Amsterdamsche Schaakclub
De Amsterdamsche Schaakclub (ASC) was een elitaire Amsterdamse schaakvereniging. ASC werd in 1886 opgericht en behoorde vele jaren tot de top in de Nederlandse schaakwereld. De vereniging werd tien keer Nederlands kampioen. In 1968 hield de vereniging op te bestaan toen zij fuseerde met het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap.
| Amsterdamsche Schaakclub (ASC) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemene gegevens | ||||
| Opgericht | 1 februari 1886 | |||
| Opgeheven | 1968 | |||
| Plaats |  Amsterdam
| |||
| Sportruimte | Amsterdamsche Schaakhuis | |||
| Bond | KNSB | |||
| Sport(en) | schaken | |||
| Bijzonderheden | gefuseerd met het VAS | |||
| ||||
Foto gemaakt tijdens het 40-jarig jubileum van het ASC. Zittend van rechts naar links: Klein, de Veer, Max Euwe, Hartjesveld, Reeders, Fok, Grerrits en Steur. Staande van rechts naar links: Mendeno, Harte, Duisen, Goud, Kersten, Fröger, te Kolsté, Levenbach, Schelfhout, Hartagensis, Keizer, Olie en Spaan.
| ||||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenASC werd opgericht op 1 februari 1886. Het was toen, naast het VAS, de tweede schaakvereniging in Amsterdam.[1]
Max Euwe werd in 1914 op twaalfjarige leeftijd lid van ASC.[2][3][4] Hij zou tientallen jaren aan de club verbonden blijven, en ook in teamverband voor de club uitkomen.
Wereldkampioen schaken Emanuel Lasker gaf een schaaksimultaan bij het ASC op 9 februari 1920.[5] Later dat jaar gaf ook de nieuwe wereldkampioen José Raul Capablanca een schaaksimultaansessie bij het ASC.[6]
ASC werd in het seizoen 1920/21 de eerste landskampioen in de door de Nederlandse Schaakbond voor clubs georganiseerde competitie tussen de beste clubs van Nederland, die in die tijd, naast het ASC, respectievelijk Utrecht, VAS, Discendo Discimus en de Nieuwe Rotterdamsche Schaakvereeniging waren.[7] In de jaren 20 en begin jaren 30 domineerde de ASC de nationale competitie met landskampioenschappen in 1922, 1924, 1925, 1926, 1929, 1930, 1933.
Ter ere van haar 40-jarig jubileum organiseerde de club in 1926 een vierkamp tussen Max Euwe, Edgar Colle, Sawielly Tarkakower en Jop Pannekoek.[8]
Akiba Rubinstein gaf op 21 december 1931 een simultaansessie bij ASC.[9]
In september 1934 werd een vierkamp gehouden ter gelegenheid van Andor Lilienthals bezoek.[10] Zijn tegenstanders waren de sterkste schakers van ASC op dat moment: Hendrik van Hartingsvelt, J.G. Karper en F. Wackers. Lilienthal werd eerste met 2½ punt.[11] Het ASC-talent Karper wist een remise af te dwingen tegen de Hongaarse schaakmeester.[12]
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen zes leden van de ASC om: Evert Blanken, J. Brandon, Dorus Walter van Emden, Dirk Gijsbertus Gerrits, Lev Mikulinsky en Willy Leonard Wolfsbergen.[13]
Na de Tweede Wereldoorlog ging de club achteruit. De ASC wist, gesteund op de ervaring van spelers als Euwe, Lodewijk Prins, Johan Barendregt, Coen Zuidema en Constant Orbaan nog wel tweemaal kampioen te worden (1958 en 1964), maar het ledental was tanende en het lukte niet om talentvolle jonge schakers aan te trekken. In het seizoen 1967/68 degradeerde ASC uit de hoofdklasse van de KNSB-competitie. Constant Orbaan schreef in het Algemeen Handelsblad dat de vereniging "ten dode gedoemd [zal] zijn of op een of andere manier [zal] moeten fuseren."[14] Zijn voorspelling kwam uit, want later dat jaar fuseerde ASC met het Vereenigd Amsterdamsch Schaakgenootschap.[15] Deze verenigingen hadden een stukje geschiedenis gemeen, omdat zij tot het jaar daarvoor het Amsterdamsche Schaakhuis deelden. Het VAS heeft toen enige jaren de naam VAS/ASC gedragen, de toevoeging ASC is later weer verdwenen.
Speellocaties
bewerken
De ASC heeft in haar geschiedenis op verschillende locaties gespeeld.
Eind 19e eeuw had ASC haar speellokaal in "De Karseboom" aan de Kalverstraat. Toen dat café sloot verhuisde ASC naar "De Nieuwe Karseboom" op het Rembrandtplein. Op 4 maart 1918 werd een nieuw speellokaal gevonden in "Former" aan het Kleine Gartmanplantsoen.[16]
Vanaf de jaren 20 van de 21e eeuw had ASC haar speellokaal in Gebouw Concordia aan het Weesperplein. In 1933 verhuisde ASC naar Hotel Parkzicht.[17] Gebouw Concordia werd in 1934 gesloopt.
In 1936 besloten ASC en het VAS om gezamenlijk een schaakhuis te stichten.[18] Daartoe werd de locatie aan de Plantage Franschelaan 14 (tegenwoordig Henri Polaklaan 14) gehuurd. Op 30 december 1936 werd het Amsterdamsche Schaakhuis feestelijk geopend door de Amsterdamse wethouder van Onderwijs, Emanuel Boekman. Ook Max Euwe was bij deze plechtigheid aanwezig.[19] Tot en met 1967, toen het schaakhuis door financiële problemen gesloten moest worden, speelde ASC op deze locatie.
Erelijst
bewerken| Competitie | Aantal | Jaren |
|---|---|---|
| Nederlands landskampioenschap / Hoofdklasse | 10x | 1920/21, 1921/22, 1923/24, 1924/25, 1925/26, 1928/29, 1929/30, 1932/33, 1957/58, 1963/64 |
ASC Jubileumvierkamp (1926)
bewerkenIn 1926 organiseerde het ASC ter ere van haar 40-jarig bestaan een vierkamptoernooi met in de hoofdklasse de buitenlandse meesters Edgar Colle (België) en Sawielly Tarkakower (Polen) en de Nederlandse schakers Max Euwe en Jop Pannekoek. Laatstgenoemde werd indertijd gezien als een groot aanstormend talent.[20] De partijen van de vierkamp werden afgewerkt op 17, 18 en 19 april 1926 in Gebouw Concordia aan het Weesperplein. Colle won het toernooi.[8]
| # | Naam | Score | 1 | 2 | 3 | 4 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Edgar Colle | 2½ | -- | ½ | 1 | 1 |
| 2 | Sawielly Tarkakower | 2 | ½ | -- | ½ | 1 |
| 3 | Max Euwe | 1½ | 0 | ½ | -- | 1 |
| 4 | Jop Pannekoek | 0 | 0 | 0 | 0 | -- |
- Voetnoten en referenties
- ↑ "Stadsnieuws", Het nieuws van den dag : kleine courant, 1 oktober 1886. Geraadpleegd op 12 april 2023.
- ↑ Een korte biografie:. euwe.nl. Geraadpleegd op 11 april 2023.
- ↑ Peter de Jong (2015). Max Euwe – verhalen en partijen / Nederlandse schaakhistorie, "Hoofdstuk 1: Euwe als clubschaker", p. 10.
- ↑ Johan Hut, Monument voor de oude schaakgeschiedenis. Schaaksite (10 december 2015).
- ↑ Chess Notes by Edward Winter. www.chesshistory.com. Geraadpleegd op 11 april 2023.
- ↑ "Capablanca in de A.S.C.", De Telegraaf, 19 oktober 1920. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
- ↑ Co Buysman, Van medaille tot digitale klok. Schaakvereniging Caïssa-Eenhoorn (8 juli 2015).
- ↑ a b "Jubileumwedstrijden van de A.S.C.", Algemeen Handelsblad, 20 april 1926. Geraadpleegd op 17 augustus 2023.
- ↑ "Grootmeester Rubinstein te Amsterdam", Algemeen Handelsblad, 21 december 1931. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
- ↑ "Vierkamp Amsterdamsche Schaakclub", Algemeen Handelsblad, 28 augustus 1934. Geraadpleegd op 12 april 2023.
- ↑ "A.S.C. vierkamp. De derde ronde", De Tijd, 15 september 1934. Geraadpleegd op 21 augustus 2023.
- ↑ "Vierkamp in de A.S.C.; Karper-Lilienthal remise", De Telegraaf, 28 augustus 1934. Geraadpleegd op 21 augustus 2023.
- ↑ Vooren, Jurryt van de, Dit zijn de namen van omgekomen schakers in de Tweede Wereldoorlog. Sportgeschiedenis (5 mei 2023). Geraadpleegd op 22 augustus 2024.
- ↑ a b Orbaan, Constant, "Echo uit een roemrijk verleden", Algemeen Handelsblad, 20 april 1968. Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
- ↑ Dam, de geschiedenis van 1600 tot 1900 | www.amsterdamhv.nl. www.amsterdamhv.nl. Geraadpleegd op 11 april 2023.
- ↑ "Amsterdamsche Schaakclub", Het nieuws van den dag, 14 februari 1918. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
- ↑ "Nieuw clubgebouw A.S.C.", De Telegraaf, 11 juli 1933. Geraadpleegd op 25 augustus 2023.
- ↑ "Stichting van schaakhuis te Amsterdam.", De Telegraaf, 28 oktober 1936. Geraadpleegd op 5 april 2023.
- ↑ "Nieuw Schaakhuis", De Standaard, 31 december 1936. Geraadpleegd op 5 april 2023.
- ↑ Oude doos (4): Het drama Pannekoek. Schaaksite (3 februari 2012). Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
- ↑ Amsterdam (1926). www.chessgames.com. Geraadpleegd op 20 augustus 2023.
- ↑ Amsterdam ASC 1926 - 365Chess.com Tournaments. www.365chess.com. Geraadpleegd op 20 augustus 2023.