S3 (Georgië)

Nationale hoofdweg in Georgië

De S3 (Georgisch: საერთაშორისო მნიშვნელობის გზა ს3, Saertashoriso mnishvnelobis gza S3, weg van internationaal belang), ook bekend als ‘Mtscheta – Stepantsminda – Lars (grens van de Russische Federatie)’ en ‘Georgische Militaire Weg’, is een 139 kilometer lange hoofdroute binnen het Georgische wegennet.[1] De S3 is onderdeel van de Europese E117 en de Aziatische AH81 en is de enige open landroute tussen Georgië en Rusland, omdat de routes via Abchazië en Zuid-Ossetië feitelijk gesloten zijn voor doorgaand verkeer.

Mtscheta – Stepantsminda – Lars (Russische grens)
Dzjvaripas, hoogtepunt in de route
Dzjvaripas, hoogtepunt in de route
Dzjvaripas, hoogtepunt in de route
Mtscheta – Stepantsminda – Lars
(Russische grens)
Mtscheta – Stepantsminda – Lars (Russische grens)
Mtscheta – Stepantsminda – Lars
(Russische grens)
Land Vlag van Georgië Georgië
Regio Mtscheta-Mtianeti
Gemeente Tbilisi, Mtscheta, Doesjeti, Kazbegi
Lengte 139 km
Beheerder Wegendepartement Georoad
Lijst van Georgische hoofdwegen
Portaal  Portaalicoon   Verkeer & Vervoer
Georgië
Traject
Traject in kilometers van zuid naar noord
Knooppunt van wegen 0ს1 Tbilisi / Soechoemi
Splitsing 3შ151 Dzalisi
Splitsing 16შ65 Sasjaboero
Splitsing 20შ65 Doesjeti
Afrit weg  25 – Bitsjnigaoeri
Splitsing 26შ26 Sjatili / Tianeti
Brug over het water 37 – Arkala (Ananoeri Brug)
Plaats 38Ananoeri
Viaduct 56 – Chando
Plaats 60Pasanaoeri
Plaats 76Kvesjeti
Brug over het water 80Mtioeleti Aragvi
Plaats 93Goedaoeri
Tunnel 95Lawinegalerij (700 m)
98 – Rusland-Georgië Vriendschapsmonument
Bergpas 100Dzjvaripas (2.379 m)
Brug over het water 107 – Baidara
Brug over het water 108 – Baidara
Plaats 108 – Kobi
Brug over het water 109 – Narvani
Splitsing 121შ147 Sno / Juta
Plaats 126Stepantsminda
Brug over het water 126Terek
Splitsing 127შ146 Drievuldigheidskerk van Gergeti
Tunnel 130 – Tunnel (750 m)
Brug over het water 134Terek
Tunnel 135 – Tunnel (1.700 m)
Grens 138 – Grenspost Georgië Georgië

Grens 141 – Grenspost Rusland Rusland
van/naar Vladikavkaz via A161

De S3 is gebouwd als tweebaansweg en begint als aftakking van de autosnelweg S1 bij het dorp Natachtari ten noorden van Tbilisi. De weg gaat in noordelijke richting via de Dzjvaripas en Stepantsminda door de Darjalkloof naar de grensovergang Verchniy Lars (Boven-Lars) met Rusland. Na de Georgisch-Russische grens gaat de weg als A161 verder naar Vladikavkaz, de hoofdstad van de Russische deelrepubliek Noord-Ossetië-Alanië. De S3 ligt geheel in de regio Mtscheta-Mtianeti.

De weg begint op 500 meter boven zeeniveau in de Moechrani-vallei en volgt de kloof van de rivier Aragvi. Bij Zjinvali splitsen een aantal belangrijke routes af: de Sh26 naar Sjatili aan de Russische grens en de Sh27 naar Tianeti. De S3 passeert na Zjinvali de historische regio Mtioeleti. Bij het wintersportgebied van Goedaoeri ligt de Dzjvaripas, wat het hoogste punt in de weg is van 2.379 meter boven zeeniveau en de waterscheiding van de Grote Kaukasus.

Aan de zuidkant van de pas staat het iconische Rusland-Georgië Vriendschapsmonument dat in 1983 werd gebouwd ter gelegenheid van het 200-jarig jubileum van het Verdrag van Georgiejevsk, waarmee het Georgische Koninkrijk Kartli-Kachetië een protectoraat van Russische Rijk werd. Tussen de Dzjvaripas en Stepantsminda, het centrum van de gemeente Kazbegi, is de Troesovallei vanaf de S3 te bereiken. De weg volgt hier de rivier Terek naar Rusland. Boven Stepantsminda staat de iconische Drievuldigheidskerk van Gergeti op een heuveltop. De Georgische grenspost ligt op 1.260 meter in de Darjalkloof.

Achtergrond

bewerken
  Georgische Militaire Weg

De S3 volgt de historische Georgische Militaire Weg. Eeuwenlang was dit de enige geschikte route om het centrale deel van de Grote Kaukasus te passeren, terwijl de diepe Darjalkloof op de grens tussen Georgië en Rusland fungeerde als een natuurlijke poort voor iedereen die de bergen vanuit het noorden wilde passeren. Deze route werd onder meer gebruikt door het Russische Rijk om de controle uit te breiden naar Transkaukasië, nadat het Georgische Koninkrijk Kartli-Kachetië in 1783 door het Verdrag van Georgiejevsk een Russisch protectoraat was geworden. Onder Russische leiding werd de route medio 1800 uitgebreid tot een transportroute en kreeg het de bijnaam Georgische Militaire Weg.[lit 1][lit 2]

Nummering

bewerken

In 1960 werd de Georgische Militaire Weg onderdeel van de Sovjet-route 16 "Beslan - Ordzjonikidze (Vladikavkaz) - Tbilisi - Leninakan (Gjoemri) - Jerevan", een van de 37 genummerde "hoofdwegen van nationaal belang" in de Sovjet-Unie.[2] In 1982 introduceerde de Sovjet-Unie een nieuw systeem met drie niveaus, namelijk M, A en R wegen. De weg werd toen onderdeel van de A-301 "Tbilisi (Natachtari) – Beslan".[3] In 1996 werd het moderne Georgische wegnummeringssysteem geïntroduceerd en werd het Georgische deel van de A-301 omgenummerd naar de S3 "Mtscheta – Stepantsminda – Lars (grens van de Russische Federatie)".[4]

Transit voor Armenië

bewerken

De S3 is de enige directe route tussen het centraal gecontroleerde Georgië en Rusland, en is een belangrijke landroute tussen Armenië en Rusland. Rusland hield tussen 2006 en 2010 de grensovergang in de Darjalkloof gesloten als reactie op het westers georiënteerde beleid van de toenmalige regering van president Saakasjvili. Hierdoor was er geen wegverkeer tussen Georgië en Rusland mogelijk. Dit had ook gevolgen voor Armenië, dat afhankelijk is van handel met Rusland. Op aandringen van Armenië ging de grensovergang in maart 2010 weer open.[5]

De hoogste delen van de weg zijn gevoelig voor aardverschuivingen en zware sneeuwval, wat leidt tot frequente wegafsluitingen en lange (vrachtwagen)wachtrijen. Armenië en Rusland probeerden Georgië te bewegen extra transportroutes over land mogelijk te maken, via bijvoorbeeld Zuid-Ossetië (Roki-tunnel) en Abchazië.[6][7] Deze initiatieven liepen op niets uit, behalve dat Georgië begon met het opwaarderen van de meest gevoelige delen van de S3. Nabij de Russische grens werd een tunnel van bijna twee kilometer gebouwd om de kwetsbaarheid voor aardverschuivingen tegen te gaan.[8] De directe aanleidingen waren twee grote aardverschuivingen in 2014 waarbij 7 mensen omkwamen, waarbij de Georgische grenspost zwaar beschadigd raakte en het verkeer in totaal bijna twee maanden niet de grens over kon.[9]

Goedaoeri Bypass

bewerken
 
Goedaoeri bypass

In 2021 werd begonnen met de bouw van een 23 kilometer lange bypass van wintersportplaats Goedaoeri, tussen de dorpen Kvesjeti en Kobi. Het project is onderdeel van de Noord-Zuid Corridor, wat de opwaardering inhoudt van de transit-route tussen Armenië en Rusland. De bypass houdt het drukke vrachtverkeer uit de wintersportplaats, maakt de route naar Rusland minder gevoelig voor de sneeuwval rond de Dzjvaripas en haalt ook de klim naar de pas eruit.

Het traject vangt aan op 1.380 meter hoogte bij Kvesjeti en gaat door de Chadavallei waar een negen kilometer lange tunnel door het Sadzele bergmassief en onder de Kaukasus waterscheiding door komt. Dit wordt de langste tunnel in de Kaukasusregio.[10] De tunnel wordt geboord met een tunnelboormachine uit China.[11] Aan de andere kant van de tunnel sluit de weg bij Kobi aan op de oude S3 op 1.970 meter hoogte, wat dan het nieuwe hoogste punt in de weg zal worden.

Het hoogteverschil van 600 meter wordt voornamelijk bij Kvesjeti en in de Chadavallei overbrugd. Door de bypass wordt 400 meter hoogteverschil uit de route gehaald. Voor de verbinding van de S3 naar de Chada-vallei wordt een boogbrug gebouwd van 426 meter lang met een hoogte van 176 meter die de Chadistskali-rivier overspant. De begroting van het project bedraagt 559 miljoen dollar. Dit wordt gefinancierd door de Asian Development Bank en de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) met een eigen bijdrage van de Georgische overheid.[12] Twee verschillende bedrijven uit China zijn verantwoordelijk voor de bouw van de twee deelsecties.

Kavel Van Tot Lengte Financiering Constructeur Begin bouw Geopend Opmerkingen
1 Kobi Tskere 10 km $415m ADB
$60m EBRD
$84m Staatskas[12]
China Railway Tunnel Group Co (CRTG) 2021[10] inclusief 9 kilometer tunnel
2 Tskere Kvesheti 12,7 km China Railway 23rd Bureau Group CO. Ltd (CRCC) 2021 traject door Chadavallei
 In aanleg

Uitbouw in Aragvi-vallei

bewerken

In 2020 werd een haalbaarheids- en ontwerpstudie afgerond om 27 kilometer van het zuidelijke deel van de S3 tussen Natachtari en Zjinvali als autosnelweg te bouwen op de linkeroever van de rivier de Aragvi te bouwen.[13] Deze studie werd gefinancierd door de Asian Development Bank.

Zie ook

bewerken
bewerken

Referenties

bewerken
Zie de categorie ს 3 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.