Wikipedia:Humor en onzin/Hoognederlands
Het Hoognederlands is een project van de Luxemburger Dinges Winkeldongs, met als doel leenwoorden uit het moderne Nederlands te verwijderen. Deze nevenvorm van het moderne Nederlands wordt beschreven als een ultrapuristisch samenstelsel van reeds bestaande Nederlandse neologismen en andere neologismen die door Dinges zelf zijn bedacht. De meeste van deze woorden hebben geen acceptatie verkregen van het algemene publiek en de taalvariant wordt, op een Luxemburgs huis na, nergens daadwerkelijk gesproken.
De ontwerper van de taal is zeer vereerd, dat online encyclopedieën een artikel hierover hebben, omdat niet veel andere eenmansprojecten deze eer vergund wordt. Een mooi maf voorbeeld van een andere taal die een tijd lang een artikel had, is het Hoogijslands, dat eigenlijk ook niet als taal zou mogen worden aangeduid, maar meer als een woordenlijst van kunstmatig gevormde neologismen.
Naam
bewerkenDe Nederlandse naam 'Hoognederlands' is gevormd als ludieke verwijzing naar het vlakke landschap van de Lage Landen. Veel Luxemburgers zijn jaloers op Nederlanders en Vlamingen, omdat zij zo'n mooi plat land hebben, en er worden in Luxemburg veel grappen over hen gemaakt. Dit geldt in hoge mate voor de sprekers van deze taalvorm, wier opgemeld huis op een steile heuvel is gelegen, terwijl zij aan hoogtevrees lijden.
Voorbeelden van Hoognederlands
bewerken| Hoognederlands | Leenwoord of -uitdrukking |
|---|---|
| spabal, spadebal | tennis |
| schuilkleed, hulpak, afschermgewaad | boerka |
| boogvrucht, kromooft | banaan |
| geesteskluwen | complex |
| argzaam | kritisch |
| Midweststroom | Mississippi |
| stralinggevende oerstof | radioactief element |
| oeverdraak | krokodil |
| De Laarsrug | appenijnengebergte |
| hellelood | plutonium |
| reikhals, kraanpaard | giraffe |
| IJsvasteland | Antarctica |
| daklander | tibetaan |
| waterkoets, straatschuit | gondel |
| dageraadsdaalder | yen |
| zwaartekrachtskim | event horizon |
| uiterst viooltjesblauw | ultraviolet |
| vertaalkorrel | ribosoom |
| diensterfstrengen | RNA (Ribose nucleïnezuur) |
| bengelbewaarder | babysitter |
| beeldbandenboer | videotheekuitbater |
| nevendeeltjesspringtuig | neutronenbom |
| knalreus | supernova |
| nijverheidsomwenteling | industriële revolutie |
| ontastbare gegevensgrondvorm | abstract datatype |
| opdrachtverwerker | computer |
| alkundewerk | encyclopedie |
| wagen | auto(mobiel) |
| wagenstalling | garage |
| smetzoeker | virusscanner |
| gegevensstukjesdoorstuurder | router |
| gegevensstukjesverdeler | etherswitch |
| kenniskunde | informatica |
| voortsleephuisje of sleurhut | caravan |
| afdrukker | printer |
| kijkbuis | televisie |
| luisterkast | radio |
| golfoven | magnetron |
| aardappelreepjes | patates frites |
| knispers | chips |
| vissenbak | aquarium |
| vogelhuis (Van Dale) | volière |
| windblazer | ventilator |
| spoorwagentje | tram |
| hoofdspoorweghalte | centraal station |
| hs (handzame schijf) | cd (compact disc) |
| beeldenschijf | dvd (digital video disk) |
| tweekern-verwerker | dual-core processor |
| meerkern-verwerker | multi-core processor |
| leerpret | infotainment |
| aanprijsschrijfbewerking | advertorial |
| verhevigdezorgafdeling | intensive care |
| vanzelfwerkendmaking | automatisering |
| slapwaarbinnenhalen | downloaden |
| slapwaarbuitenbrengen | uploaden |
| achteruitlopend | recursief |
| slapwaar | software |
| uitwendige vaste schijf | externe harddisk |
| ziekenwagen | ambulance |
| dagindeler | agenda |
| zuigeling | baby |
| boekuitleenderij | bibliotheek |
| reisvertoning | tournee |
Er gaan ook stemmen op om, in navolging van Iran, de pizza voortaan "elastisch brood" te gaan noemen, maar anderen werpen daartegen dat elastisch en brood eigenlijk ook weer leenwoorden zijn.
Synonymie
bewerkenHet verschijnsel van synonymie is het Hoognederlands niet vreemd. In het Hoognederlands heet dit woordbroederschap of woordzusterschap - deze twee woorden zijn zelf synoniemen. Voorbeelden hiervan zijn: slapwaar, dat hetzelfde betekent als zachtgoed en de woorden vissenbed, vissenbad, vissenzwembad, vissenzitbad en vissenligbad, die allemaal inwisselbaar zijn voor het woord vissenbak.
Media-aandacht
bewerkenDe berichtgeving in de media over het fenomeen is tot nog toe beperkt gebleven tot een drieregelige advertentie in het huis-aan-huisblad van Wasserbillig, de woonplaats van de man achter het project. Winkeldongs ontkent de advertentie zelf geplaatst te hebben en houdt "een van zijn volgelingen" ervoor verantwoordelijk.
Symboliek
bewerkenAls minstens even belangrijk als de Hoognederlandse taal beschouwt Dinges de bijbehorende symboliek, die door hemzelf ontworpen werd. De centrale plaats in deze symboliek wordt ingenomen door het Hoognederlands Wapenschild, dat een met klompen geschoeide Vlaamse Leeuw afbeeldt. Enkele cynische critici stellen dat Winkeldongs hiermee de absurditeit van zijn eigen project aantoont, daar de leeuw in de Nederlanden geen inheemse diersoort is. Waarom niet de woud- en beemdverbonden Nederlandse Wolf of Nederlandse Beer gekozen? Eerder werd om deze reden de (uit Centraal-Azië afkomstige) tulp uit een der poten van de leeuw verwijderd.