Rodion Sjtsjedrin

Rodion Sjtsjedrin
	Rodion Sjtsjedrin in 2009
Algemene informatie
Volledige naam	Rodion Konstantinovitsj Sjtsjedrin
Geboren	16 december 1932
Geboorteplaats	Moskou
Land	Rusland
Werk
Genre(s)	klassiek
Beroep	componist, muziekpedagoog, pianist
Instrument(en)	piano
	Officiële website; (en) AllMusic-profiel; (en) Discogs-profiel; (en) IMDb-profiel; (en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Muziek

Rodion Konstantinovitsj Sjtsjedrin (Russisch: Родио́н Константи́нович Щедри́н) (Moskou, 16 december 1932) is een Russisch componist en pianist.
Van 1973 tot 1990 was hij (als opvolger Dmitri Sjostakovitsj) voorzitter van de Unie van Russische Componisten (tegenhanger van de Bond van Sovjetcomponisten) waar hij thans nog een ere-functie bekleedt.

Zijn vader was een componist en leraar muziektheorie. Hij studeerde aan het conservatorium van Moskou, waar hij in 1955 bij Joeri Sjaporin en Nikolaj Mjaskovski afstudeerde. In 1958 trouwde hij de zeven jaar oudere bekende ballerina Maja Plisetskaja.

Sjtsjedrin's vroege composities zijn nog tonaal, kleurrijk georkestreerd en vaak zijn er stukken volksmuziek in te horen, terwijl hij in zijn latere werken gebruikmaakt van twaalftoontechniek en serialisme.

Het bekendst zijn Het kleine paardje met de bochel (1955), de Carmen Suite (1967), gebaseerd op de opera Carmen van Georges Bizet (een project dat door zowel Dmitri Sjostakovitsj als Aram Chatsjatoerjan geweigerd werd), Anna Karenina (1971, op basis van het boek van Leo Tolstoj), en Mevrouw met schoothondje (1985), en de opera’s Niet Alleen Liefde (1961), en Dode Zielen (1976, naar Nikolai Gogol's roman); verder componeerde hij pianoconcerten, symfonieën, kamermuziek en pianostukken. Nadat hij 24 preludes en fuga’s van Sjostakovitsj gehoord had schreef hij een compositie met dezelfde titel.

In 1989 verkreeg hij het lidmaatschap van de Akademie der Künste in Berlijn en ontving hij in 1992 de Russische Staatsprijs van president Boris Jeltsin voor zijn bijdragen aan de klassieke muziek. Hij was een virtuoos pianist en organist en trad zelf als solist op in de premières van de eerste drie van zijn zes pianoconcerten. Na de ineenstorting van het Sovjetimperium maakte Sjtsjedrin veelvuldig gebruik van de nieuwe mogelijkheden en maakte veel internationale reizen; nu verdeelt hij zijn tijd tussen München Moskou en Litouwen.

In het Westen is Sjtsjedrin vooral bekend geworden doordat Mstislav Rostropovitsj tientallen nieuwe composities in opdracht liet geven, deze meestal zelf vertolkte en vaak ook opnam. De bezetting van deze werken loopt uiteen van cello solo tot opera. Over zijn bijzondere band met Rostropovitsj schrift de componist ook in zijn onlangs door Schott in het Westen uitgegeven autobiografie Was man schreibt ist unantastbar (ISBN 978-3-254-08414-9).

Vooraanstaande hedendaagse pleitbezorgers van zijn werk zijn Valery Gergiev, Yefim Bronfman, Mariss Jansons, Lorin Maazel, Denis Matsuev, Olli Mustonen en Dimitri Sitkovetsky en Maxim Vengerov.

Werken

Opera’s

Niet Alleen Liefde (Не только любовь)
Bojarinja Morozova (Боярыня Морозова)
Charmante Vreemdeling (Очарованный странник)
Lolita (Лолита)
Dode Zielen (Мервые души)
Lenin oratorium (Ораторио Ленина)

Balletten

Het kleine paardje met de bochel, 1955
Carmen, 1967
Anna Karenina, 1968
Zeemeeuw, 1979
Mevrouw met Schoothondje, 1985

Orkestrale werken

Symfonie nr. 1, 1958
Niet Alleen Liefde (symfonische suite uit de opera), 1964
Symfonie nr. 2, "25 preludes voor orkest," 1965
Plechtige ouverture, 1982
Zeemeeuw suite, 1984
Stihira, "Hymne ter ere van het millennium van de kerstening van Rusland," 1987

Concerto's

Pianoconcert nr. 1, 1954
Concert voor orkest nr. 1, "Ondeugende limmeriks" 1963
Pianoconcert nr. 2, 1966
Concert voor orkest nr. 2, "De klokken" 1968
Pianoconcert nr. 3, 1973
Pianoconcert nr. 4
Concert voor orkest nr. 3, "Oud Russische circusmuziek" 1988
Concert voor orkest nr. 4, "Rondedans" 1989
Concert voor orkest nr. 5, "Vier Russische liederen" 1998
Pianoconcert nr. 5, 1999
Celloconcert, "sotto voce concerto," 1994
Vioolconcert, 1998
Pianoconcert nr. 6, 2003
Hoboconcert, 2010
Romantic Offering 2011 Double Concerto for Piano, Violoncello and Orchestra (Martha Argerich & Mischa Maisky)

Solo piano

Pianostukken (1952-1961)
- Gedicht;
- Vier stukken uit het ballet " Het kleine paardje met de bochel ";
- Humoresque;
- Imitatie van Albeniz;
- Troika;
- Twee polyfone stukken;
Pianosonate, 1962
24 preludes en fuga’s 1964-1970
Polyfoon notitieboek, 25 preludes, 1972
Pianosonate nr. 2, 1997
Dagboek, zeven stukken, 2002
Sonatine Concertante, 2005
A la Pizzicato, 2005

Andere

Sonate voor cello en piano (1996)
De antieke melodieën van Russische volksliedjes (2006)

Externe links

(de) (en) (ru) Website van de Sjtsjedrinstichting, met biografie
(en) Overzicht van werken
(en) David Fanning on Rodion Shchedrin and his Second Symphony