Tupi-Guaraní-taalfamilie

Tupi-Guarani (/tuːˈpiː ɡwɑˈrɑːni/ /ɡwɑˈɾɑ-/; Tupi-Guarani: [tuˈpi ɡwaɾaˈni]; uitspraak^ⓘ) is de meest wijdverbreide onderfamilie van de Tupi-talen van Zuid-Amerika. Het omvat ongeveer vijftig talen, waaronder Guarani en Oud-Tupi. De meest gesproken taal tegenwoordig is Guarani, een van de twee officiële talen van Paraguay.

De woorden petunia, jaguar, piranha, ipecac, tapioca, jacaranda, anhinga, carioca en capoeira zijn van Tupi-Guarani-oorsprong.

Tupi-Guaraní-talen

Rodrigues & Cabral (2012) verdelen de Tupí–Guaraní-taalfamillie onder acht takken:

• Guaraní (Groep I) :
  • Oud-Guarani
  • Kaiwá
  • Ava-Guarani
  • Mbyá
  • Paraguayaans-Guarani
  • Xetá
  • Chiriguano
  • Izoceño
  • Tapieté
  • Guayaki

• Guarayu (Groep II) :
  • Guarayo (of Boliviaans-Guarani)
  • Pauserna
  • Siriono
  • Yuki

• Tupí (Groep III) :
  • Oud-Tupí
  • língua geral paulista
  • Tupinambá
  • Nheengatu

• Tenetehara (Groep IV) :
  • Tapirapé
  • Parakanã
  • Suruí
  • Avá-canoeiro
  • Turiwara

• Kawahíb (Groep VI) :
  • Apiaká
  • Kayabi
  • Kagwahiva
    • Arintintin
    • Amondawá
    • Karipúna
    • Uruewawáu
    • Machado-Tupi
    • Pawaté
    • Wirafera
    • Juma-dialect

• Kamayurá (Groep VII) :
  • Kamayurá

• Xingu (Groep VIIIa) :
  • Araweté
  • Cairari-Anambé
  • Xingú-Asuriní
  • Amanajé
  • Ararandewara

• Noord-Tupi–Guaraní (Groep VIIIb) :
  • Wayãpi
  • Wayampipukú
  • Émérillon
  • Zo'é
  • Ka'apór
  • Guajá
  • Awré-e-awrá
  • Anambé
  • Takonhapé