Tegen alle stromen in

Tegen alle stromen in is een monument ter nagedachtenis aan misdaadverslaggever en advocaat Peter R. de Vries. Een gedenkplaat maakt deel uit van dit kunstwerk in Amsterdam-Centrum.

Tegen alle stromen in Monument voor Peter R. de Vries
Tegen alle stromen in (juli 2024)
Kunstenaar	Rini Hurkmans
Jaar	2022-2024 onthulling: 15 juli 2024
Materiaal	brons
Locatie	Leidseplein, Amsterdam
Portaal    Kunst & Cultuur

Gedenktegel (juli 2024)

Pieta van Michelangelo (2012)

Inleiding

Het voorstel voor een monument kwam vrijwel direct na de moord op Peter R. de Vries op 6 juli 2021 in de Lange Leidsedwarsstraat. De familie De Vries zag echter niets in heldenverering via een monument met een portret, büste of iets dergelijks. Bovendien is de straat relatief nauw, waardoor er geen ruimte is voor een monument. Een ontwerpwedstrijd leverde 25 voorstellen op, waaruit een comité de inzending van beeldhouwster Rini Hurkmans koos. In het comité zaten onder andere het stadscuratorium, de commissie Kunst in de openbare ruimte en burgemeester Femke Halsema.

Vooronderzoek

Hurkmans kwam met een bronzen sculptuur bestaande uit twee handen die elkaar aanraken. Het originele ontwerp moest wel aangepast worden. Zo was het origineel minder steil, hetgeen tot beklimming zou kunnen uitlokken. Bovendien mocht het niet te hoog worden, vanwege bekabeling voor de trams. Voorts moest de plek nog onderzocht worden. Alhoewel dit gedeelte van het Leidseplein dat aan het Kleine-Gartmanplantsoen grenst recent nog was heringedeeld, trof men bij het vooronderzoek toch nog ondergrondse kabels aan, die elders hadden moeten liggen. Bovendien moest de ondergrond van het beeld vrij blijven van de ondergrond van de tramrails. Tot slot moest ook het braillegedeelte enigszins aangepast worden; men schatte in dat er in de nachtelijke uren wel tegen het beeld geürineerd zou kunnen worden. Deze plek aan het Leidseplein werd gekozen omdat de studio van RTL4 voor het televisieprogramma RTL Boulevard uitzicht biedt op deze plek. Bovendien gaf dochter Kelly de Vries aan eigenlijk nooit meer de Lange Leidsedwarsstraat te willen bezoeken; het was te pijnlijk. Het Leidseplein was een meer neutraal terrein.

Omschrijving

Hurkmans liet zich inspireren door de Pietà van Michelangelo, in het bijzonder de ondersteunende rechterarm en de uitnodigende linkerarm van Maria.

Zoon Royce de Vries zag in het beeld twee armen en handen, waarbij de ene hand in de andere rust. De handen geven hulp en ondersteuning. De kunstenaar ontwierp de twee armen zodanig dat onduidelijk is welke hand de andere beschermt, vanuit verschillende standpunten wisselt dat beeld. Anderen zagen er vastberadenheid, integriteit, steun en rechtvaardigheid in. Het beeld is azuurblauw. Op de armen staat een tekst van Peter R. de Vries, in zijn afscheidsbrief vastgelegd voor de kinderen:

Blijf wie je bent... houd als het nodig is je rug recht, kom op voor zwakkeren en minderheden, zeg eerlijk wat je vindt en luister naar je rechtvaardigheidsgevoel.

Deze tekst is weergegeven in de veertig talen die het meest voorkomen in Amsterdam. De lettergrootte was onderwerp van discussie, met name de tekst in braille. Dat schrift heeft vanwege zijn doel een beperkte grootte; bij een te klein lettertype wordt het onderscheid tussen de letters moeilijk; een te groot lettertype maakt het onsamenhangend voor de lezer. Naar de wens van de familie en andere nabestaanden is er geen sokkel.; het beeld moet benaderbaar zijn.

Onthulling

Het beeld werd enkele dagen voor de onthulling op 15 juli 2024 op zijn plaats gehesen. Het werd afgeschermd door een houten constructie, die vlak voor de onthulling werd vervangen door een stoffen hoes, die makkelijk weg te trekken was.De onthulling werd uitgezonden door de NPO en gepresenteerd door Humberto Tan. Voor de circa 500 genodigden was een soort terrasje ingericht.

Aanwezig waren zoon Royce en dochter Kelly de Vries, hun moeder Jacqueline de Vries, andere familieleden, burgemeester Femke Halsema, ontwerper Rini Hurkmans, oud-justitieminister en VVD-leider Dilan Yeşilgöz, Kees van der Spek, Alberto Stegeman en nabestaanden van slachtoffers voor wie De Vries zich hardmaakte tijdens zijn leven. Na enkele toespraken van Halsema, Kelly de Vries en Hurkmans trokken een aantal slachtoffers die De Vries had bijgestaan de hoes weg. De onthulling werd afgesloten door het ten gehore brengen van ‘’Bedankt mijn vriend van André Hazes.

Ontvangst

Omroep Max zond een aantal dagen later een documentaire uit, een soort “ Making of”’ waarbij de kunstenaar in de bronsgieterij stond. Jeroen Henneman schreef over het beeld: "het is een In memoriam, een herinnering". In de dagen na de onthulling gingen toeristen en inwoners op zoek naar “hun taal”. Kees Keijer, kunstrecensent van Het Parool, zag dat het beeld vanuit allerlei hoeken een andere indruk maakte; hij zag er naast de oorspronkelijke betekenis ook een “klein applaus” in.

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

• Peter R. de Vries met monument herdacht in hartje Amsterdam. NOS Nieuws (15 juli 2024). Geraadpleegd op 16 juli 2024.
• Maarten Moll: Het Parool, 15 juli 2024: Monument geen beeld van Peter R. de vries, maar een eerbetoon aan zijn gedachtegoed
• David Hielkema en Paul Vugts, Het Parool, 16 juli 2024: Strijder met groot hart.
• Kees Keijer, Het Parool, 17 juli 2024, een klein applausje

---