Santa Croce in Gerusalemme

Santa Croce in Gerusalemme
	Vooraanzicht van de kerk
Plaats	Rome
Denominatie	Rooms-Katholieke Kerk
Gewijd aan	Heilig Kruis
Coördinaten	41° 53′ NB, 12° 31′ OL
Gebouwd in	320
Restauratie(s)	1144-45; 18e eeuw
Kerkprovincie
Titulair kardinaal	Juan José Omella Omella
Detailkaart
	;
Afbeeldingen
	Vooraanzicht van de kerk
	Interieur
	Officiële website;
Lijst van titelkerken
Portaal	Christendom

De Santa Croce in Gerusalemme is een aan het Heilig Kruis gewijde basiliek in Rome, gelegen aan het gelijknamige plein, op een paar honderd meter van de Sint-Jan van Lateranen. De Santa Croce is een van de zeven pelgrimskerken van Rome.

De kerk werd ingebouwd in een deel van het voormalig paleis van keizerin Helena, de moeder van keizer Constantijn de Grote, die volgens de legende het Kruis waaraan Christus gestorven is, in Jeruzalem heeft gevonden. De legende van deze kruisvinding wordt uitgebeeld links in de apsis van de basiliek. In de kerk wordt een aantal kruisrelieken bewaard, en ook zou er ooit grond uit Jeruzalem op de vloer gelegen hebben: hier aan dankt de kerk haar achtervoegsel in Gerusalemme, de kerk is niet gewijd aan- maar zou zich daadwerkelijk in een stukje Jeruzalem bevinden.

De kerk werd in 320 gebouwd rond een kapel die Keizerin Helena al in haar paleis had aangelegd. Onder paus Lucius II onderging de kerk in 1144-45 een grondige renovatie, waarbij ze een romaans uiterlijk kreeg. De huidige, meer barokke verschijningsvorm kreeg de basiliek bij een verbouwing die onder paus Benedictus XIV (wiens titelkerk dit was) in de achttiende eeuw werd uitgevoerd. In die tijd werden ook straten aangelegd die de basiliek verbonden met de Sint-Jan van Lateranen en de Basiliek van Maria de Meerdere.

Interieur

De belangrijkste kapel is de zogenaamde Kapel van de Kruisrelikwieën. Hier zijn de drie grootste overgeleverde fragmenten van het veronderstelde kruis waaraan Christus stierf te zien. Ook het opschrift INRI, dat in 1496 door paus Alexander VI Borgia authentiek werd verklaard, en een aantal spijkers waarmee Christus aan het Kruis werd genageld, zijn hier te zien. Voorts worden hier bewaard: doornen uit de doornenkroon, de wijsvinger van de Ongelovige Thomas en drie minieme fragmenten van de geselkolom, de geboortegrot en het Heilig Graf. In de toegangshal tot deze kapel is een groter fragment te zien van het kruis waaraan Dismas de goede dief zou zijn gekruisigd.

Vanaf 1915 tot zijn dood in 1932 was deze kerk de titelkerk van de Nederlandse Kardinaal Van Rossum. Een belangrijke kapel is de Sint-Helenakapel. Oorspronkelijk werden in deze kapel de kruisrelieken bewaard. Bijzonder aan deze kapel is dat de aarde eronder afkomstig is van de Calvarieberg. Tot 1935 was deze kapel niet toegankelijk voor vrouwen. Zij konden dus nooit de kruisrelieken aanbidden, behalve op 20 maart, de wijdingsdag van de kapel. Paus Pius XI maakte in 1935 een einde aan dit voorschrift. Toen werden bovendien de kruisrelieken overgebracht naar een nieuwe kapel.

Titelkerk

De basiliek is sinds 1120 een titelkerk. Houders van de titel waren:

Amicus (1120-1121)
Ubaldo Caccianemici (1144-1170)
Ardoino da Piacenza (1178-1183)
Albinus (1185-1189)
Leone Brancaleone (1202-1224)
Pietro d'Aquila (1294-1298)
Teodorico Ranieri (1298–1299)
Raymond de Canillac CRA (1350–1361)
Guy de Malesec (1375–1384)
Cosma Gentile Migliorati (1389–1404)
Giovanni Migliorati (1405–1410)
Francesco Lando (1411–1424)
Niccolò Albergati OCart (1426–1433)
Domenico Capranica (1444–1458)
Angelo Capranica (1460–1472)
Pedro González de Mendoza (1478–1495)
Bernardino López de Carvajal (1495–1507); in commendam (1507–1511)
Antonio Maria Ciocchi del Monte, in commendam (1511–1527)
Francisco de los Ángeles Quiñones (1527–1540)
Marcello Cervini (1540–1555)
Bartolomé de la Cueva de Albuquerque (1555–1562)
Giovanni Antonio Capizzuchi (1562–1565)
Francisco Pacheco de Toledo (1565–1579)
Albrecht van Oostenrijk (1580–1598)
Francisco de Múxica Guzmán de Avila (1599–1606)
Ascanio Colonna (1606)
Antonio Zapata y Cisneros (1606–1616)
Gaspar de Borja y Velasco (1616–1630)
Baltasar Moscoso y Sandoval (1630–1665)
Alfonso Litta (1666–1679)
Johann Eberhard Neidhardt SJ (1679–1681)
Decio Azzolino der Jüngere (1681–1683)
vacant (1683–1689)
Pedro de Salazar (1689–1706)
Ulisse Giuseppe Gozzadini (1709–1728)
Prospero Lambertini (1728–1740)
Giuseppe Firrao (1740–1744)
Gioacchino Bessozzi OCist (1744–1755)
Luca Melchiore Tempi (1757–1762)
Lodovico Valenti (1762–1763)
vacant (1763–1766)
Nicola Serra (1766–1767)
vacant (1767–1775)
Antonio Eugenio Visconti (1775–1788)
Franziskus von Paula Herzan von Harras (1788–1804)
vacant (1804–1816)
Alessandro Malvasia (1816–1819)
Placido Zurla OSBCam (1823–1834)
Alessandro Giustiniani (1834–1843)
Antonio Maria Cagiano de Azevedo (1844–1854)
János Scitovszky (1854–1866)
Raffaele Monaco La Valletta (1868–1884)
Lucido Maria Parocchi (1884–1889)
Petrus Lambertus Goossens (1889–1906)
Benedetto Lorenzelli (1907–1915)
Willem Marinus van Rossum CSsR (1915–1932)
Pietro Fumasoni Biondi (1933–1960)
Giuseppe Antonio Ferretto (1961)
Efrem Forni (1962–1976)
Victor Razafimahatratra SJ (1976–1993)
Miloslav Vlk (1994-2017)
Juan José Omella Omella (2017-heden)

Zie de categorie Santa Croce in Gerusalemme (Rome) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

Luc Verhuyck - SPQR. Anekdotische reisgids voor Rome, Amsterdam (Athenaeum-Polak & Van Gennep), 2006, ISBN 90 253 5875 6, 196-198
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Santa Croce in Gerusalemme op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Santa Croce in Gerusalemme (Rom) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Basilica di Santa Croce in Gerusalemme op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.