Station As
Station As is een voormalig spoorwegstation aan de spoorlijnen 21A (Hasselt-Maaseik) en 21B (As-Eisden) in de Belgische gemeente As. Het station ligt ten oosten van de dorpskern van As.
| Station As | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Opening | 3 maart 1874 | |||
| Sluiting | 29 mei 1983 | |||
| Telegrafische code | AS | |||
| Lijn(en) | 21A - 21B | |||
| Reizigerstellingen[1] • Weekdag • Zaterdag • Zondag |
(2022) - - - | |||
| Beheerder | NMBS | |||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenBij de opening van de spoorlijn 21A tussen Hasselt en Maaseik in 1874 werd er in As een voorlopig stationsgebouw in hout geplaatst. Het definitieve stationsgebouw werd gebouwd tussen 1876 en 1878 en bestond uit een middendeel met de woning van de stationschef en twee zijvleugels die respectievelijk dienstdeden als wachtzaal en magazijn. In het begin van de 20e eeuw toen er te As steenkool gevonden was en de exploitatie begon van de steenkoolmijnen werden de zijvleugels verlengd.
Nadat de mijnen zelf verbindingssporen hadden aangelegd naar de spoorlijn werd het station van As vanaf 1921 het beginstation van de kolentreinen. Er werden twee seinhuizen gebouwd en aan de goederenkoer werd een goederenloods gebouwd.
Nadat in 1925 de ringspoorlijn, die Winterslag, Zwartberg en Waterschei verbond met As, en nadat in 1926 de verbinding met Eisden klaar was, verloor het station aan belang en werd het een doorgangsstation. Het goederenstation bediende vanaf dan vooral twee plaatselijke grindbedrijven.
In 1959 werd het reizigersverkeer op de lijn naar Maaseik stopgezet en in 1983 werd ook de rest van het reizigersverkeer in het station opgeheven. Het stationsgebouw bleef nog open tot in 1985 voor de afgifte van pakjes. Daarna werd het gebouw een garage en schuilplaats voor de baanwerkers aan de spoorlijn. In 1987 werd een seinhuis afgebroken, in 1988 werd de lijn naar Maaseik afgebroken en omgevormd tot een fietspad en in 1989 werden de spoorlijnen 21A tussen Waterschei en As en 21B tussen As en Eisden officieel buiten dienst gesteld en voorbehouden voor toeristische exploitatie.
Het stationsgebouw werd gerestaureerd en sinds 1996 is het een beschermd monument.[2] In 1999 kocht de gemeente As het gebouw van de NMBS. De vzw Kolenspoor huurde sindsdien het gebouw en gebruikte het voor de uitbating van haar toeristische spoorlijn Waterschei-As-Eisden. Nadat de gemeenten de stekker uit het Kolenspoor trokken in 2014, geraakte de spoorlijn in desolate toestand.
In 2024 startte de aanleg van een stuk fietssnelweg dat Genk met As verbindt over het kolenspoor.[3] De verbinding maakt deel uit van fietssnelweg F75 en passeert aan het station. Hiervoor werd de spoorlijn tussen As en Genk opgebroken. Voor dit project werd de naam "Kolenspoor" hergebruikt.
Aantal instappende reizigers
bewerkenDe grafiek en tabel geven het gemiddeld aantal instappende reizigers weer op een week-, zater- en zondag.[4]
| Tabel: aantal instappende reizigers station As | |||
|---|---|---|---|
| Weekdag | Zaterdag | Zondag | |
| 1977 | 58 | 9 | 50 |
| 1978 | 64 | 15 | 87 |
| 1979 | 29 | 2 | 8 |
| 1980 | 15 | 1 | 5 |
| 1981 | 27 | 7 | 6 |
| 1982 | 15 | 0 | 0 |
Recreatie
bewerkenHet station van As is een van de zogenaamde poorten van het Nationaal Park Hoge Kempen. De uitkijktoren bij het station van As lijkt op een boortoren waarmee een eeuw geleden naar steenkool werd geboord. De lokale toegangspoort in deze gemeente focust op het industriële verleden van de streek. De afgedankte spoorlijn 21A-21B Eisden-As-Waterschei wordt geëxploiteerd door het Kolenspoor, een vrijwilligersvereniging die nostalgisch treinmaterieel opknapt en onderhoudt voor het vervoer van toeristen, voetbalsupporters van Racing Genk en feestvierders.
- Station As in de inventaris van het agentschap Onroerend Erfgoed
- Lijn 21A
- http://users.telenet.be/pk/lijnen.htm#21A
- Lijn 21B
- http://users.telenet.be/pk/lijnen.htm#21B
- http://www.kolenspoor.be/historiek.htm[dode link]
Referenties
- ↑ De bron voor de gegevens is NMBS – Reizigerstellingen. De tellingen worden meestal uitgevoerd in de maand oktober: gedurende 9 opeenvolgende dagen (5 werkdagen en de 2 omliggende weekends) worden dan door het stations- en treinbegeleidingspersoneel visuele tellingen verricht. De methode bestaat erin het aantal in- en uitstappende reizigers te tellen in alle stations en stopplaatsen en dit voor alle treinen van het binnenlands verkeer. Het getal naast het kopje 'weekdag' slaat op het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld gedeeld door vijf), zaterdag en zondag staan apart vermeld. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn.
- ↑ Station As: stationsgebouw, seininstallatie en omheiningsmuur - fiche beschermd monument
- ↑ NWS, VRT, Werkzaamheden gestart voor deel van fietssnelweg Kolenspoor tussen Genk en As: "Ook aandacht voor verkeersveiligheid en natuur". vrtnws.be (7 augustus 2024). Geraadpleegd op 22 september 2024.
- ↑ De bron voor de gegevens zijn de jaarlijks door de NMBS in oktober uitgevoerde reizigerstellingen. Stationspersoneel en treinbegeleiders tellen dan visueel gedurende negen opeenvolgende dagen (vijf werkdagen en de twee aansluitende weekends) in alle stations en stopplaatsen het aantal instappende reizigers en dit voor alle binnenlandse treinen. De groene balk geeft het gemiddeld aantal opstappende (dus niet het aantal afstappende) reizigers weer op een weekdag (maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag opgeteld en gedeeld door vijf). Zaterdag wordt weergegeven door de blauwe en zondag door de rode balk. De cijfers geven een indicatie en hebben een foutenmarge, die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn. In 2008, 2010, 2011 en 2021 (corona) werden geen tellingen uitgevoerd. De gegevens zijn online raadpleegbaar, zoekterm Reizigerstellingen
