Willem Cornelis Bauer
Willem (Wilhelm) Cornelis Bauer (Den Haag, 31 juli 1862 – Hilversum, 24 april 1904) [1] [2] was een Nederlandse architect[3] en kunstenaar.[4] [5]
| Willem (Wilhelm) Cornelis Bauer | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Persoonsinformatie | ||||
| Nationaliteit |  Nederlands
| |||
| Geboortedatum | 31 juli 1862 | |||
| Geboorteplaats | Den Haag | |||
| Overlijdensdatum | 24 april 1904 | |||
| Overlijdensplaats | Hilversum | |||
| Beroep | architect, tekenaar | |||
| Werken | ||||
| Praktijk | Bussum | |||
| Belangrijke projecten | Walden | |||
| RKD-profiel | ||||
| ||||
Levensloop
bewerkenJeugd en opleiding
bewerkenWillem Cornelis Bauer werd geboren in een kunstminnend milieu, de kinderen leerden al vroeg tekenen. Hij had een jongere broer, de kunstschilder Marius Bauer. Zijn vader, George Hendrik Bauer[6], was decorateur en zijn moeder, Maria Suzanne Verpoorten, kwam uit een schildersfamilie.
Bauer studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag, zijn studiegenoten waren o.a. Karel de Bazel, Willem Kromhout. In 1888 werd hij lid van Architectura et Amicitia, daar leerde hij ook Herman Cornelis Jorissen, Mathieu Lauweriks en Herman Walenkamp kennen.
Bauer werkt een periode als ontwerper bij het architectenbureau Salm in Amsterdam waar hij ook gaat wonen.[7]
Bekendheid
bewerkenBauer verbleef op jonge leeftijd tijdelijk in Amerika, in het stadje Elizabeth in de staat New Jersey. Daar werd hij uiteindelijk bekend om zijn schilderijen en aquarellen van landschappen.[8] Zijn werk werd tentoongesteld in New York, Brooklyn, Boston en Philadelphia.[9]
Bauer werd in Nederland vooral bekend als de architect van de kolonie Walden, waar hij in een door hem zelf ontworpen hut ook zijn atelier had.[10] Hij was bevriend met Frederik van Eeden. Tevens was hij een van de medeoprichters van de commune Walden, hoewel hij in latere fase hier vaak afwezig was.
Hij past vanaf 1891, in combinatie met laatgotische islamitische en byzantijnse stijlelementen in zijn ontwerpen toe. Hoewel hij met zijn talent veel prijsvraagontwerpen maakte voor een kerk, concertzaal, theater en congresgebouw, wenste hij geen compromis te sluiten en zijn ontwerpen eventueel op verzoek van anderen aan te passen. De jury vond zijn ontwerpen vaak onconventioneel, hierdoor had hij op dit terrein weinig succes.[11]
In Nederland werd in de loop van de jaren 90 van de 19de eeuw het idee van de eerlijke, landelijke bouwkunst opgepakt net zoals bij de Engelse Arts-and-craftsbeweging uit de jaren 1870. Een cruciale rol bij deze conceptverandering speelden de jong gestorven architect Willem Bauer. HIj wordt gezien als een van de grondleggers van de Gooise Landhuisstijl. Niet alleen in de decennia na zijn overlijden werd hij als belangrijke inspiratiebron gezien voor de moderne architecten, zoals K.P.C. De Bazel, Johan Wilhelm Hanrath en Hendrik Petrus Berlage.[12]
Uiteindelijk werd Bauer de architect van intieme landhuizen en atelierwoningen. De stijl van veel van de huizen ontworpen door hem, wordt veelal gekenmerkt door buitengevels die gedeeltelijk wit zijn afgewerkt met houten details, in een romantische stijl. Hij ontwierp een aantal hutten en villa's in Bussum, voor familie en vrienden van Frederik van Eeden. Tevens een villa voor Johanna Bonger (de schoonzus van Vincent van Gogh) en een villa voor George Breitner en zijn broer Marius Bauer. Willem Bauer ontwierp ook andere huizen in Nederland, echter zijn oeuvre op dit gebied is beperkt gebleven.
Overlijden
bewerkenAan het einde van zijn leven leed hij aan depressies waar hij bij de psychiater Frederik van Eeden onder behandeling voor was en had hij last syfilitische verlammingen. Van Eeden trof Bauer uiteindelijk dood aan door zelfmoord.[13] Hij is op 29 april 1904 begraven op de Algemene begraafplaats Bosdrift in Hilversum[14], vlak bij de plek waar hij laatst gewoond heeft, aan de Roeltjesweg in Hilversum. De Hilversumsche Courant van 30 April 1904 schreef in een necrologie: Hij verstond de zeldzame kunst van een huiselijk huis te bouwen.
Lijst gebouwen
bewerken- Bussum
- Schrijvershut van Frederik van Eeden, Franse Kampweg 22 (circa 1898), verplaatst in 1908[15]
- Villa De Maerle, Nieuwe ’s-Gravelandseweg 77 (1898)[16][17]
- Hut, van Carry van Hoogstraten (later echtgenote van Nico van Suchtelen), nieuwe 's-Gravelandseweg 96 ( circa 1898)[18]
- Villa De Lelie, Nieuwe ’s-Gravelandseweg 86, ontworpen voor Frederik van Eeden (1899)[19][20]
- Woning Boschlust, Nieuwe 's-Gravelandseweg 88, ontworpen als woning voor de koloniën (1899)[21]
- Woning, Franse Kampweg 22, ontworpen voor Truida Everts (tweede vrouw Frederik van Eeden) (1899)[22]
- Villa Eikenhof, Regentesselaan 39, ontworpen voor Jo Bongers en Johan Cohen Gosschalk (1901)[23]
- Woning, Franse Kampweg 2, bewoond geweest door dominee Anne de Koe van Kolonie Walden (1902), verbouwd in 1912.[24]
- Blaricum
- Landhuis Thea, Torenlaan 13, ontworpen voor Jan Zoetelief Tromp (1900), later verbouwd[25]
- Bloemendaal/Aerdenhout
- Villa Stamboel, ontworpen voor zijn broer Marius Bauer (gebouwd 1901 - afgebroken in 1973)[26]
- Villa De Merel, Marius Bauerlaan 5 in Aerdenhout (1901)[27]
- Huize Gimli, Schulpweg 2, bewoond door Betsy van Vloten (afgebroken)[28]
- Villa Zonnehof, Bentveldsweg 102, in samenwerking met H.C. Jorissen, ontworpen voor Nico van Suchtelen (1901)[29][30]
- Villa Duinweide, Bentveldsweg 104 (1902)[31]
- Villa Rockaertsduin, Aerdenhoutsduinweg 13, ontworpen voor George Breitner (1902)[32]
Voorbeelden tekening(en) gemaakt en van gebouw(en) ontworpen door Willem Cornelis Bauer
bewerken-
Winterlandschap -
Midwinter -
Kerkinterieur -
Binnenplaats -
Villa de Lelie, Bussum -
Villa de Maerle, Bussum -
Landhuis Thea, Blaricum -
Hut Frederik van Eeden -
Hut, kolonie Walden -
Villa Eikenhof, Bussum -
Huis Boschlust, Bussum -
Woning, kolonie Walden -
Woning, kolonie Walden
Niet uitgevoerde ontwerpen
bewerken- 1889 - Monumentale zitbank in Park
- 1890 - Concertzaal
- 1891 - Theater
- 1893 - Arbeiders - Congresgebouw
- 1893 - Ontwerp schildersatelier met woning
- 1894 - Volksgebouw
Zie ook
bewerken- Lijst van Nederlandse architecten
- Voor een aantal door hem ontworpen bestaande huizen, zie: Rijksmonumenten in Het Spiegel te Bussum
Externe link
bewerkenWetenswaardigheden
bewerken- De Hut ontworpen voor Frederik van Eeden bestaat nog steeds, hoewel hij in een latere fase verplaatst is naar een andere locatie. Hierin schreef de schrijver de roman Van de koele meren des doods.
- Aan het einde van zijn leven sprak Frederik van Eeden nog over zijn mislukte project Walden, over zijn patiënt en naaste vriend Willem Bauer zei hij het volgende: Een echt ´mislukt´ genie met veel welsprekendheid, verheven gedachten, schulden en weinig werkkracht.
- Villa Eikenhof staat sinds 2020 veel in de belangstelling. Moest deze wel of niet behouden blijven? In de gemeenteraad van de Gooise Meren zijn hier vragen over gesteld. De Erfgoedvereniging Bond Heemschut, heeft een aanvraag ingediend bij de gemeente Gooise Meren voor een gemeentelijke monumentstatus voor het pand.[33][34][35] Begin november 2021 heeft de gemeente Gooise Meren de woning als gemeentelijke monument aangemerkt. De woning is verkocht en in 2022 gerestaureerd.
- Op de Algemene begraafplaats Bosdrift is op 24 april 2023, 119 jaar na zijn dood, op initiatief van de Historische Kring Bussum een herdenkingssteen gelegd in de nabijheid van de plek waar Willem Cornelis Bauer begraven ligt, ter nagedachtenis.[36][37]
Literatuur
bewerken- J.H.W. Leliman en K. Sluyterman, Het moderne landhuis in Nederland, 1916.[38]
- Nederlandse architectuur 1893 - 1918, Architectura, Architectuur Museum, Uitgever Van Gennep Amsterdam 1975, ISBN 978-9060123003.
- Walden in Droom en daad, Walden-dagboeken notulen van Frederik van Eeden e.a. 1898-1903, (ed. J.S. De Ley en B. Luger). Uitgeverij Huis aan de Drie Grachten, Amsterdam 1980.
- Nooit gebouwd Nederland, Grafisch Nederland 1980, Idee en samenstelling Cees de Jong, Frank den Oudsten en Willem Schilder, tekst Cees Nooteboom.
- The Art of Building: From Classicism to Modernity. International Ideas, Dutch Debate 1840-1900, Auke van der Woud 2001.
- Marius Bauer 1867-1932, Oogstrelend Oosters, Hoofdstuk 1, Jeugd bladzijde 20 - 21, André Kraayenga, Waanders books Zwolle 2007, ISBN 978-9462582163.
- M. Stenchlak, Architectuurgids van Nederland, Hoofdstuk Het ambachtelijk rationalisme, blz. 159 - 160 W.C. Bauer (1862-1904), Atrium 2003, ISBN 978-9059470248.
- ↑ Noord-Hollands Archief, Overlijdensakte Wilhelm Cornelis Bauer.
- ↑ K.P.C de Bazel, Kort waarderend bericht over de kunst van te jong gestorven W.C. Bauer.
- ↑ Historische Kring Bussum, W.C. Bauer. Geraadpleegd op 11 augustus 2021.
- ↑ RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, Willem Cornelis Bauer. Geraadpleegd op 6 november 2022.
- ↑ Bor, Eric (december). Willem Cornelis Bauer, Architekt en Kunstenaar. Historische Kring Bussum 2020
- ↑ George Hendrik Bauer. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Stadsarchief Gemeente Amsterdam, Bevolkingsregister 1874-1893, Inschrijving Willem Cornelis Bauer.
- ↑ National Gallery of Art USA, W.C. Bauer. Geraadpleegd op 18 augustus 2021.
- ↑ Fine art database William C Bauer. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Dagboek F. van Eeden en notulen, kolonie Walden. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ (en) Cusack, Andrew, W.C. Bauer, Architect, A Forgotten Architectural Fantasist. (20 oktober 2010). Geraadpleegd op 11 augustus.
- ↑ Van Boerderij tot Landhuis in 'Gooise Stijl', Historischinterieuramsterdam.nl. Geraadpleegd op 17 augustus 2021.
- ↑ Ons Bloemendaal pagina 27, 1 april 1999. Geraadpleegd op 9 augustus 2021.
- ↑ Bron: Streekarchief Gooi en Vechtstreek
- ↑ Hof van Eeden. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Villa De Mearle. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Rijksmonument de Maerle. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Hut, Nieuwe 's-Gravelandseweg 96, Bussum. Geraadpleegd op 19 augustus 2021.
- ↑ Villa De Lelie, Historische Kring Bussum. Geraadpleegd op 11 augustus 2021.
- ↑ Villa De Lelie, Rijksmonument. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Villa Boschlust. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Woning Franse kampweg 22. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Villa Eikenhof[dode link]. Geraadpleegd op 7 augustus.
- ↑ Historische Kring Bussum, Franse Kamp weg 2. Geraadpleegd op 12 augustus 2021.
- ↑ Landhuis Thea. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Stichting Ons Bloemendaal, Villa Stamboel. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Villa De Merel. Gearchiveerd op 29 oktober 2021. Geraadpleegd op 6 augustus 2021.
- ↑ Stichting Ons Bloemendaal, 'Gimlihuize'. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Villa Zonnehof, Noord-hollandsarchief. Geraadpleegd op 11 augustus 2021.
- ↑ Geschiedenis Huis Zonnehof, Bloemendaal, bewoners. Gearchiveerd op 8 augustus 2021. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Villa Duinweide. Gearchiveerd op 29 oktober 2021. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Villa Rockaersduin. Gearchiveerd op 29 oktober 2021. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Kolk, Carlijn, Actie tegen sloop Bussumse - van Gogh Villa (10 juni 2020). Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Behouden Bussums Erfgoed, Villa Eikenhof. Geraadpleegd op 8 augustus 2021.
- ↑ Sjoerd Stoop, Villa van Gogh Monumentstatus (7 juli 2020). Geraadpleegd op 12 augustus 2021.
- ↑ Herdenking Willem Bauer. Historische Kring Bussum. Geraadpleegd op 24 april 2023.
- ↑ Eindelijk krijgt architect Walden Willem Cornelius Bauer zijn grafsteen. Bussums Nieuws.
- ↑ Het moderne landhuis. Geraadpleegd op 10 november 2022.