Retrovirussen

Retrovirussen, ook wel aangeduid als retroviridae en enkelstrengige RNA-retrovirussen, afgekort tot ssRNA-RT-virussen, zijn virussen die hun erfelijk materiaal in de vorm van RNA opslaan. Bij de infectie van een gastheercel wordt de in het virale RNA vastgelegde genetische code naar DNA gekopieerd. De naam is gekozen omdat dit een omkering is van het normale procedé, waarbij de DNA-volgorde wordt omgezet in een RNA-volgorde. Retrovirussen vormen Groep VI binnen de Baltimore-classificatie.

Retrovirussen
Taxonomische indeling
(Geen rang): Virussen Groep: Groep VI (ssRNA-RT) Orde: Ortervirales
Familie
Retroviridae
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Retrovirussen op Wikispecies
Portaal    Biologie

Omdat de gastheercel in het algemeen niet in staat is om deze omzetting van RNA in DNA te maken, bevat het virus een gen voor reverse-transcriptase. Het enzym reverse-transcriptase, aangemaakt in de ribosomen van de gastheercel, zorgt ervoor dat het virale RNA kan worden gekopieerd in DNA in de gastheercel. Reverse-transcriptase betekent letterlijk: 'enzym voor achteruit overschrijven'. Door middel van het enzym integrase kan dit cDNA worden ingebouwd in het genoom van de gastheercel. Van enkelstrengs viraal RNA wordt door het enzym een streng cDNA gemaakt; deze streng vormt samen met de virale RNA-streng een RNA-DNA-hybride. Nu bevat de enkele DNA-streng de genetische informatie van het virus. Het virale RNA wordt losgekoppeld van het hybride waarna een nieuwe DNA-streng gevormd wordt. Deze is complementair aan het viraal DNA dat zonet gesynthetiseerd is. De DNA-strengen combineren tot één DNA-dubbelstreng. Een restrictie-enzym knipt hierna aan het 5'- en 3'-eind van het dubbelstrengs-DNA, afgekort tot ds-DNA, een DNA-eind. Hierdoor kan het in het DNA van de gastheercel worden ingebouwd. Omdat het viraal DNA nu aanwezig is in het gastheercel-DNA, kan constant de virale genetische code afgelezen worden en worden de eiwitbouwstenen van het virus gemaakt. Nieuw gesynthetiseerd viraal RNA vormt samen met een pakketje eiwitten een eiwitmantel. Deze eiwitmantel en het RNA verlaten de gastheercel door middel van insnoering. Een nieuw virus is geboren en is nu in staat om andere cellen te infecteren.

Hiv is een bekend retrovirus omdat het aids veroorzaakt. Retrovirussen vergroten ook vaak de kans op kanker. Ze vallen daarom onder de oncovirussen.

Indeling

Indeling van de familie Retroviridae volgens de International Committee on Taxonomy of Viruses:

• Subfamilie: Orthoretrovirinae
  • Geslacht: Alpharetrovirus
  • Geslacht: Betaretrovirus
  • Geslacht: Deltaretrovirus
  • Geslacht: Epsilonretrovirus
  • Geslacht: Gammaretrovirus
• Subfamilie: Spumaretrovirinae
  • Geslacht: Spumavirus

Voetnoten

Mediabestanden

Zie de categorie Retroviridae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.