Wikipedia:Hermelientje

Dit is een essay. De pagina beschrijft niet een officiële regel of richtlijn, maar geeft enkel de mening weer van de auteur(s). Voel je vrij om aanpassingen te maken of erover te discussiëren op de overlegpagina.

Hermelientje of het hermelieneffect is een wijze waarop de kwaliteit van Wikipedia achteruitgaat door goedbedoelde maar ondeskundige bewerkingen. Het effect laat zien dat ook zonder vandalisme sprake kan zijn van afbraak van de inhoud (wiki-erosie). Het effect is vernoemd naar Hermelien Griffel, een personage uit Harry Potter, waarschijnlijk een van de bekendste betweters ter wereld.

Principe

Het Hermelieneffect wordt veroorzaakt door de impuls van een gebruiker om snel een stukje ontbrekende informatie toe te voegen aan een artikel. Het grootste deel van de inhoud van Wikipedia werd gemaakt door toevoegingen van gebruikers die informatie vrij beschikbaar wilden stellen aan de rest van de wereld. In feite lijden de meeste schrijvers van Wikipedia in min of meerdere mate aan betweterigheid (inclusief de auteurs van deze tekst), maar deze pagina is niet bedoeld om het toevoegen van encyclopedische informatie te ontmoedigen. Aangezien de rest van de mensheid waarschijnlijk bestaat uit digibeten, saaie consumenten en vandalen, zou je kunnen redeneren dat Wikipedianen het betere deel der mensheid vormen.

Helaas kan de positieve impuls iets toe te voegen ("Ik weet het!") soms leiden tot haast. Deze haast kan worden versterkt door de angst dat iemand anders eerder zal zijn (vooral bij onderwerpen die recent in het nieuws kwamen) en het misverstand dat een artikel zo snel mogelijk compleet behoort te worden gemaakt. Door haast maakt men echter fouten, en op Wikipedia kan Hermelien de volgende schade aanrichten:

Typefouten;
Spellingsfouten;
Fouten in de interpunctie;
Grammaticale fouten, bijvoorbeeld door het nieuwe feit aan een al bestaande zin toe te voegen, waardoor de zin grammaticaal niet meer klopt;
Fouten tegen de logica, wanneer het nieuwe feit andere genoemde feiten tegenspreekt of in een verkeerde volgorde wordt geplaatst;
Fouten in de opmaak door verkeerde toepassing van de wiki-codering. Dit komt vooral voor bij onervaren gebruikers die snel informatie willen toevoegen, zonder de moeite te hebben genomen uit te vinden hoe je een afbeelding correct plaatst, wat de ==-tekens rondom kopjes betekenen, enzovoort.
Fouten tegen de indeling van een artikel: door de nieuwe informatie op de verkeerde plek in het artikel toe te voegen, of nieuwe informatie toe te voegen die elders al in het artikel stond.

Hoe te voorkomen

Door altijd de "Bewerking ter controle bekijken"-knop te gebruiken.
Door het artikel dat je bewerkt eerst in zijn geheel door te nemen.
Door je te realiseren dat haast nooit een goede motivatie is. Een bepaald feit kan ook morgen pas worden toegevoegd, of binnen een week. Wikipedia is geen nieuwssite. Er is geen enkele reden waarom informatie in een encyclopedie binnen seconden nadat iets gebeurde al up-to-date moet zijn.
Door niet te denken maar zeker te weten wat je doet, door vooraf jezelf af te vragen of je kunt beargumenteren waarom iets op een bepaalde plaats in het artikel moet, en waarom je voor een bepaalde formulering kiest.