Purranisaurus

Purranisaurus is een geslacht van uitgestorven zeereptielen dat behoort tot de krokodilachtigen. Hij leefde tussen het Midden- en het Laat-Jura (Callovien - Tithonien, ongeveer 167 - 150 miljoen jaar geleden) en zijn fossiele overblijfselen zijn gevonden in Zuid-Amerika.

Purranisaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Midden- tot Laat-Jura
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Onderklasse: Diapsida Infraklasse: Archosauromorpha Superorde: Crocodylomorpha Onderorde: Thalattosuchia Superfamilie: Metriorhynchoidea Familie: Metriorhynchidae
Geslacht
Purranisaurus Rusconi, 1948
Typesoort
Purranisaurus potens
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Herpetologie

Naamgeving

De eerste Purranisaurus-fossielen werden in 1948 beschreven door Carlos Rusconi en kwamen uit het Tithonien van Argentinië. Hij benoemde de overblijfselen als Purranisaurus potens en schreef ze ten onrechte toe aan een nieuw geslacht en een nieuwe soort van de Plesiosauria. De geslachtsnaam verwijst naar een plaatselijke clan of nederzetting van de Mapuche: Purran. De soortaanduiding betekent 'krachtig'. Het holotype, MJCM PV No 2060, komt uit de Vuaca Muerta-formatie en bestaat uit een schedel met een linkeronderkaak. In 1967 dacht Rusconi dat het ging om een nothosauriër.

In 1975 toonde een herziening door Zulma Gasparini aan dat Purranisaurus potens een metriorhynche krokodil was, toe te wijzen aan het geslacht Metriorhynchus. Ze hernoemde de soort tot een Metriorhynchus potens. Later werd het geslacht echter weer als geldig beschouwd.

Andere soorten toegeschreven aan Purranisaurus komen uit oudere (Callovien) lagen van Chili: Purranisaurus casamiquelai (oorspronkelijk toegeschreven aan Metriorhynchus) en Purranisaurus westermanni (soms beschouwd als een synoniem van de vorige soort). Sinds een herziening in 2015 worden ze niet meer als geldige soorten van Purranisaurus beschouwd.

Beschrijving

Omdat de snuitpunt van de schedel is afgebroken, is het niet goed mogelijk een gefundeerde schatting te maken van de lichaamslengte. Het dier was echter niet groot.

Purranisaurus zag er nogal anders uit dan de huidige krokodillen: net als veel vergelijkbare vormen (bijvoorbeeld Geosaurus en Metriorhynchus), moet Purranisaurus een slank, ongepantserd lichaam hebben gehad, met vier ledematen die waren veranderd in peddelachtige structuren (het voorste paar was korter) en een lange staart die eindigt in een tweelobbige vlezige structuur. De schedel heeft, vergeleken met die van de verwante Metriorhynchus, een kortere en robuustere snuit. De tanden hebben hun snijranden verloren en waren geschikt voor het doorboren van wat grotere inktvissen.

Fylogenie

Fylogenetische analyses hebben aangetoond dat Purranisaurus een geldig geslacht van metriorhynchiden is (Young, 2007; Young en de Andrade, 2009; Young et alii, 2009).

Purranisaurus maakt deel uit van de metacoliden, een aan krokodillen verwante groep dieren die in de loop van het Jura een strikt aquatische levensstijl ontwikkelden. Purranisaurus zou volgens recente analyses (Cau en Fanti, 2011) een van de meest basale leden van de Geosaurinae-clade kunnen zijn, een groep van metriorhynchiden met een robuustere structuur. De oudst bekende Geosaurus is echter Neptunidraco.

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

• Rusconi C. 1948. Nuevo plesiosaurio, pez y langostas del mar jurasico de Mendoza. Mendoza, Mus. Hist. Nat., Rev. 2: 3–12.
• Gasparini Z. 1975. Revison de ?Purranisaurus potens RUSCONI, 1948 (Crocodilia, Thalattosuchia) Los Thalattosuchia como un nuevo Infraorden de los Crocodilia. Actas del Congreso Geologico Argentino 5: 423–431.
• Gasparini Z., Chong G. 1977. Metriorhynchus casamiquelai n. sp. (Crocodilia, Thalattosuchia) a marine crocodile from the Jurassic (Callovian) of Chile, South America. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen 153 (3): 341-360.
• Gasparini ZB. 1980. Un nuevo cocodrilo marino (Crocodylia, Metriorhynchidae) del Caloviano del norte de Chile. Ameghiniana 17: 97–103.
• Gasparini Z., Vignaud P., Chong G. 2000. The Jurassic Thalattosuchia (Crocodyliformes) of Chile: a paleobiogeographic approach. Bulletin Société Géologique de France 171 (6): 657-664
• Young M.T. 2007. The evolution and interrelationships of Metriorhynchidae (Crocodyliformes, Thalattosuchia). Journal of Vertebrate Paleontology 27 (3): 170A.
• Gasparini Z.B., Paulina-Carabajal A., Chong G. 2008. Un nuevo espécimen de cocodrilo marino del Jurásico Medio del norte de Chile: revalidación de Metriorhynchus westermanni (Crocodyliformes: Metriorhynchidae). Revista Geológica de Chile 35 (2): 335-346.
• Young, Mark T., and Marco Brandalise de Andrade, 2009. "What is Geosaurus? Redescription of Geosaurus giganteus (Thalattosuchia: Metriorhynchidae) from the Upper Jurassic of Bayern, Germany." Zoological Journal of the Linnean Society, 157: 551-585.
• Young, Mark T., Brusatte, Stephen L., Ruta, M., Andrade, Marco B. 2009. "The evolution of Metriorhynchoidea (Mesoeucrocodylia, Thalattosuchia): an integrated approach using geometrics morphometrics, analysis of disparity and biomechanics". Zoological Journal of the Linnean Society 158: 801-859.
• Herrera, Y., Gasparini, Z., and Fernández, M.S. 2015. "Purranisaurus potens Rusconi, an enigmatic metriorhynchid from the Late Jurassic–Early Cretaceous of the Neuquén Basin". Journal of Vertebrate Paleontology 35: e904790

Noten

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Purranisaurus op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.