Willink van Collenprijs

De Willink van Collenprijs is een voormalige Nederlandse kunstprijs, die voor het eerst in 1880 werd toegekend.

Reproprint van het schilderij Onder vrienden van Nicolaas van der Waay, dat de eerste Willink van Collenprijs won.
V.l.n.r. Wijsmuller, Van der Waay, Oldewelt en Witkamp.

Achtergrond

De Amsterdamse fabrikant en amateur kunstschilder Wilhem Ferdinand Willink van Collen (1847-1878) en zijn vrouw Anna van Bosse waren grote kunstliefhebbers. Bij zijn overlijden liet Willink van Collen een bedrag na van 30.000 gulden aan de Maatschappij Arti et Amicitiae. Hij bepaalde dat de rente van het kapitaal gebruikt moest worden om jonge kunstenaars in hun studie te steunen.

Het bestuur van Arti et Amicitiae besloot een jaarlijkse schilderwedstrijd te organiseren voor alle Nederlandsche kunstenaars, binnen het Rijk metterwoon gevestigd en den ouderdom van 30 jaren nog niet bereikt hebbende". Later werd de leeftijd opgetrokken naar 35 jaar. De schilderstukken moesten ongesigneerd worden ingeleverd en werden anoniem beoordeeld. Er werd door de jury een eerste prijs toegekend, een premie en soms een accessit (eervolle vermelding).

Het niveau van de inzendingen schommelde nogal eens. In 1891 werd besloten een lastiger thema voor de prijsvraag te kiezen, om schilders die onvoldoende waren geschoold af te schrikken. Het jaar erop besloot de jury geen eerste prijs uit te reiken, omdat er sprake was van "onvoldoende kunstwaarde". Enkele van deze gekozen thema's waren: expressiekop (1891), een feit uit de vaderlandse geschiedenis (1892), het leven van Willem de Zwijger (1932) en de zomer (1935).

Geen toekenning

In 1893 werd een wedstrijd uitgeschreven voor een muurschildering in het Arti-gebouw. Er waren zeven inzendingen, die zo tegenvielen dat er geen prijs werd toegekend. In 1894 werd door het bestuur besloten het geld uit het Fonds Willink van Collen te besteden aan de aanschaf van het schilderij In de sneeuw van George Hendrik Breitner, een reis van drie studenten van de Rijksakademie van beeldende kunsten naar de National Gallery in Londen tijdens de paasvakantie en aan een tegemoetkoming voor een in Londen wonende schilder.

Het besluit om het geld anders te besteden dan voorheen gebeurde stuitte tegen de borst van kunstenaars. Negenentwintig schilders, waaronder Hendrik Willem Mesdag, Jacob en Willem Maris, Paul Gabriël en Louis Apol, stuurden een gezamenlijke brief hierover in. In 1896 werd door het bestuur een nieuwe wedstrijd uitgeschreven.

Winnaars

Winnaars 1880-1893

Jaar	Thema	Eerste plaats	Premie	Accessit
1880	genrevoorstelling uit het Nederlandse familie- en volksleven van de tegenwoordige tijd	Nicolaas van der Waay Onder vrienden	Ernst Witkamp Troost	? Ik wil vooruit
1881	episode uit het leven van een onze beroemde mannen uit de 16e of 17e eeuw
1882	voorstelling uit het dagelijks leven van onze tijd, niet binnenshuis, maar bij de weg, in stad of dorp, of in het open veld	Ernst Witkamp Laster	Hendrik Haverman Zomer
1883	(onbekend)	Jan Hillebrand Wijsmuller Avond na zonsondergang	Willem Bastiaan Tholen Achter de hoeve	Jan van Essen Een middag bij Eemnes
1884	genrevoorstelling uit het Nederlandse familie- en volksleven van de tegenwoordige tijd	Wally Moes Spelende kinderen	Carel Dake Vreemde vogels
1885	voorstelling uit het dagelijks leven van onze tijd, niet binnenshuis, maar bij de weg, in stad of dorp, of in het open veld	Jan Hoynck van Papendrecht Arrestant	Willem Witsen Halt in het bosch: houtdieven
1886	Dierstuk	Jan Voerman Vee in de weide	Marius Bauer In afwachting
1887	voorstelling uit het dagelijks leven van de tegenwoordige tijd	Henry Luyten Vóór de werkstaking	Gerard Muller Een welkom bezoek
1888	stadsgezicht	Willem Bastiaan Tholen	Hobbe Smith Gezicht op den Montelbaanstoren	Gerard Muller, Bernard Koldewey, Johan Thorn Prikker
1889	figuurschilderij	Johannes Akkeringa Een wandeling in het duin	R. Ives Browne Badende jongens	Hendrik Maarten Krabbé De stenenklopper
1890	een landschap gestoffeerd, stoffage naar verkiezing	Johannes Graadt van Roggen Boschgezicht bij winter	Edzard Koning Herfst	Rudolf Haak, Cornelis Kuypers, Floris Arntzenius, Paul Bodifée, Willem de Zwart
1891	expressiekop (levensgroot)
1892	een feit uit de vaderlandse geschiedenis	niet toegekend	Bernard de Hoog Johan de Witt aan Buat de teruggaaf weigerende van de brieven van Silvius aan dezen	Piet Dupont
1893	vlakke muurschildering (voor het Arti-gebouw)	niet toegekend

Winnaars vanaf 1896

• 1896 - Marius Bauer
• 1897 - Minca Bosch Reitz, Theo Molkenboer, Johan Vlaanderen
• 1898 - Gerrit Haverkamp
• 1900 - Coba Ritsema
• 1903 - Jan Kleintjes
• 1904 - Hendrik Jan Wolter, Henk de Court Onderwater, Huib Luns
• 1905 - Cornelis Vreedenburgh
• 1906 - Barend Polvliet, Lizzy Ansingh
• 1907 - Piet Egmond, August Falise
• 1909 - Johann Georg van Caspel, Chris van der Hoef, Georg Rueter, David Schulman
• 1910 - Elsa van Doesburgh, Maria van Hove, Bernard van Beek en Ed Gerdes
• 1911 - Jacob Ritsema
• 1913 - Gerard Johan Staller
• 1914 - Salomon Garf
• 1917 - Nico Cevat, Riviergezicht
• 1925 - Johan Dijkstra, Aart Glansdorp, J. Franken
• 1939 - Theo Kurpershoek
• 1942 - Jan Goedhart, Portret van Johanna Schoemaker
• 1950 - Henk Willemse
• 1951 - Joop van den Broek (glazenier)
• 1954 - Jan Groenestein
• 1958 - Leen Droppert

Bronnen, noten en/of referenties