Een speler-trainer of speler-coach is een sporter die zelf meespeelt in het door hem gecoachte team. De dubbelrol komt voor in meerdere sporten, waaronder het voetbal, basketbal, American football en honkbal.

Voetbal

bewerken
 
Kenny Dalglish is een van de meest succesvolle speler-trainers uit de voetbalhistorie.

De voetbalhistorie kent enkele succesvolle speler-trainers. In de jaren 50 won Adolfo Pedernera met zijn club Millonarios drie opeenvolgende landstitels en de Colombiaanse beker. Zijn landgenoot José Manuel Moreno won met Independiente Medellín twee jaar later ook de Colombiaanse landstitel. Destijds werd de speler-trainer gezien als een manier voor clubs om twee functies te vervullen voor de prijs van een. Clubbestuurders zagen graag dat ervaren voetballers tegen het einde van hun carrière een coachende rol op zich wilden nemen. In die periode waren er nog geen trainerskwalificaties nodig, zodat spelers zonder aangetoonde bekwaamheid in een trainersfunctie konden stappen.

Grotere clubs hadden de neiging de dubbelrol te vermijden, maar dit veranderde toen Liverpool in 1985 Kenny Dalglish aanstelde. In zijn eerste seizoen behaalde het team de dubbel door zowel het landskampioenschap als de FA Cup te winnen. Dalglish scoorde zelf het winnende doelpunt op de laatste speeldag tegen Chelsea (0–1) waarmee de titel werd veiliggesteld. Toch viel het hem niet gemakkelijk om beide rollen te combineren en vertrouwde hij zwaar op zijn staf. Oud-trainer Bob Paisley werd teruggehaald als adviseur van Dalglish, terwijl Ronnie Moran, Roy Evans en Tom Saunders eveneens aanwezig waren voor de begeleiding en coaching van spelers. Dalglish won nog twee landstitels en een FA Cup voordat hij in 1990 besloot te stoppen met spelen.

Na de dubbelrol van Dalglish nam het aantal speler-trainers in Engeland toe, bij zowel grote als kleine clubs. Trevor Francis werd in 1991 speler-coach bij Sheffield Wednesday, terwijl Peter Reid drie jaar bij Manchester City doorbracht en daarin twee keer een vijfde plaats behaalde. Vervolgens had Chelsea in zes jaar tijd drie opeenvolgende speler-trainers, waarbij Glenn Hoddle, Ruud Gullit en Gianluca Vialli allemaal succes hadden. In Schotland werd Graeme Souness de eerste speler-trainer uit de historie van Rangers. Hij wist drie opeenvolgende landstitels en drie League Cups te winnen.[1]

Eind jaren 90 nam de populariteit van de rol speler-trainer af. Een verklaring die hiervoor werd gegeven is de toegenomen werklast van de moderne voetbaltrainer. Velen houden zich bezig met het toezicht op trainings- en fitnesssessies, spelerscontracten, transfers en spelersmakelaars, het bekijken van tegenstanders, scouten van talent, en het omgaan met de eisen van de 24-uurs media. Er ligt meer druk om goede resultaten terwijl er minder baanzekerheid bestaat. Dit alles maakt het complexer om in beide rollen optimaal te presteren. Een van de meest succesvolle speler-trainers in Engeland na 2000 was Dennis Wise. Hij leidde zijn club Millwall in 2004 voor de eerste maal in de historie naar de FA Cup-finale.[2] Millwall was de eerste club in twaalf jaar die van buiten de Premier League wist door te dringen tot de finale.

Lijst met speler-trainers in het voetbal

bewerken
Speler-coach Team Periode
  Karl Rappan   Serfette 1931–1935
  Ercole Carzino   Sampierdarenese 1931–1933
  Hennes Weisweiler   1. FC Köln 1949–1952
  Adolfo Pedernera   Millonarios 1951–1954
  Erwin Helmchen   VfB Lübeck 1950
  Albert Batteux   Stade de Reims 1950
  Helmut Schön   Hertha BSC 1950–1951
  José Manuel Moreno   Independiente Medellín 1957
1960–1961
  Ken Armstrong   Nieuw-Zeeland 1958–1962
  Helmut Benthaus   FC Basel 1965–1971
  Kunishige Kamamoto   Yanmar Diesel 1978–1984
  Johan Boskamp   RWDM 1981
  Wolfgang Frank   FC Glarus 1984–1988
  Graeme Souness   Rangers 1986–1991
  Kenny Dalglish   Liverpool 1986–1991
  Uwe Reinders   Eintracht Braunschweig 1987–1989
  Trevor Francis   Queens Park Rangers
  Sheffield Wednesday
1988–1989
1991–1995
  Peter Reid   Manchester City 1990–1993
  Glenn Hoddle   Swindon Town
  Chelsea
1991–1993
1993–1995
  Alan Curbishley   Charlton Athletic 1991–1996
  Joachim Löw   FC Frauenfeld 1994–1995
  Bryan Robson   Middlesbrough 1994–1997
  Oleksandr Zavarov   Saint-Dizier 1995–1998
  Ruud Gullit   Chelsea 1996–1998
  Sergio Batista   All Boys 1997
  Davie Irons   Annan Athletic 1997–2002
  Attilio Lombardo   Crystal Palace 1998
  Gianluca Vialli   Chelsea 1998–2000
  Wynton Rufer   Football Kingz 1999–2002
  John Barnes   Celtic 1999–2000
  Karl-Heinz Riedle   Fulham 2000
  George Weah   Liberia 2000–2002
  Dennis Wise   Millwall 2003–2005
  Paul Merson   Walsall 2004–2006
  Marco Kurz   SC Pfullendorf 2005
  Igor Dobrovolskiy   Tiligul-Tiras Tiraspol 2005–2006
  Dorinel Munteanu   CFR Cluj 2005–2006
  Paul Ince   Macclesfield Town 2006–2007
  Romário   Vasco da Gama 2007
  Russell Latapy   Falkirk 2007–2009
  Sergio Ibarra   Cienciano
  Sport Huancayo
2010
2013
  Neil Emblen   Waitakere United 2010–2012
  Tony Jamieson   Tupapa Maraerenga 2011–2012
  Brian Shelley   Ballarat Red Devils
  Waitakere United
2011–2012
2013–2015
  Serhij Serebrennikov   KSV Roeselare 2011–2014
  Edgar Davids   Barnet 2012–2013
  Roberto Carlos   Anzji
  Delhi Dynamos
2012
2015
  Ryan Giggs   Manchester United 2014
  Garry Monk   Swansea City 2014
  Teddy Sheringham   Stevenage 2015
  Samuel Eto'o   Antalyaspor 2015–2016
  Jamaïque Vandamme   KVV Coxyde
  VW Hamme
2016–2017
2017–2018
  Vincent Kompany   RSC Anderlecht 2019
  Wayne Rooney   Derby County 2020–2021