Wappie
Wappie is een pejoratief begrip dat ontstaan is in het Nederlands taalgebruik in de jaren negentig van de twintigste eeuw. Het geeft een zonderlinge geestesgesteldheid aan waarbij men de weg kwijt is geraakt, of een zonderling persoon, een dwaalgeest of 'gekkie'. Het kan ook betekenen 'zich bezig houden met complottheorieën' of 'onder invloed van verdovende middelen verkeren' of 'niet goed wijs'.
Herkomst en gebruik
bewerkenDe herkomst van het woord wappie is niet duidelijk. Mogelijk komt het van het Sranantongo-woord wappa, wat straattaal is voor stoned.[1] In deze betekenis werd het in de jaren 90 al gebruikt door een kleine groep in de gabberscene.[2]
In 2011 schreef Guus Middag dat wappie in de straattaal "dronken" betekent.[3]
In het Venloos woordenboek van 1993 staat het vermeld in de betekenis mep en kluts in het voorbeeld ik waas gans van de wap aaf (ik was helemaal de kluts kwijt). In Noord-Limburg en Noord-Brabant bestaan de uitdrukkingen van de wap zijn, gewapperd zijn en waps zijn (niet sporen, een rare mening hebben[bron?]).
Framing en reframing
bewerkenTen tijde van de coronapandemie werden de termen ‘coronawappie’ en 'covidwappie' gebruikt, waarvan covidwappie het tot de derde plek bracht in de Woord van het jaarverkiezing van 2020.[4] Ook de variant ‘viruswappie’ was kandidaat voor de verkiezing. In 2021 werd 'wappie' bij de verkiezing van Genootschap Onze Taal verkozen tot Woord van het jaar.[5]
Het zijn diskwalificerende benamingen voor personen die de ernst van COVID-19 ontkennen en de coronapandemie zien als een complot dat door de elite is bedacht om 'het volk' te controleren. Hieronder valt de connotatie dat men vindt dat de overheid als uitvloeisel van de elite controleert welke deskundigen en wetenschappers aan het woord komen. [bron?] Actiegroep Viruswaarheid reframede het woord door 'Wappie' - met hoofdletter - als geuzennaam te gebruiken.[6][7] In december 2020 maakte cabaretier Youp van 't Hek bij het televisieprogramma Even tot hier op de melodie van Flappie een liedje hierover.
- ↑ den Boon, Ton, "Wappie zou weleens van wappa (‘stoned’) kunnen komen", Trouw, 23 december 2020. Gearchiveerd op 8 april 2021. Geraadpleegd op 24 augustus 2024.
- ↑ den Boon, Ton, Wappiegeluid. Taalbank (27 maart 2021). Gearchiveerd op 1 maart 2024. Geraadpleegd op 24 augustus 2024.
- ↑ Middag, Guus (2011). Guus Middag Zong Sterrenstof. Gearchiveerd op 24 augustus 2024. Onze Taal 80
- ↑ den Boon, Ton, "Over de herkomst van wappie is het laatste woord nog niet gezegd", Trouw, 19 december 2020. Gearchiveerd op 6 januari 2021. Geraadpleegd op 24 augustus 2024.
- ↑ Schoonewille, Guus, Genootschap Onze Taal verkiest wappie tot woord van het jaar. NOS.nl (25 december 2021). Gearchiveerd op 24 augustus 2024. Geraadpleegd op 25 december 2021.
- ↑ Banning, Cees, Viruswaarheid: ga niet in discussie ‘met wie ons toch niet wil geloven’. NRC (9 juli 2010). Gearchiveerd op 24 augustus 2024. Geraadpleegd op 22 juli 2021.
- ↑ Visser, Marco, "Tegenstanders noemen het een wappieclub, zelf zien ze zich als het verzet: dit is Viruswaarheid", Trouw, 16 februari 2021. Gearchiveerd op 17 februari 2021. Geraadpleegd op 24 augustus 2024. “Tegenstanders noemen het een wappieclub, zelf zien ze zich als het verzet: dit is Viruswaarheid. Een club van ontspoorde wappies die nu eenmaal te beperkte capaciteiten hebben om de realiteit tot zich door te laten dringen. Zo ongeveer zien tegenstanders de aanhangers van Viruswaarheid. Maar voor hen begint wappie iets als een geuzennaam te worden. Zij zien zichzelf als het verzet, met bijbehorende terminologie.”
