Altaarstuk van San Zaccaria
Het altaarstuk van San Zaccaria (Italiaans: Pala di San Zaccaria) is een schilderij van Giovanni Bellini uit 1505. Het geldt als een van de hoogtepunten in zijn oeuvre. Het bevindt zich nog altijd op zijn oorspronkelijke plaats in de San Zaccaria in Venetië.
| Altaarstuk van San Zaccaria | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg)
| ||||
| Kunstenaar | Giovanni Bellini | |||
| Signatuur | IOANNE BELLINVS MCCCCCV | |||
| Jaar | 1505 | |||
| Techniek | Olieverf op paneel | |||
| Afmetingen | 500 × 235 cm | |||
| Museum | San Zaccaria | |||
| Locatie | Venetië | |||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenDe San Zaccaria is een kerk in het centrum van Venetië uit de negende eeuw. Aan het eind van de vijftiende eeuw werd de kerk in de stijl van de Renaissance herbouwd. Bellini's altaarstuk stamt uit die periode. Het heeft zijn originele omlijsting behouden, die de schilder perfect laat aansluiten bij de in perspectief weergegeven ruimte. Ook de belichting van links komt overeen met de werkelijke situatie in de kerk. Het bovenste deel van het schilderij is verloren gegaan toen Napoleon het werk liet overbrengen naar het Louvre.
Dit altaarstuk, dat stamt uit de laatste periode van Bellini's loopbaan, laat de invloed zien die Giorgione, zijn voormalige leerling, in die tijd op hem uitoefende, vooral in het tonale kleurgebruik. De inspiratie voor het woeste landschap dat door openingen in de ruimte te zien is, deed Bellini op bij Alvise Vivarini.
Voorstelling
bewerkenNet als het altaarstuk van San Giobbe, waarmee het enige gelijkenis vertoont, is het werk in de San Zaccaria een voorbeeld van een sacra conversazione: een voorstelling waarbij een Madonna met kind met een aantal heiligen uit verschillende tijdsperiodes is samengebracht. Van links naar rechts zijn hier te zien: Petrus, Catharina van Alexandrië, Lucia van Syracuse en Hiëronymus van Stridon. Deze figuren zijn tamelijk formeel en sterk symmetrisch gepositioneerd. Van een echt gesprek lijkt overigens geen sprake te zijn; de heiligen maken een contemplatieve, in zich zelf gekeerde indruk. Aan de voet van de troon van de Madonna is een musicerende engel geschilderd, die de lira da braccio bespeelt, een voorloper van de viool. Naast de engel is een klein briefje te zien, waarop Bellini het schilderij gesigneerd en gedateerd heeft (IOANNE BELLINVS MCCCCCV).
De figuren zijn geschilderd in een kapel met een apsis met een gouden mozaïek, waarvoor Bellini zich ongetwijfeld liet inspireren door de Basiliek van San Marco met zijn prachtige mozaïeken. Het ei dat boven Maria is te zien, is een symbool van de schepping, dat ook op de Brera Madonna van Piero della Francesca voorkomt. De lamp eronder lijkt sterk op een exemplaar op het Altaarstuk van San Zeno van Mantegna. Het gezicht op de troon van Maria zou een voorstelling van koning David kunnen zijn, maar ook van God de Vader of koning Salomo.
Afbeeldingen
bewerken-
detail -
detail -
Altaarstuk van San Giobbe - ca. 1487 -
-
Altaarstuk van San Zeno - Mantegna
.jpg)
Literatuur
bewerken- James H. Beck (1999). Italiaanse renaissanceschilderkunst. Keulen: Könemann. pp. 274-75
- Marion Kaminski (1999). Venetië, kunst & architectuur. Keulen: Könemann. p. 423
Externe links
bewerken- (en) Dr. Sally Hickson, Giovanni Bellini, San Zaccaria Altarpiece. Geraadpleegd op 11 september 2024.
- (en) Italian Renaissance: Bellini’s San Zaccaria Altarpiece. Gearchiveerd op 24 februari 2021. Geraadpleegd op 11 september 2024.
- (en) Informatie over het altaarstuk op de Web Gallery of Art. Gearchiveerd op 6 maart 2016. Geraadpleegd op 11 september 2024.
- (en) Cavallini to Veronese, A guide to the works of the major Italian Renaissance Painters. Gearchiveerd op 25 december 2021. Geraadpleegd op 11 september 2024.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Pala di San Zaccaria op de Italiaanstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.