Wikipedia

Simone de Beauvoir

Frans filosofe

Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand (Simone) de Beauvoir (Parijs, 9 januari 1908 – aldaar, 14 april 1986) was een Franse filosofe, schrijfster en feministe.

Simone de Beauvoir
De Beauvoir in 1967
De Beauvoir in 1967
Persoonsgegevens
Naam Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir
Geboren 9 januari 1908, Parijs
Overleden 14 april 1986, Parijs
Land Vlag van Frankrijk Frankrijk
Oriënterende gegevens
Stroming Continentale filosofie
Existentialisme
Belangrijkste ideeën Feministisch existentialisme
Beïnvloed door Henri Bergson, René Descartes, Mary Wollstonecraft, Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Edmund Husserl, Søren Kierkegaard, Martin Heidegger, Gottfried Wilhelm Leibniz, Karl Marx, Friedrich Nietzsche, Jean-Paul Sartre, Marquis de Sade
Beïnvloedde Judith Butler, Albert Camus, Jean-Paul Sartre, Camille Paglia, Betty Friedan, Sarah Hoagland, Adrienne Rich, Germaine Greer, Grace Ji-Sun Kim
Handtekening Handtekening
Portaal  Portaalicoon   Filosofie

Biografie

bewerken

De Beauvoir was de oudste dochter uit een niet al te bemiddeld gezin. Toen zij twee jaar oud was, kreeg zij al godsdienstonderwijs van haar moeder. Later volgde ze onderwijs op een school die verbonden was aan een klooster. Desondanks maakte ze in haar latere leven haar eigen keuzes en geloofde niet in God, zonden en de vergeving van de zonden door God. In haar ogen waren mensen verantwoordelijk voor hun eigen daden en behoorden zij zich te verantwoorden jegens zichzelf en niet ten overstaan van een God.

Ze studeerde aan de Sorbonne literatuurwetenschap, wiskunde en filosofie, en volgde hierna een docentenopleiding aan de École normale supérieure. Daar leerde ze Jean-Paul Sartre kennen, die haar metgezel voor het leven zou worden. Sartre gaf haar de koosnaam Castor. Zij maakten de afspraak hun zelfstandigheid te behouden. Ook de seksuele omgang met anderen moest mogelijk zijn. Zij waren beiden tegen het huwelijk, dat ze bourgeois vonden. De Beauvoir werkte in het middelbaar onderwijs te Marseille en Sartre bleef in Parijs wonen. Hun afgesproken leefwijze heeft niet tot het laatst stand gehouden.[1] Zowel in het werk van Sartre als in dat van De Beauvoir is de invloed van de ander merkbaar.

In de Tweede Wereldoorlog werd Sartre naar het front gestuurd. De scheiding viel De Beauvoir zwaar, al gaf deze haar literaire carrière een positieve wending. Hoewel ze al jaren bezig was haar schrijverstalent te ontwikkelen, schreef ze haar eerste roman (Primauté du spirituel) pas in 1937. De publicatie volgde pas veel later, in 1979. Haar tweede roman, L'Invitée (Nederlandse vertaling: 'Uitgenodigd'), verscheen in 1943, geïnspireerd op de ménage à trois bestaande uit Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir zelf en Olga Kosakiewicz, een samenlevingsverband dat catastrofaal afliep.

 
Ontmoeting van Simone de Beauvoir, Jean-Paul Sartre en Che Guevara op Cuba in 1960

Vanaf de Tweede Wereldoorlog interesseerde De Beauvoir zich voor politieke zaken. Deze speelden een belangrijke rol in haar oeuvre. Op latere leeftijd sloot zij zich aan bij de vrouwenbeweging. In 1943 kreeg De Beauvoir als lerares ontslag, waarna ze alle tijd had om zich volledig op het schrijven te richten. In 1944 werd haar roman Le sang des autres (Nederlandse versie: 'De anderen') gepubliceerd. Daarin schrijft zij: "Maar de mens is gedoemd te leven; zijn eigen leven te leven." Dat betekent dat de mens met zijn/haar eigen leven noodzakelijk indringt in het leven van de ander.

De literatuur van Simone de Beauvoir wordt gerekend tot het existentialisme, een stroming waarin ook Sartre en Albert Camus een prominente rol spelen. Het existentialisme gaat uit van ieders eigen verantwoordelijkheid voor zichzelf en de wereld om zich heen. Die verantwoordelijkheid kan niet worden afgeschoven op anderen of externe omstandigheden, of religieuze of sociale conventies. In 1946 verscheen De Beauvoirs roman Tous les hommes sont mortels (Nederlandse vertaling: 'Niemand is onsterfelijk'). Vanaf dat moment nam haar bekendheid grotere vormen aan, mede als gevolg van haar actieve politieke inzet.

In 1949 verscheen van haar hand Le deuxième sexe (Nederlandse vertaling: 'De tweede sekse', waarin zij pleit voor de economische onafhankelijkheid van de vrouw. De Beauvoir meende dat de positie van de vrouw al sinds 1919 niet meer verbeterd was. De gehuwde vrouw was volledig afhankelijk van de man en leefde volledig in een morele en psychische afhankelijkheid van de man; dat was onacceptabel. Haar meest bekende uitspraak valt in Le deuxième sexe te lezen: "Je bent niet als vrouw geboren, maar je wordt (tot) vrouw (gemaakt)": "On ne naît pas femme, on le devient"[2]). Volgens De Beauvoir verschillen vrouwen niet van mannen door fysiologische of anatomische eigenschappen, maar het is de maatschappij die hen tot vrouw maakt.[3] Volgens De Beauvoir zijn mannen niet in staat vrouwen tot volwaardige individuen te maken. Mannen leven alleen voor zichzelf en maken de vrouwen dienstbaar aan zichzelf. Zij verwijst naar de cartesiaanse filosoof François Poullain de La Barre (1647-1725): "Al wat door mannen over vrouwen is geschreven, is verdacht, omdat de man zowel de rechter, alsook zelf partij is in het geschil."[4] Juist vanwege dit boek is Simone de Beauvoir de inspirator van het nieuwe feminisme.

In 1954 kwam haar roman Les Mandarins ('De Mandarijnen') uit, waarvoor De Beauvoir in datzelfde jaar de Prix Goncourt ontving. Het boek werd in 1958 gevolgd door haar memoires Mémoires d'une jeune fille rangée waarin zij de in haar bourgeois-omgeving heersende vooroordelen en vernederende tradities beschrijft en hoe zij zich daaraan als vrouw heeft weten te ontworstelen. Na de dood van haar moeder schreef De Beauvoir Une mort très douce, dat in 1964 is uitgebracht. Les belles images verscheen in 1966, en La vieillesse in 1970.

 
Graf van Beauvoir en Sartre

Simone de Beauvoir was erg geëmotioneerd toen Jean-Paul Sartre in 1980 overleed. Zij schreef daarna een heel persoonlijk en intiem verslag over de laatste tien jaren met hem: La Cérémonie des adieux: Jean-Paul Sartre. In 1983 ontving zij de jaarlijkse Deense Sonningprijs voor haar bijdrage aan de Europese cultuur en literatuur.

Zes jaar na de dood van Sartre overleed zijzelf in 1986 op 78-jarige leeftijd, lichamelijk en geestelijk geheel uitgeput als gevolg van haar tot op hoge leeftijd volgehouden intensieve levensstijl. Haar lichaam werd bijgezet in het graf van Sartre.

Vernoemd naar haar is de Simone de Beauvoir-prijs.

Bibliografie

bewerken
romans en novelles
  • 1943 L'Invitée; (Ned. vert.: 1964; Uitgenodigd; door: Greetje van den Bergh)
  • 1945 Le Sang des autres; (Ned. vert.: 1965; De anderen; door: L.P.J. Braat en 1980; Bloed van anderen; door: Ernst van Altena)
  • 1946 Tous les hommes sont mortels; (Ned. vert. 2020; Alle mensen zijn sterfelijk; door: Greetje van den Bergh en 1962; Niemand is onsterfelijk; door: Jan Hardenberg)
  • 1954 Les Mandarins; (Ned. vert.: 1963; De mandarijnen; door: Jan Hardenberg)
  • 1966 Les Belles Images; (Ned. vert.: 1967; De schone schijn; door: Jan Hardenberg en 1979; Een wereld van mooie plaatjes; door: Ernst van Altena)
  • 1967 La Femme rompue; (Ned. vert.: 1968; De gebroken vrouw; door: J. Huijts)
  • 1979 Quand prime le spirituel; (Ned. vert.: 1981; Met kramp in de ziel; door: Jeanne Holierhoek)
  • 2013 Malentendu à Moscou; (Ned. vert.: 2014; Misverstand in Moskou; door: Jan Versteeg)
  • 2020 Les inséparables; novelle in manuscript uit 1954 (Ned. vert.: 2020; De onafscheidelijken; door: Martine Woudt)
essays
mémoires
  • 1948 L' Amérique au jour le jour
  • 1958 Mémoires d'une jeune fille rangée; autobiografie, deel 1; (Ned. vert.: 1965; Herinneringen van een welopgevoed meisje en 1974; Een welopgevoed meisje; door: Jan Hardenberg)
  • 1960 La Force de l'âge; autobiografie deel 2; (Ned. vert.: 1968; De bloei van het leven; door: Christopher Logue)
  • 1963 La Force des choses; autobiografie deel 3; (Ned. vert.: 1969-70; De druk der omstandigheden; door: L. Witsenburg)
  • 1964 Une mort très douce; (Ned. vert.: 1979; Een zachte dood; door: Greetje van den Bergh)
  • 1970 La Vieillesse; (Ned. vert.: 1975; De ouderdom; door: Jan Hardenberg)
  • 1972 Tout compte fait; autobiografie deel 4; (Ned. vert.: 1979; Alles wel beschouwd; door: Pieter Grashoff)
  • 1987 La Cérémonie des adieux; Jean-Paul Sartre ISBN 9782072720901; (Ned. vert.: 1985; Het afscheid; door: Frans de Haan)
toneel
  • 1945 Les bouches inutiles
brieven
  • Lettres à Nelson Algren; (Ned. vert.: 1981; Een transatlantische liefde; door: Marianne Gossije | Sylvie Le Bon de Beauvoir)
  • 1964 La bâtarde; Violette Leduc met bijdrage van SdB; (Ned. vert.: 1965; De bastaard; door: Thérèse Cornips)
  • 1983 ''Lettres au Castor et à quelques autres; (Ned. vert.: 1986; Brieven aan Castor en aan enige anderen; door: P.P.J. Klinkenberg)
    • Deel 1. 1926 - 1939
    • Deel 2. 1940 - 1963
  • 1990 Lettres à Sartre; (Ned. vert.: 1991; Brieven aan Sartre; door: Truus Boot | Sylvie Le Bon de Beauvoir)
    • Deel 1. 1930 - 1939
    • Deel 2. 1940 - 1963
  • 2004 Correspondance croisée, 1937-1940; Jacques-Laurent Bost
overige werken
  • 1960 Les écrivains en personne; Madeleine Chapsal
  • 1966 Simone de Beauvoir ou l'entreprise de vivre; Francis Jeanson
  • 1966 Treblinka. La révolte d'un camp d'extermination; Jean-François Steiner
  • 1967 L'âge de discrétion; novelle; (Ned. vert.: 1969; De gevoelige leeftijd; door: J. Huijts)
  • 1977 Sartre. Texte intégral; Alexandre Astruc | Sartre, Jean-Paul
  • 1978 Sartre. Images d'une vie; Liliane Sendyk-Siegel
  • 1978 Simone de Beauvoir et le cours du monde; Christopher Logue | Claude Francis
  • 1979 Les écrits de Simone de Beauvoir; Claude Francis | Fernande Gontier; (Ned. vert.: 1981; Wij vrouwen Over emancipatie en feminisme; door: Jeanne Holierhoek)
  • 1982 La cérémonie des adieux, suivi de Entretiens avec Jean-Paul Sartre, août-septembre 1974; Jean-Paul Sartre
  • 1985 Shoah; Claude Lanzmann
  • 1990 Journal de guerre : septembre 1939 - janvier 1941; (Ned. vert.: 1991; Oorlogsdagboek; door: Truus Boot | Sylvie Le Bon de Beauvoir)

Secundaire literatuur

bewerken
  • 1964 The sexually responsive woman; Phyllis Kronhausen | Eberhard Kronhausen en Simone de Beauvoir | Thérèse Cornips; (Ned. vert.: 1965; De vrouw en haar seksualiteit)
  • De vogel heeft geen vleugels meer; van P. Schwiefert; (Ned. vert.: 1975 door: Evelien van Leeuwen)
  • 1983 Simone de Beauvoir heute. Gespräche aus zehn Jahren; (Ned. vert.: Gesprekken met Simone de Beauvoir; door: José Rijnaarts)
  • 1990 Journal de guerre; Sylvie Le Bon de Beauvoir
  • Filosofie als passie; proefschrift; (Ned. vert.: 1992; door: Karen Vintges)
  • 1979 Simone de Beauvoir; Josée Dayan | Malka Ribowska | Jean-Paul Sartre
  • 2006 Tête-à-tête; Hazel Rowley; (Ned. vert.: 2006; Tête-à-tête; door: Rob van Essen)
  • 2006 Jean-Paul Sartre, De Beauvoir, vrijheid en terreur; Frans de Haan, Uitg. Aspekt, ISBN 90-5911-344-6
  • 2008. Alles welbeschouwd , essays over Simone de Beauvoir, red. Joke J. Hermsen, Uitgeverij Klement 2008.

Filmografie

bewerken

T = televisie

  • Le' at Yote Hebr; regie: Avraham Heffner; cast: Avraham Ben-Yosef | Fanny Lubitsch
  • 18 Hon ; T; Fras; regie: Josée Dayan; cast: Malka Ribowska | Pierre Zimmer
  • 4 Le Sang des au Engels; 131 min.; regie: Claude Chabrol; cast: Jodie Foster | Michael On
  • 1 Weil's solche enicht täglich gibt; T; Duits; 100 min.; regie: Frank Guthke; cast: Anja Franke |ristine ermayer; (naar het boek: La Femme rompue)
  • 8 Una Donna ata; It.; min.; : Marco Letcast: Lea Massari | Erland Jose
  • 1 All men aretal; Engels; 103 min.; regieng; cast: Irène Jacob | Stephen Rea
documentaires
  • 1949 Désordre; 18 min.; regie: Jacques Baratier
  • 1958 Derrière la grande muraille; 68 min.; regie: Robert Ménégoz
  • 1967 Le Désordre à vingt ans; 60 min.; regie: Jacques Baratier; cast: Arthur Adamov | Antonin Artaud
  • 1975 Maso et Miso vont en bateau; 55 min.; regie: Nadja Ringart | Carole Roussopoulos
  • 1976 Sartre par lui-même; 191 min.; Alexandre Astruc | Michel Contat
  • 1979 Simone de Beauvoir; 115 min.; regie: Josée Dayan
bewerken
  • (en) Artikel over Beauvoir in de Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Zie de categorie Simone de Beauvoir van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wiki.x.io/w/index.php?title=Simone_de_Beauvoir&oldid=68450809"