Spoorlijn 15

Spoorlijn 15 is een Belgische spoorlijn die Antwerpen met Hasselt verbindt. Het is een samenraapsel van verschillende secties van spoorlijnen in de Kempen die in het verleden anders heetten.

Spoorlijn 15 Y Drabstraat - Y Zonhoven
Totale lengte	89,0 km
Spoorwijdte	1435 mm
Aangelegd door	Belgische Staat
Geopend Antwerpen - Lier: 6 juli 1864 Lier - Herentals: 23 april 1855 Herentals - Mol: 27 mei 1878 Mol - Leopoldsburg: 27 mei 1878 Leopoldsburg - Houthalen: 1 juli 1925 Houthalen - Hasselt: 20 juli 1866
Geëlektrificeerd Antwerpen - Herentals: 1981 Herentals - Mol: 2015 Mol - Hasselt: juni 2023
Aantal sporen Antwerpen - Mol: 2 Mol - Y Zonhoven: 1
Baanvaksnelheid	120 km/u
Treindienst door	NMBS
Traject
Legenda lijn 27 van Antwerpen-Centraal lijn 27A van Bundel Rhodesië 0,0 Y Drabstraat Y Krijgsbaan Y Liersesteenweg lijn 27 naar Brussel-Noord Fort 3 1,3 Krijgsbaan 1,6 Y Aubry lijn 15/1 van Y Krijgsbaan tram 2,8 Liersebaan 3,9 Boechout 4,9 Vos 6,4 Boshoek strategische spoorlijn Boom - Stabroek R16 lijn 13 van Kontich-Lint lijn 205 van Oelegem opgebroken 9,3 Lier Kleine Nete 11,1 Lisp Netekanaal 11,5 Y Nazareth, lijn 16 naar Y Oost Δ Aarschot 12,8 Kessel 16,3 Nijlen 21,9 Bouwel 24,1 Wolfstee 26,2 lijn 29 van Y Noord Δ Aarschot vanaf 1939 Y Albertkanaal lijn 207 naar Laakdal Albertkanaal 26,2 lijn 29 van Y Noord Δ Aarschot tot 1939 26,4 Herentals-Kanaal 28,0 Herentals militaire lijn Grobbendonk Y Kruisberg lijn 29 naar Tilburg Kleine Nete Kanaal Bocholt-Herentals metaalbedrijf Olen 34,0 Olen 37,1 Larum R14 40,1 Geel Geel kazerne 46,5 Millegem 49,3 Mol industrieaansluiting Donk opgebroken lijn 19 naar Budel Kanaal Dessel-Kwaadmechelen 54,0 Balen grens Antwerpen - Limburg Ingene-Immer 62,8 Leopoldsburg Leopoldsburg kazerne 64,7 Y Heppen, lijn 17/1 naar Heppen opgebroken Beverlo 67,4 Y Beringen-Mijn lijn 17 van Diest opgebroken 68,0 Beringen-Mijn kolenmijn Beringen 71,2 Beringen 74,6 Heusden kolenhaven Genenbos via het Routeke Steenkolenmijn Zolder via het Routeke 78,0 Zolder lijn 18 van Eindhoven opgebroken kolenmijn Houthalen 80,2 Houthalen lijn 18 naar Winterslag opgebroken 83,3 Kolveren 84,9 Zonhoven 86,6 Zonhoven-Badplaats 89,0 Y Zonhoven lijn 21A van Maaseik lijn 21A naar Hasselt

Geschiedenis

Het oudste stuk dateert van 19 april 1855 en is het stuk tussen Lier en Herentals (als onderdeel van de lijn Lier-Turnhout, toen aangeduid als spoorlijn 14). Op 6 juli 1864 werd de lijn uitgebreid richting Antwerpen, als onderdeel van de lijn Antwerpen-Aarschot. Op 20 juli 1866 werd de sectie tussen Hasselt en Houthalen opengesteld, toen was het onderdeel van de lijn Hasselt-Eindhoven, vanaf Houthalen tot de Nederlandse grens aangeduid als spoorlijn 18.

• 
  Dienstregelingtabel 15 zomer 1933 1
• 
  Dienstregelingtabel 15 zomer 1933 2
• 
  Dienstregelingtabel 15 zomer 1933 3
• 
  Dienstregelingtabel 15 zomer 1933 4

Op 27 mei 1878 werd het traject tussen Herentals en Mol geopend, als onderdeel van de IJzeren Rijn tussen Antwerpen en Mönchengladbach. Op dezelfde datum werd de sectie Mol-Leopoldsburg geopend, als onderdeel van de lijn Diest-Mol. Pas op 1 juli 1925 werd de lijn compleet door de aanleg van het Kolenspoor tussen Leopoldsburg en Houthalen.

De spoorlijn is circa 90 km lang en grotendeels dubbelsporig; tussen Mol en Zonhoven werd de lijn terug op enkelspoor gebracht, met tegenspoorseinen in de richting Mol-Zonhoven. Tussen Beringen-Mijn en Zolder is er echter mogelijkheid tot kruisen gebleven.

Tussen Antwerpen en Herentals werd de lijn in 1981 geëlektrificeerd, Tussen Herentals en Mol werd de bovenleiding in december 2015 in dienst gesteld. Het gedeelte van Mol naar Y Zonhoven is niet geëlektrificeerd, de reizigersdienst wordt er verzekerd door de MW41. De maximumsnelheid bedraagt 120 km/u, tussen Zolder en Zonhoven slechts 90 km/u. Samen met de elektrificatiewerken werd ook de snelheid opgetrokken. Hierdoor kunnen treinen op het hele traject nu aan 120 km/u rijden.

In 2019 is gestart met de elektrificatie van het traject Mol-Hasselt, waar vanaf eind 2022 elektrische treinen zullen kunnen rijden. Dan zal de hele lijn tussen Antwerpen en de aansluiting met Spoorlijn 21A in Zonhoven, volledig elektrisch zijn.

Treindienst

De NMBS verzorgt het personenvervoer met IC, L-, Piekuur-, ICT en S- treinen.

Treintype	Verbinding	Bijzonderheden
IC 09	Antwerpen-Centraal - Lier - Leuven	Rijdt in het weekend Antwerpen-Centraal - Luik-Guillemins.
IC 09	Antwerpen-Centraal - Lier - Tongeren-Luik-Guillemins	Rijdt enkel in het weekend.
IC 10	Antwerpen-Centraal - Mol - Hamont
IC 11	Binche - Brussel - Turnhout	Rijdt in het weekend enkel tussen Binche en Schaarbeek.
IC 15	Antwerpen-Centraal - Lier - Diest - Hasselt	Rijdt niet in het weekend.
IC 30	Antwerpen-Centraal - Herentals - Turnhout	Stopt op werkdagen niet tussen Herentals en Lier.
L	Hasselt-Mol	Rijdt op zondag 1x/2u.
L 23	Antwerpen-Centraal - Leuven
S33	Antwerpen-Centraal - Herentals - Mol	Rijdt niet tijdens het weekend.
P	Neerpelt - Mol - Mechelen - Brussel-Zuid	Rijdt alleen op werkdagen.
P	Mol -Mechelen- Brussel-Zuid	Rijdt alleen op werkdagen.
P	Aarschot-Lier-Antwerpen-Centraal	Rijdt alleen op werkdagen.
P	Antwerpen-Centraal - Lier-Herentals	Rijdt alleen op werkdagen.
P	Antwerpen-Centraal - Lier	Rijdt alleen op werkdagen.
P	Hamont - Mol - Heverlee	Een trein op zondagavond. Enkel tijdens het academiejaar.
ICT	Hamont - Mechelen - Blankenberge	Rijdt in juli en augustus.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Y Drabstraat

Spoorlijn 27 tussen Brussel-Noord en Antwerpen-Centraal

Lier

Spoorlijn 13 tussen Kontich en Lier

Spoorlijn 205 tussen Lier en Oelegem

Y Nazareth

Spoorlijn 16 tussen Y Nazareth en Y Oost Aarschot

Y Albertkanaal

Spoorlijn 29 tussen Y Noord driehoek Aarschot en Tilburg

Spoorlijn 207 tussen Y Albertkanaal en Laakdal

Herentals

Spoorlijn 29 tussen Y Noord driehoek Aarschot en Tilburg

Mol

Spoorlijn 19 tussen Mol en Hamont

Y Heppen

Spoorlijn 17/1 tussen Heppen en Y Heppen

Beringen-Mijn

Spoorlijn 17 tussen Diest en Beringen-Mijn

Houthalen

Spoorlijn 18 tussen Winterslag en Eindhoven

Y Zonhoven

Spoorlijn 21A tussen Hasselt en Maaseik

Verbindingssporen

15/1 : Y Krijgsbaan (lijn 27A) - Y Aubry (lijn 15)

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

• Lijn 14 en Lijn 15
• L.15 Antwerpen - Hasselt
• http://m.fte2.org/doc/car/ctr.pdf
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1969): Topografische kaart 15/7-8 Hoboken - Kontich
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1961): Topografische kaart 17/1-2 Retie - Mol
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1974): Topografische kaart 17/7-8 Leopoldsburg - Peer
• Nationaal Geografisch Instituut - Brussel (1961): Topografische kaart 25/3-4 Beringen - Houthalen

Referenties

Lijst van Belgische spoorlijnen