Wikipedia

Voetbal op de Olympische Zomerspelen

sportevenement op de Olympische Spelen

Voetbal is een van de sporten die in teamverband op de Olympische Zomerspelen worden beoefend.

Vanaf de tweede editie in 1900 staat voetbal (voor mannen) op het programma van de Olympische Spelen, met een onderbreking in 1932. Op de eerste twee toernooien was voetbal een demonstratiesport, waaraan geen landenploegen maar clubteams deelnamen. Vanaf 1908 is voetbal een officiële olympische sport. Achteraf heeft het IOC wel besloten ook de toernooien van 1900 en 1904 als officieel op te nemen in de uitslagenlijsten. In 1996 werd het voetbal voor vrouwen aan het olympische programma toegevoegd.

Speelgerechtigd

bewerken

Landen die zowel bij de wereldvoetbalbond FIFA als het Internationaal Olympisch Comité zijn aangesloten mogen zowel bij de mannen als vrouwen één team inschrijven voor het kwalificatietoernooi. Sinds de kwalificatie voor de Olympische Spelen 1992 geldt voor mannen dat ze maximaal 23 jaar mogen zijn (met 1 januari van het olympisch jaar als peildatum). Tijdens de eindronde (de Olympische Spelen zelf) mogen drie dispensatiespelers ouder dan 23 jaar deel uitmaken van de voetbalselectie.

Voor vrouwen gold bij de eerste twee edities (1996 en 2000) dat de speelsters minimaal zestien jaar oud moesten zijn. Deze bepaling is daarna afgeschaft, zodat voor vrouwen geen beperkingen meer gelden.[1]

Geschiedenis

Bij de edities van 1908 en 1912 had elk deelnemend land het recht maximaal vier teams in te schrijven, maar alleen in 1908 maakte Frankrijk gebruik van deze regel door met twee ploegen deel te nemen.

Oorspronkelijk mochten aan het olympisch voetbaltoernooi, net als bij alle andere sporten, alleen amateurs deelnemen. In 1956 kwam daar de beperking bij dat spelers (met uitzondering van spelers uit Afrika en Azië) niet in de eindronde van het voorgaande wereldkampioenschap mochten zijn uitgekomen. In 1968 werd dat uitgebreid en telden ook kwalificatiewedstrijden voor het betreffende WK mee. Doordat profspelers niet mochten meedoen was dit extra voordelig voor de landen uit het Oostblok, waar de spelers door de staat gesponsord werden en dus hun amateurstatus konden bewaren. De teams konden dus op volle sterkte meedoen en dat wierp zijn vruchten af. Tussen 1948 en 1980 werden 23 van de 27 medailles gewonnen door landen uit Oost-Europa.

In de jaren 70 begon het IOC het amateurprincipe langzaamaan los te laten. Omdat de FIFA wilde voorkomen dat het olympisch voetbaltoernooi een te grote concurrent zou worden voor het wereldkampioenschap werden nieuwe bepalingen in het leven geroepen. Vanaf 1984 mochten ook niet-amateurs deelnemen, met voor Europa en Zuid-Amerika de beperking dat spelers die één of meerdere volledige WK-wedstrijden hadden gespeeld niet meer speelgerechtigd waren. Sinds de kwalificatie voor de Olympische Spelen 1992 gelden voor mannen uitsluitend de huidige regels. De regels van 1984 werden ook voor de editie van 1988 gehandhaafd, maar met een extra paragraaf: Europese en Zuid-Amerikaanse voetballers die eerder minder dan 90 minuten in één enkele wedstrijd van het WK hadden gespeeld, kwamen in aanmerking.

Onderdelen

bewerken
Onderdeel 96 00 04 08 12 20 24 28 32 36 48 52 56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 00 04 08 12 16 20 24 Totaal
Mannen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
28
Vrouwen • • • • • • • •
8
Totaal 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 36

Medailles

bewerken

Medaillewedstrijden

bewerken
  Zie ook de lijst van olympische medaillewinnaars voetbal.

Mannen

bewerken
Jaar Finale 3e / 4e plaats
  Uitslag     Uitslag 4e
1900 (1)   Groot-Brittannië   Frankrijk   België
1904 (1)   Canada   Verenigde Staten   Verenigde Staten
1908   Groot-Brittannië 2-0   Denemarken   Nederland 2-0   Zweden
1912   Groot-Brittannië 4-2   Denemarken   Nederland 9-0   Finland
1920   België (2)   Spanje   Nederland (2)   Frankrijk
1924   Uruguay 3-0   Zwitserland   Zweden 1-1 nv, 3-1   Nederland
1928   Uruguay 1-1 nv, 2-1   Argentinië   Italië 11-3   Egypte
1936   Italië 2-1 nv   Oostenrijk   Noorwegen 3-2   Polen
1948   Zweden 3-1   Joegoslavië   Denemarken 5-3   Groot-Brittannië
1952   Hongarije 2-0   Joegoslavië   Zweden 2-0   Duitsland
1956   Sovjet-Unie 1-0   Joegoslavië   Bulgarije 3-0   India
1960   Joegoslavië 3-1   Denemarken   Hongarije 2-1   Italië
1964   Hongarije 2-1   Tsjecho-Slowakije   Duits eenheidsteam 3-1   Verenigde Arabische Republiek
1968   Hongarije 4-1   Bulgarije   Japan 2-0   Mexico
1972   Polen 2-1   Hongarije   Sovjet-Unie
  DDR		 2-2 nv (3)
1976   DDR 3-1   Polen   Sovjet-Unie 2-0   Brazilië
1980   Tsjecho-Slowakije 1-0   DDR   Sovjet-Unie 2-0   Joegoslavië
1984   Frankrijk 2-0   Brazilië   Joegoslavië 2-1   Italië
1988   Sovjet-Unie 2-1 nv   Brazilië   Bondsrepubliek Duitsland 3-0   Italië
1992   Spanje 3-2   Polen   Ghana 1-0   Australië
1996   Nigeria 3-2   Argentinië   Brazilië 5-0   Portugal
2000   Kameroen 2-2 ns (5-3)   Spanje   Chili 2-0   Verenigde Staten
2004   Argentinië 1-0   Paraguay   Italië 1-0   Irak
2008   Argentinië 1-0   Nigeria   Brazilië 3-0   België
2012   Mexico 2-1   Brazilië   Zuid-Korea 2-0   Japan
2016   Brazilië 1-1 ns (5-4)   Duitsland   Nigeria 3-2   Honduras
2020   Brazilië 2-1 nv   Spanje   Mexico 3-1   Japan
2024   Spanje 5-3 nv   Frankrijk   Marokko 6-0   Egypte
(1) Georganiseerd als demonstratie wedstrijden, later erkend als olympisch door het IOC.
(2) Het toernooi in 1920 werd gespeeld volgens het Bergvall-systeem. Tijdens de finale verliet Tsjecho-Slowakije bij een 2-0-achterstand tegen België in de 43e minuut het veld en werd gediskwalificeerd. In de finale van het extra toernooi voor de zilveren medaille won Spanje met 3-1 van Nederland.
(3) De wedstrijd om de bronzen medaille in 1972 eindigde na verlenging onbeslist. Er waren geen strafschoppen voorzien, zodat beide teams een bronzen medaille kregen.

Vrouwen

bewerken
Jaar Finale 3e / 4e plaats
  Uitslag     Uitslag 4e
1996   Verenigde Staten 2-1   China   Noorwegen 2-0   Brazilië
2000   Noorwegen 3-2 nv   Verenigde Staten   Duitsland 2-0   Brazilië
2004   Verenigde Staten 2-1 nv   Brazilië   Duitsland 1-0   Zweden
2008   Verenigde Staten 1-0 nv   Brazilië   Duitsland 2-0   Japan
2012   Verenigde Staten 2-1   Japan   Canada 1-0   Frankrijk
2016   Duitsland 2-1   Zweden   Canada 2-1   Brazilië
2020   Canada 1-1 ns (3-2)   Zweden   Verenigde Staten 4-3   Australië
2024   Verenigde Staten 1-0   Brazilië   Duitsland 1-0   Spanje

Medaillespiegel

bewerken

N.B. Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2024.

 Plaats  Land NOC   Goud   Zilver   Brons Totaal
1   Verenigde Staten USA 5 2 2 9
2   Hongarije HUN 3 1 1 5
3   Groot-Brittannië GBR 3 0 0 3
4   Brazilië BRA 2 6 2 10
5   Spanje ESP 2 3 0 5
5   Argentinië ARG 2 2 0 4
6   Sovjet-Unie URS 2 0 3 5
7   Canada CAN 2 0 2 4
8   Uruguay URU 2 0 0 2
9   Joegoslavië YUG 1 3 1 5
11   Zweden SWE 1 2 2 5
12   Polen POL 1 2 0 3
  Frankrijk FRA 1 2 0 2
14   Duitsland GER 1 1 4 6
15   DDR GDR 1 1 1 3
  Nigeria NGR 1 1 1 3
17   Tsjecho-Slowakije TCH 1 1 0 2
18   Italië ITA 1 0 2 3
  Noorwegen NOR 1 0 2 3
20   België BEL 1 0 1 2
  Mexico MEX 1 0 1 1
22   Kameroen CMR 1 0 0 1
23   Denemarken DEN 0 3 1 4
24   Bulgarije BUL 0 1 1 2
  Japan JPN 0 1 1 2
26   Zwitserland SUI 0 1 0 1
  Oostenrijk AUT 0 1 0 1
  China CHN 0 1 0 1
  Paraguay PAR 0 1 0 1
30   Nederland NED 0 0 3 3
31   Ghana GHA 0 0 1 1
  Chili CHI 0 0 1 1
  Duits eenheidsteam EUA 0 0 1 1
  Bondsrepubliek Duitsland FRG 0 0 1 1
  Zuid-Korea KOR 0 0 1 1
  Marokko MAR 0 0 1 1
Totaal 36 36 37 109

Toernooi van 1906 niet meegeteld, in 1972 zijn twee bronzen medailles uitgereikt.

Meervoudigemedaillewinnaars

bewerken

De onderstaande tabel geeft de 'succesvolste medaillewinnaars' bij het voetbal weer.

(Ten minste 3 medailles).
Olympiër Jaren Medailles Onderdeel
1   Christie Pearce-Rampone 2000-2012         vrouwen
2   Shannon Boxx
  Heather Mitts
  Heather O'Reilly		 2004-2012       vrouwen
5   Brandi Chastain
  Joy Fawcett
  Julie Foudy
  Mia Hamm
  Kristine Lilly
  Cindy Parlow		 1996-2004       vrouwen
"   Kate Sobrero-Markgraf 2000-2008       vrouwen
12   Dezső Novák 1960- 1968       mannen
"   Tobin Heath
  Carli Lloyd		 2012-2020       vrouwen
15   Sophie Schmidt
  Desiree Scott
  Christine Sinclair		 2012-2020       vrouwen
  Marta Vieira da Silva 2004-2024       vrouwen
Overgenomen van "https://nl.wiki.x.io/w/index.php?title=Voetbal_op_de_Olympische_Zomerspelen&oldid=67950864"