Vismarkt (Groningen)

Vismarkt
	Vismarkt in westelijke richting (Korenbeurs en Der Aa-kerk op achtergrond))
Geografische informatie
Locatie	Groningen (stad)
Wijk	Binnenstad
Coördinaten	53° 13′ NB, 6° 34′ OL
Algemene informatie
Bestrating	klinkers en asfalt
Opvallende gebouwen	Korenbeurs en Der Aa-kerk
Detailkaart
	;

De Vismarkt is een van de drie open ruimtes in de binnenstad van Groningen. Het is een langwerpig, rechthoekig plein. Aan de oostzijde wordt de markt begrensd door bebouwing die wordt onderbroken door het Koude gat en Tussen beide markten, aan de westzijde wordt de markt afgesloten door de Korenbeurs, met daarachter de Akerk, waar aan weerszijden de Akerkhof langsloopt.

De naam Vismarkt wordt voor het eerst gebruikt in het begin van de vijftiende eeuw. Voordien stond de plek bekend als Langestraat. De naam verwijst naar het soort markt dat er regelmatig werd (en nog steeds wordt) gehouden.

De noordzijde van de Vismarkt staat in Groningen bekend als Glènne Riepe. Die kant van de markt staat bekend als de minst fraaie. Aan deze kant werd in 1904 het eerste warenhuis van Groningen gebouwd; de Grand Bazar Français. Aan de zuidzijde staat nog een aantal historische panden. Aan die zijde bevindt zich ook Huize Maas. Op de hoek van de Folkingestraat is het café Huis de Beurs gevestigd. Daarnaast komen de Pelsterstraat en de Haddingestraat uit op de zuidzijde van de Vismarkt. Aan de oostzijde van de Vismarkt staat een monumentaal pand dat gebouwd is in de jaren 30. Aan de rechterzijde van dit pand is een doorgang gelegen die toegang biedt tot de Herestraat: het Tingtangstraatje. Deze steeg heeft zijn naam te danken aan de grote koperen klok die voorheen bevestigd was aan de kop van de Oost-Noordzijde van de Vismarkt. Aan de andere kant van het pand loopt de weg Tussen Beide Markten naar de Grote Markt.

De Vismarkt is elk jaar het decor voor de finish van de 4 Mijl van Groningen.

Geschiedenis

In het verleden is wel geopperd dat de Vismarkt oorspronkelijk een opvaart van de Drentsche Aa is geweest en als zodanig een haven geweest zou zijn. Voor die theorie is echter geen enkel archeologisch bewijs gevonden.

Een vermoeden bestaat dat het stratenpatroon van de Groningse binnenstad gestoeld is op dat van steden uit de Romeinse tijd. De Vismarkt zou in die visie oorspronkelijk bedoeld zijn als het centrale plein van de stad; de Grote Markt zou dan pas later zijn ontstaan.^[1]

In 1914 stond op de Vismarkt tijdelijk een fontein, dat was ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van de universiteit.^[2]

Monumenten

Aan de Vismarkt staan 17 panden die beschermd worden als rijksmonument. De Korenbeurs staat ook aan de Vismarkt, maar heeft als adres Akerkhof. Twaalf panden worden beschermd als gemeentelijk monument.

Adres	Bouwjaar	Beschrijving	Monument
Vismarkt 3	19e eeuw	Drielaags pand met mezzanine onder plat dak met eindschild	GM 103438
Vismarkt 5	15e/16e eeuw	Drielaags pand met plat dak met eindschild	GM 103449
Vismarkt 6	1840	Winkelhuis in classicistische bouwstijl in verlengde van het Koude Gat, aan het einde van het Tingtangstraatje.	RM 486633
Vismarkt 10	15e eeuw, ouder is goed mogelijk	Voorhuis met achterhuis en aanbouw, drielaags, voorgevel uit 1902	GM 103455
Vismarkt 12	15e/16e eeuw	Linkerhelft van dubbel pand, zes traveeën breed, drielaags met schilddak	RM 18716
Vismarkt 12-1	15e/16e eeuw	Rechterhelft van dubbelpand, zes traveeën breed, drielaags met schilddak	RM 18717
Vismarkt 14	15e eeuw	Drievensters breed pand, drielaags met kroonlijst onder schilddak	RM 18718
Vismarkt 16		Drielaags pand onder schilddak	RM 18719
Vismarkt 18	1938	Meubelmagazijn, ontworpen door E. van Linge in stijl van Delftse School, daarbij werd het oude pand van de Waalse kerk met een laag opgehoogd, kerk gebouwd in 1858 naar ontwerp van H.J. Geerts. Van de kerk resteren nog de ramen aan de zijkant.	BBP 103687
Vismarkt 19	Late middeleeuwen	Drielaags voorhuis met schilddak, achterhuis 16e eeuw. In het voorhuis zijn middeleeuwse plafondschilderingen aanwezig. (verstopt onder verlaagd winkelplafond)	GM 103451
Vismarkt 20	1897	Woonhuis in art-nouveau-stijl.	RM 486641
Vismarkt 22	1897	Winkel met bovenwoning, ontworpen door P.M.A. Huurman	RM 486649
Vismarkt 24	19e eeuw	Drielaags pand onder zadeldak met schildeinde, winkelpui samengevoegd met nr 22	GM 103460
Vismarkt 26	1870	Woonhuis in rijk versierde eclectische bouwstijl	RM 486656
Vismarkt 28	1870	Bedrijfspand met bovenwoning in eclectische stijl	GM 103461
Vismarkt 30	17e eeuw	Woonhuis in gebruik als winkel, smal onderkelderd voorhuis met steil zadeldak, smal achterhuis. De winkel heeft een houten winkelpui uit de 19e eeuw.	GM 103462
Vismarkt 32	Oorsprong 13e/14e eeuw Huidige vorm sinds 1830	Woonhuis, nu winkel met bovenwoning. Voorhuis met souterrain onder zadeldak, achterhuis met souterrain onder platdak	GM 103463
Vismarkt 33	1916	Winkelpand, hoofdfiliaal De Gruyter, ontworpen door H.G. Welsing	GM 103452
Vismarkt 34	1911/12	Bedrijfspand, oorspronkelijk expeditiekantoor Van Gend en Loos Ontworpen door P.M.A. Huurman	RM 486664
Vismarkt 35	14e eeuw (west) 16e eeuw (oost)	Twee samengevoegde panden in 1931 Manufacturenwinkel, ontwerp A.Th. van Elmpt.	GM 103453
Vismarkt 36	1902	Oorspronkelijk gebouwd als restaurant. In 1930 verbouwd in stijl Amsterdamse school.	GM 103464
Vismarkt 40	Oorsprong 14e eeuw Voorgevel 18e eeuw		RM 18720
Vismarkt 41	1951	Winkel van de firma Meijering, hoek Stoeldraaierstraat Ter vervanging van pand dat in april 1945 verloren was gegaan.	GM 103412
Vismarkt 42	16e eeuw	Oorspronkelijk woonhuis, thans restaurant.	RM 18721
Vismarkt 44	ws 16e eeuw	Eenvoudig pand met verdieping, kroonlijst, onderkelderd In 2004 zware brandschade	RM 18722
Vismarkt 46	ws 17e eeuw	Eenvoudig pand met verdieping, kroonlijst	RM 18723
Vismarkt 48		Woonhuis met natuurstenen voorgevel, interieur Jugendstil	RM 18724
Vismarkt 52		Huize Maas	RM 18725
Vismarkt 54	1923/24	Oorspronkelijk bankgebouw ontworpen door Kuiler & Drewes	RM 486673
Vismarkt 56	Oorsprong 13e eeuw, meermaals verbouwd.	Een van de eerste stenen huizen aan de Vismarkt, In achtergevel voorhuis restanten 13e/14e eeuw bakstenen bewaard	RM 18726

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Hans Berens (14 mei 2008): 'Vismarkt oudste stadsplein', Groninger Gezinsbode, jaargang 56, nummer 35, p. 1.
↑ http://www.groningeninbeeld.nl/Markten/pages/MRK_001.htm^{[dode link]}

Zie de categorie Vismarkt (Groningen) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Hans Berens (14 mei 2008): 'Vismarkt oudste stadsplein', Groninger Gezinsbode, jaargang 56, nummer 35, p. 1.

[2] ttp://www.groningeninbeeld.nl/Markten/pages/MRK_001.htm^{[dode link]}

[1]

[2]