Bestuurlijk gezien komt dat globaal overeen met de gemeenten Meerssen, Valkenburg aan de Geul, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem en Vaals. Er is ook een tussenvorm waarbij het Heuvelland verwijst naar het landelijke deel van Limburg ten zuiden van Sittard, waar het landschap enigszins heuvelachtig is. Dat betreft dan de tamelijk vlakke plateaus en de niet-stedelijke delen van de regio's Maastricht en de Westelijke en Oostelijke Mijnstreek.
bewerk
Rivieren  Oud-Valkenburg  Geul in de Maas De grootste rivier is de Maas die bij Eijsden het Heuvelland binnenkomt in de zuidwesthoek waar stroomafwaarts de Jeker (in Maastricht), de Voer (bij Laag-Caestert in Eijsden-Margraten) en de Geul (bij Voulwames in Meerssen) erin uitmonden. De grootste van die zijrivieren is de Geul die vanaf de bronnen in Eynatten (deelgemeente van het Belgische Raeren) in zijn loop van 58 kilometer wordt gevoed door tientallen beekjes. Het Geuldal is een beschermd natuurgebied als onderdeel van Natura 2000 dat bijna 25 vierkante kilometer beslaat, in 8 gemeenten ligt en voor een groot deel uit bossen bestaat. bewerk
Wegennet  in Gulpen-Wittem  met Aken in Vaals Voor het wegverkeer is de belangrijkste oost-west-verbinding in Heuvelland de provinciale weg N278 die vanaf Maastricht over het plateau van Margraten en door het Gulpdal en Geuldal naar Aken gaat. Op die weg komen de verbindingswegen met de noordelijker gelegen gebieden (de N595 naar Valkenburg en N281 naar Heerlen) en met België (de N598 naar de Voerstreek) uit. Aan de zuidkant van de N278 staan bezienswaardigheden als de Amerikaanse Begraafplaats Margraten en kasteel Neubourg en in het oostelijke deel de hoogste heuvels van Nederland met uiteindelijk in Vaals de grens met Duitsland. bewerk
Sporen  .jpg) Klimmen-Ransdaal  Het Nederlandse treinstelsel komt Heuvelland binnen via Sittard waar vertakkingen zijn naar Maastricht (vanwaar treinen verder rijden in zuidelijke richting) en Kerkrade. De Heuvellandlijn gaat van Maastricht tot Heerlen waar aansluiting is met de trein van Sittard naar Kerkrade. Aan het traject staan twee stations, die regelmatig worden genoemd als horend bij de mooiste van Nederland, namelijk de stations van Valkenburg (het oudste nog bestaande station) en Klimmen-Ransdaal (het in 2019 en 2020 door reizigers meest gewaardeerde station). De ZLSM onderhoudt vanaf Schin op Geul in oostelijke richting een toeristische dienst die onder andere voert over het traject dat door de hoge aanlegkosten de Miljoenenlijn wordt genoemd. bewerk
Bebouwing .jpg)  Arensgenhout Onder Romaanse en Rooms-Katholieke invloeden zijn in de Middeleeuwen veel kastelen, kerken en kloosters gebouwd waarvan vele er nog steeds (soms gedeeltelijk vervallen, gesloopt en/of herbouwd) staan. De Rooms-Katholieke invloeden uiten zich ook in religieuze monumenten, die op hoge, centraal gelegen plekken staan zoals het Mariabeeld op de Gulperberg en het kruis op de Wilhelminatoren in Valkenburg en in de vele Mariakapellen en Wegkruizen langs de wegen en wandelroutes. Onder Duitse invloed zijn veel vakwerkhuizen gebouwd. Boerdeijen werden vaak gebouwd in carrrévorm (met meestal een gewelf als poort), die dan vierkantshoeves werden genoemd.
bewerk
Bergen  vanaf de Gulperberg  het Gerendal  Tot de grootste toeristische attracties van Heuvelland behoren de Vaalserberg, Gulpen en Valkenburg. De Vaalserberg met daarop het drielandenpunt van Nederland, België en Duitsland is het hoogste punt van Nederland met vanaf de Wilhelminatoren een riant uitzicht op de wijde omgeving met in het oosten Aken en in het zuiden Plombières. Het centrum van Gulpen ligt aan de N278 tussen de Gulp (die stroomafwaarts uitmondt in de Geul) aan de noord- en oostkant en de Gulperberg (die regelmatig wordt beklommen in wielerkoersen) aan de zuidkant en het plateau van Margraten aan de westkant. Valkenburg ligt in het Geuldal tussen de Emmaberg, Cauberg, Daalhemerweg en Heunsberg (met de Wilhelminatoren) en het Gerendal (dat bekend staat om de Orchideeëntuin) en is vooral populair om de grotten en kastelen en toeristische attracties als de Valkenier. bewerk
Wielrennen_(cropped).jpg) .JPG)  Vanaf 1966 wordt jaarlijks de Amstel Gold Race in Heuvelland gereden. De koers gaat over tientallen heuvels (met als bekendste de Cauberg die soms ook als finish fungeert) waarvan spmmigen 2 of 3x worden beklommen. Recordwinnaar met 5 overwinningen is Jan Raas die in 1979 in Heuvelland de wereldtitel veroverde. Philippe Gilbert was bijna even succesvol met 4 overwinningen en de wereldtitel in 2012 in Heuvelland. Het WK wielrennen werd ook in Heuvelland gereden in 1938, 1948, 1967 en 1998 met achtereenvolgens Marcel Kint, Briek Schotte, Eddy Merckx en Oscar Camenzind als winnaar. Gerrie Knetemann was er ook succesvol met 2 AGR overwinningen en 4 eindoverwinningen in de Ronde van Nederland die vaak in Heuvelland werd beslist. De overige meervoudige AGR winnaars zijn Eddy Merckx, Rolf Järmann en Enrico Gasparotto met elk 2 overwinningen. bewerk
Voetbal Overzicht van de fusies .jpg)  .jpg)   De succesvolste voetbalclub (aan de rand) van Heuvelland is Roda JC, dat in 1962 tot stand is gekomen door een fusie van Rapid JC en Roda Sport, die allebei zijn ontstaan door een fusie bij de invoering van betaald voetbal in november 1954. Rapid JC werd Nederlands kampioen 1956 door in een beslissingswedstrijd in Stadion De Vliert NAC met 3-0 te verslaan met doelpunten van Noud van Melis (die in het Nederlands elftal 15 doelpunten in 13 wedstrijden scoorde), Huub Bisschops en nog een keer Noud van Melis. Na die landstitel zijn de grootste successen de 2e plaats in de Eredivisie 1994/95 en het veroveren van de KNVB Beker in 1997 (door een 4-2 overwinning in de finale op sc Heerenveen) en 2000 (door een 2-0 overwinning in de finale op N.E.C.). Roda JC speelde vanaf het eerste seizoen (1962/63) op Kaalheide en vanaf het seizoen 2000/01 in het Parkstad Limburg Stadion. Vanaf de degradatie uit de eredivisie in de Play-offs 2018 speelt Roda JC in de eerste divisie. Topscorer aller tijden is Dick Nanninga met 107 doelpunten in 225 wedstrijden voor John Eriksen (70 uit 144) en René Hofman (59 uit 277). De meeste wedstrijden zijn gespeeld door Gène Hanssen (442), Eric van der Luer (418) en Ger Senden (411). Martin van Geel speelde 7 seizoenen (in de periode 1981/88) voor de club met 54 doelpunten in 198 wedstrijden (waarmee hij op de 4e plaats van de topscorerslijst staat) en was er 3 seizoenen (in de periode 2008/11) technisch directeur.
|
