Athabascasaurus
Athabascasaurus[1][2] is een geslacht van uitgestorven platypterygiine ophthalmosauride ichthyosauriërs, bekend uit Alberta, Canada.
| Athabascasaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Krijt | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Holotype van Athabascasaurus bitumineus | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Athabascasaurus Druckenmiller & Maxwell, 2010 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Athabascasaurus bitumineus | |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Ontdekking en etymologie
bewerkenAthabascasaurus is bekend van het holotype TMP 2000.29.01, een in verband liggend bijna volledig postcraniaal skelet en bijna volledige schedel bewaard in bovenaanzicht, waarbij de premaxilla ontbreekt. Het werd in 2000 verzameld aan de westkant van de Syncrude Canada Ltd.'s Base Mine, een dagbouwmijn in de buurt van Fort McMurray. Het exemplaar werd gevonden in de Wabiskawafzetting van de Clearwaterformatie, die dateert uit het Vroeg-Albien van het Vroeg-Krijt, ongeveer 112 miljoen jaar geleden. Het exemplaar bevindt zich in het Royal Tyrrell Museum of Paleontology.
Athabascasaurus werd voor het eerst benoemd in 2010 door Patrick S. Druckenmiller en Erin E. Maxwell en de typesoort is Athabascasaurus bitumineus. De geslachtsnaam is afgeleid van de naam van de Athabasca-rivier, die door het oliezandgebied van Athabasca loopt waar het holotype werd verzameld, en sauros, Grieks voor 'hagedis'. De soortaanduiding verwijst naar het feit dat het werd teruggevonden in een teerzandmijn.
Beschrijving
bewerkenAthabascasaurus is een middelgrote ichthyosauriër, met een totale geschatte lengte van driehonderdvijftig centimeter.
De lange maxillae (achterste boventanden dragende botten) van Athabascasaurus strekken zich het verst naar boven uit achter de uitwendige neusgaten. Elk bovenkaaksbeen van Athabascasaurus draagt een richel aan de bovenrand. De traanbeenderen van Athabascasaurus zijn kort van voren naar achteren en reiken niet onder de uitwendige neusgaten. De voorhoofdsbeenderen (gepaarde schedeldakbotten) vormen een van de randen van de slaapvensters (openingen bovenop de schedel). De postfrontalia (gepaarde schedeldakbotten) van Athabascasaurus dragen driehoekige uitsteeksels die zich uitstrekken bovenop de bovenste regionen van de postorbitalia (gepaarde botten achter de oogkassen), een onderscheidend kenmerk van het geslacht. Het langwerpige gebied van de schedel achter de oogkas verschilt van dat van Ophthalmosaurus en Aegirosaurus. De squamosa (gepaarde botten aan de achterkant van de schedel) van Athabascasaurus zijn rechthoekig van vorm. Er is heel weinig oppervlak op de achterkant van het basioccipitale (schedelbot dat aansluit op de wervelkolom) dat niet wordt ingenomen door de achterhoofdsknobbel (deel dat aansluit op de halswervels) bij Athabascasaurus. Meer van het buitenoppervlak van het achterste deel van de onderkaak wordt ingenomen door het angulare dan het surangulars bij Athabascasaurus. Ongebruikelijk voor een ophthalmosauriër zijn de glazuurrichels op de tanden van Athabascasaurus uitgesproken zwak gevormd.
Er is geen zichtbare grens tussen de eerste twee halswervels (atlas en draaier), die stevig met elkaar zijn versmolten, vergelijkbaar met Platypterygius. Een uniek kenmerk van Athabascasaurus is het doornuitsteeksel van zijn eerste wervel, dat naar voren uitloopt. Er zijn slechts tweeënveertig wervels aanwezig voor het heiligbeen, een laag aantal voor een ophthalmosauriër. De onderste bekkenbeenderen (schaambeenderen en zitbeenderen) aan elke kant zijn samengesmolten tot een enkele plaat die geen opening heeft.
Classificatie
bewerkenTwee cladistische analyses door Fischer e.a., één in 2011 en de andere in 2012, vonden hem het meest nauw verwant aan Platypterygius australis, en nestelen in Platypterygiinae.
Fylogenie
bewerkenHet volgende cladogram toont een mogelijke fylogenetische positie van Athabascasaurus in Ophthalmosauridae volgens de analyse uitgevoerd door Zverkov en Jacobs (2020).
| Ophthalmosauria |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
- Patrick S. Druckenmiller and Erin E. Maxwell (2010). "A new Lower Cretaceous (lower Albian) ichthyosaur genus from the Clearwater Formation, Alberta, Canada". Canadian Journal of Earth Sciences47(8): 1037–1053. doi:10.1139/E10-028.
Noten
- ↑ Athabascasaurus. www.prehistoric-wildlife.com. Geraadpleegd op 25-08-2022.
- ↑ Fossilworks: Athabascasaurus. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 25-08-2022.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Athabascasaurus op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.