Wikipedia:GLAM/Expedities/Onderwijs/Universiteit Utrecht/Evaluatie

Hieronder staat een samenvatting van een interne evaluatie van het Wikipedia-traject bij de minor Public History Digitaal aan de Universiteit Utrecht (september-oktober 2014). Deze cursus werd voor het Wikipedia-gedeelte mee begeleid door Sandra Fauconnier, Wikipedian in Residence bij het project Expeditie Wikipedia.

Bekijk de cursuspagina voor een omschrijving, een overzicht van de opdrachten en resultaten.

Deelnemers van deze evaluatie:

Dr. Hendrik Henrichs, senior docent-onderzoeker, Universiteit Utrecht - cursusdocent
Jet Blokhuis, projectleider Universiteitsmuseum Utrecht
Marco van Egmond, conservator kaarten, atlassen en gedrukte werken, Universiteitsbibliotheek Utrecht
Sandra Fauconnier, Wikipedian in Residence
Frank Meijer, projectleider van Expeditie Wikipedia

Bedoeling van de cursus Public History Digitaal: de (geschiedenis)studenten tot verantwoordelijke onderzoekers op te leiden, en ze aan te tonen dat ze daarnaast hun ervaring ten dienste kunnen stellen van het publiek/amateurs die via de digitale wereld actief zijn op het gebied van geschiedenis.

Onderwerpskeuze

Door de aansluiting bij het project Expeditie Wikipedia werd het onderwerp tot expedities beperkt. Dit werd vooral door het Universiteitsmuseum als té beperkend ervaren.

De studenten

Edit-a-thon, 4 oktober 2014

Werkbezoek in het depot van het Universiteitsmuseum Utrecht

Pluspunten:

Door de combinatie met erfgoed van de universiteit en met Wikipedia is het een erg veelzijdige cursus geworden.
Zowel de studenten als de docent hebben erg veel over Wikipedia geleerd.
De studenten moesten ook met primaire bronnen aan de slag (zoals foto's en expeditieverslagen), wat erg leerrijk voor ze was.
Na afloop ontving de docent hartverwarmende reacties. De studenten waren erg enthousiast.

Minpunten:

De tweedejaars (bachelor)studenten hadden minder onderzoekservaring dan verwacht. Bij een volgende cursus moet meer aandacht aan besteed worden aan (kritische) onderzoeksvaardigheden.
De kwaliteit van de geschreven Wikipedia-artikelen was redelijk, maar had - mits diepgravender onderzoek en nog betere onderwerpskeuze - nog beter gekund. Zo was er bijvoorbeeld iets te weinig interessant bronnenmateriaal voor het (wel erg eenvoudige) artikel over de aardbeving op Ceram in 1899 (en) : hier was beter voor een ander en iets complexer onderwerp gekozen.
Drie studenten hebben samengewerkt aan één artikel over de Ceram-expeditie. Uiteindelijk is het artikel een opsomming van drie afzonderlijke, korte essays geworden. Meer onderlinge samenwerking aan één gemeenschappelijk lemma was beter geweest.

De erfgoedinstellingen: Universiteitsmuseum en Universiteitsbibliotheek

De bronnen van het Universiteitsmuseum - 25 glasdia's van reizen van Louis Rutten - zijn vanwege auteursrechtelijke kwesties uiteindelijk jammer genoeg niet op Wikipedia en Wikimedia Commons gebruikt. De dia's komen pas in 2016 in het publieke domein en de rechthebbenden (kleinkinderen) blijken uiteindelijk niet eenvoudig te traceren.
Bij een vervolgcursus zou het goed zijn om de conservatoren nog actiever bij dit traject te betrekken. Het zou ideaal zijn als dit soort werkzaamheden onderdeel wordt van zijn/haar werkplan.
Inleidingen en rondleidingen bij de erfgoedinstellingen werden door de studenten als erg leuk en verrijkend ervaren. Bij een vervolgtraject is het goed om deze nog meer toe te spitsen op manier van werken van het museum en op de specifieke onderwerpen waar de studenten over gaan schrijven. Het zou goed zijn om ook al meteen een hands-on gedeelte aan te bieden (bijvoorbeeld rond zoeken naar geschikte bronnen).

Wikipedia-perspectief

Input van een ervaren Wikipediaan is nodig, zodat er gekozen wordt voor onderwerpen die zeker kansrijk zijn op Wikipedia (o.a. encyclopediewaardig; nog niet in detail op Wikipedia beschreven; voldoende bronnen beschikbaar).
Bij de evaluatie wordt het als erg waardevol gezien dat de Wikipediaan een 'buitenstaander' is, dus niet rechtstreeks betrokken bij de universiteit of bij de erfgoedinstellingen.
Sandra merkt op dat studenten en academici (al dan niet in training) een meerwaarde te bieden hebben aan Wikipedia: ze hebben vaak meer dan de gemiddelde amateur-vrijwilliger besef van achterliggende theorie, (culturele en historische) context en van actueel wetenschappelijk inzicht. Een alinea over dit soort context was uiteindelijk ook een vereiste in de Wikipedia-artikelen die door de studenten geschreven werden.

Ideeën en lessen voor volgende cursussen

Zowel het Universiteitsmuseum als de Universiteitsbibliotheek hebben veel erfgoed in huis (breder dan het thema 'expedities') dat interessant kan zijn voor een nieuwe cursus. De geschiedenis van de Universiteit Utrecht biedt vele handvaten, zoals
- Utrechtse hoogleraren - zie ook het Utrechtse project Catalogus Professorum
- Wetenschapsgeschiedenis in brede zin; geschiedenis van bepaalde vakgebieden (zoals bijvoorbeeld tandheelkunde, een specialisme van de Universiteit Utrecht)
- Onderwerpen die ook op Wikipedia onderbelicht zijn, zoals vrouwen in de wetenschap
- Het studentenleven aan de Universiteit Utrecht

Bij de te behandelen onderwerpen kunnen de meeste studenten iets meer sturing gebruiken (bijvoorbeeld door het aanbieden van een meer voorgekauwde lijst van mogelijke onderwerpen, en de studenten minder vrij te laten in de eigen keuze). Anderzijds is het ook goed om de creativiteit te prikkelen van de 'betere' studenten, die vaak zelf met heel goede ideeën komen.

Studenten in duo's laten werken.
- Studenten hierbij ook op de 'Wikipedia-manier' laten samenwerken: samen organisch en via de Wiki schrijven aan één gezamenlijk stuk; dus niet twee afzonderlijke 'papers' die na een tijdje aan elkaar geplakt worden.

Onderwerpen kiezen waarbij ouder bronnenmateriaal beschikbaar is (publiek domein: eenvoudiger qua auteursrecht en voor digitalisering)
Vragen voor digitalisering iets eerder bij de erfgoedinstellingen neerleggen. Nu was de timing iets te krap daarvoor.

Een reeks van drie kortere opdrachten werkt prima, maar een volgende keer kunnen deze beter een iets andere vorm krijgen:
1. Analyse van een bestaand Wikipedia-artikel
2. Eerste kladversie van een eigen Wikipedia-artikel in het eigen Wikipedia-kladblok (in plaats van in een Word-document)
3. Dit artikel in de hoofdnaamruimte van Wikipedia publiceren
- Iedere student dient daarnaast een portfolio in: een soort dagboek waarin hij/zij het eigen werk en onderzoek documenteert. Dit bevordert zelfreflectie en geeft de docenten en begeleiders een handvat om na te kijken wat studenten individueel bijgedragen hebben in een groepsopdracht (zoals bijvoorbeeld een gezamenlijk Wikipedia-artikel).

Vervolg

Na maart 2015 volgt een nieuw overleg tussen de Universiteit Utrecht, het Universiteitsmuseum Utrecht, de Universiteitsbibliotheek Utrecht en de Stichting Academisch Erfgoed: hoe een vervolg opzetten?

Zie de categorie Expedition Wikipedia at Public History course, Utrecht University, Fall 2014 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.