Vooruit (Belgische krant)

De Vooruit was een Belgisch Nederlandstalig socialistisch dagblad uit Gent.

Vooruit
Voorpagina Vooruit (10 mei 1940) met als kop "Duitschland valt België aan!".
Type	Dagblad
Formaat	Broadsheet
Eerste editie	1884
Laatste editie	1991
Eigenaar(s)	Samenwerkende maatschappij Volksdrukkerij Samenwerkende maatschappij Het Licht
Oplage	56.000 (1950-1959)
Hoofd­redacteur	Bob Van de Voorde
Land(en)	België
Regio(s)	Vlaanderen
Talen	Nederlands
Portaal    Media

Geschiedenis

In 1884 stichtte Edward Anseele de krant vanuit de Samenwerkende Maatschappij Vooruit Nr.1. Op 31 augustus 1884 verscheen het eerste nummer. In het begin was Anseele wegens financiële omstandigheden zowel hoofdredacteur als letterzetter. Vooruit was nauw gelieerd aan de Belgische Werkliedenpartij waardoor, eveneens in Gent, in 1890 het dagblad Het Volk werd opgericht als katholiek tegengewicht. Geleidelijk groeide de krant tot een van belangrijkste nieuwsmedia van de stad.

Omgebouwd op nr 128

Door dit succes zocht Anseele naar een nieuw onderkomen voor zijn krant. In 1930 verhuisde de redactie naar de Sint-Pietersnieuwstraat 128. Het bestaande pand, een herenhuis, zou worden omgebouwd en aangepast door architect Fernand Brunfaut, de uitvoering van de bouwwerken was toevertrouwd aan de coöperatieve Gentsche Bouwwerken. De glazen voorgevel werd opgetrokken voor het herenhuis in de stijl van de nieuwe zakelijkheid. De inhuldiging van het perspaleis vond plaats op 10 januari 1931. Het meubilair was ontworpen door Maxime Brunfaut en Charles van Beerleire. In deze periode was August Balthazar hoofdredacteur en Frits Van den Berghe illustrator bij de krant.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog mocht de krant gedrukt worden, zij het met Duitse militaire censuur, maar bij het begin van de Tweede Wereldoorlog, op 17 mei 1940 werd de uitgave wegens de oorlogsomstandigheden gestaakt. In de zomer van 1940 speelde de Nieuwe Orde adept Hendrik de Man met de gedachte om van Vooruit de spreekbuis van zijn collaboratiepolitiek te maken, onder meer als orgaan van het nieuwe eenheidssyndicaat, de Unie van Hand- en Geestesarbeiders. Eind januari 1941 werd een Duitse Verwalter aangesteld, en verscheen Vooruit! (met uitroepteken) als een zogenaamd gestolen blad. De nieuwe richting bleek onder meer ook uit een terug aanknopen met figuren uit een verondersteld Vlaams-socialistisch verleden zoals Emiel Moyson. Op 6 september 1944 werden de gebouwen ingenomen door leden van de socialistische weerstand, en diezelfde dag liep er een bevrijdingsnummer van de persen.

Op het hoogtepunt in de jaren vijftig had Vooruit een oplage van 56.000 exemplaren. Nadruk lag toen op sport- en populaire verslaggeving aan de ene kant, anderzijds culturele bijdragen met bekende medewerkers als onder meer Achilles Mussche, Paul-Gustave van Hecke, Richard Minne, Raymond Herreman alias Boekuil, Johan Daisne en Louis Paul Boon als Boontje.

In 1978 werd de Vooruit na een fusie met de Volksgazet voortgezet als De Morgen. De naam Vooruit leefde vervolgens voort als regionale editie van De Morgen voor het Arrondissement Gent-Eeklo. Na de overname van De Morgen en Antwerpse Morgen in 1989 door De Persgroep, hield Vooruit als titel nog stand tot 1991.

De Koninklijke Bibliotheek van België en Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis hebben de periode 1884-1950 van Vooruit gedigitaliseerd. De krant is voor de periode 1884-1950 zowel in de leeszaal van Amsab-ISG, als in die van de Koninklijke Bibliotheek en de Universiteitsbibliotheek Gent raadpleegbaar. De periode 1884-1918 wordt bovendien online aangeboden op de websites van de Koninklijke Bibliotheek en Amsab-ISG.

Het redactiegebouw stond een hele tijd leeg en vond pas in de vroege jaren 90 een herbestemming als cultureel centrum Backstage. In 2009 werd het gebouw gerenoveerd en omgevormd tot een hostel.De hostel werd in 2016 permanent gesloten en sinds 2020 is het omgevormd tot een belevingslocatie voor Upgrade Estate.

In 2007 verscheen het boek Boon(tje) en ik op Dagblad Vooruit van Freek Neirynck (ISBN 978-9079048212), waarin hij gedetailleerd de periode beschrijft waarin hij werkte op de redactie.

Structuur

Hoofdredacteurs Tijdspanne Hoofdredacteur 1884 - 1886 Edward Anseele 1888 - 1890 Eduard Stautemas 1891 - 1901 Ferdinand Hardijns 1901 - 1915 Aimé Bogaerts 1915 - 1927 Ferdinand Hardijns 1927 - 1940 August Balthazar 1940 - 1941 Marinus De Rijcke 1941 - 1943 Maurits Seys 1943 - 1944 Gaston De Vos 1944 - 1947 Gaston Crommen 1947 - 1959 August De Block 1959 - 1961 Georges Hebbelinck 1964 - 1969 Pierre Van der Poel 1969 - 1978 Bob Van de Voorde

Bestuurders van sm Het Licht Tijdspanne Bestuurder 1908 - 1909 Emiel Van Sweden 1909 - 1926 Pol De Visch 1927 - 1939 August Balthazar 1940 - 1941 Désiré Cnudde 1941 - 1944 Gaston De Vos 1944 - 1947 Ferdinand De Smedt 1947 - 1959 August De Block 1959 - 1974 Julien Van Nevele 1974 - 1977 Gust Wallaert 1978 - 1980 Willy Seeuws 1980 - 1983 Leon Temmerman 1984 - 1986 Jan De Ville

Literatuur

• Els De Bens en Karin Raeymaeckers, De pers in België. Het verhaal van de Belgische dagbladpers: verleden, heden en toekomst, 2010. ISBN 9789020989472 (vierde editie)
• Bob Van de Voorde, Herman Balthazar en Jan Van Doorslaer, Dagblad Vooruit, 1884-1967, 2021. ISBN 9789464330052

Bronnen, noten en/of referenties

• Grote Winkler Prins Online
• Ludo Simons Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen, Uitgeverij Lannoo, 1987
• Fiche Vooruit; ODIS
• Link naar de krant 1884-1918: ftp://digital.amsab.be/pubs_serials/Vooruit_1884-1918/