Europees topschutter van het seizoen

(Doorverwezen vanaf ESM Gouden Schoen)

Europees Topschutter, ook wel bekend als de Gouden Schoen, is een Europese titel die na elk voetbalseizoen wordt uitgereikt aan de topschutter met het grootste aantal doelpunten. De voetballers die als tweede en derde eindigen ontvangen een Zilveren en Bronzen Schoen. De prijs werd op initiatief van het Franse voetbalmagazine France Football ingevoerd en wordt sinds 1968 uitgereikt. De Portugees Eusébio was tijdens die jaargang de eerste winnaar van de Soulier d'Or.

Europese Gouden Schoen
Vroegere naam Soulier d'Or
Organisatie European Sports Magazines
Geschiedenis
Eerste editie 1967/68
Aantal edities 52 (2019/20)
Eerste winnaar Vlag van Portugal Eusébio
Meest recente winnaar Vlag van Polen Robert Lewandowski
Meeste prijzen Vlag van Argentinië Lionel Messi (6)
Voetbal
Portaal  Portaalicoon   Voetbal

Aan de prijsuitreiking kwam in 1991 echter een einde toen de Cypriotische voetbalbond protest aantekende tegen de 34 doelpunten van Darko Pančev. De bond had namelijk een speler aangedragen die in de Cypriotische competitie er 40 zou hebben gemaakt.[1] Later zou echter blijken dat het twee spelers waren (Suad Besirević en Panayiotis Xiourouppas) die beiden slechts 19 keer hadden gescoord.[2] Door deze onregelmatigheden besloot France Football om de prijs vanaf dat moment alleen nog officieus voort te zetten. Overigens ontving Darko Pančev vijftien jaar later alsnog de Gouden Schoen, uit handen van UEFA-bestuurslid en ex-voetballer Michel Platini.[3]

In 1997 werd er door de European Sports Magazines (ESM), waar France Football deel van uitmaakt, toch besloten om de prijs opnieuw in te voeren. Er werd echter besloten om met een puntensysteem te gaan werken zodat niet de speler met de meeste doelpunten de Gouden Schoen wint maar degene met de meeste punten. Door een wegingsfactor in te voeren werd er beter aangesloten bij de onderlinge verschillen tussen de deelnemende voetbalcompetities.[4]

1968-1991

bewerken

Tussen 1968 en 1991 werd de Gouden Schoen uitgereikt aan de speler met de meeste doelpunten. Daarbij werd niet gekeken naar de sterkte van de competitie of naar het aantal wedstrijden die daarin werden gespeeld. In deze periode zijn er vier spelers die de prijs tweemaal op hun naam mochten zetten: Eusébio, Gerd Müller, Dudu Georgescu en Fernando Gomes.

 
Eusébio was in 1968 de eerste winnaar van de Gouden Schoen.
 
Héctor Yazalde was in 1974 de eerste niet-Europese winnaar van de Gouden Schoen.
 
Marco van Basten won zowel de Zilveren (1984) als de Gouden Schoen (1986)
Seizoen Gouden schoen Club Doelpunten Zilveren schoen Club Doelpunten Bronzen schoen Club Doelpunten
1967/68   Eusébio   Benfica 42   Antal Dunai   Újpest 36   Bobby Lennox   Celtic 32
1968/69   Petar Jekovic   CSKA Sofia 36   Giorgos Sideris   Olympiakos Piraeus 35   Antal Dunai
  Helmut Köglberger
  Újpest
  Austria Wien
31
1969/70   Gerd Müller   Bayern München 38   Jean Devillet   Spora Luxembourg 31   Petar Jekovic[5]   CSKA Sofia 31
1970/71   Josip Skoblar   Olympique Marseille 44   Salif Keïta   AS Saint-Étienne 42   Giorgos Dedes   Panionios 28
1971/72   Gerd Müller   Bayern München 40   Antonis Antoniadis   Panathinaikos 39   Joe Harper
  Francis Lee
  Slobodan Santrač
  Aberdeen
  Manchester City
  OFK Beograd
33
1972/73   Eusébio   Benfica 40   Gerd Müller   Bayern München 36   Petar Jekovic   CSKA Sofia 29
1973/74   Héctor Yazalde   Sporting Lissabon 46   Hans Krankl   Rapid Wien 36   Carlos Bianchi
  Jupp Heynckes
  Gerd Müller
  Stade de Reims
  Borussia Mönchengladbach
  Bayern München
30
1974/75   Dudu Georgescu   Dinamo Boekarest 33   Ruud Geels
  Delio Onnis
  Héctor Yazalde
  Ajax
  AS Monaco
  Sporting Lissabon
30   Alfred Riedl
  Willy van der Kuijlen
  Antwerp FC
  PSV
28
1975/76   Sotiris Kaiafas   Omonia Nicosia 39   Carlos Bianchi   Stade de Reims 34   Peter Risi   FC Zürich 33
1976/77   Dudu Georgescu   Dinamo Boekarest 47   Béla Várady   Vasas SC 36   Ruud Geels
  Dieter Müller
  Ajax
  1. FC Köln
34
1977/78   Hans Krankl   Rapid Wien 41   Carlos Bianchi   Paris Saint-Germain 37   Ruud Geels   Ajax 30
1978/79   Kees Kist   AZ 34   László Fekete
  Thomas Mavros
  Újpest Dozsa
  AEK Athene
31   Hans Krankl   FC Barcelona 29
1979/80   Erwin Vandenbergh   K. Lierse SK 39   László Fazekas   Újpest 36   Walter Schachner   Austria Wien 34
1980/81   Georgi Slavkov   Trakia Plovdiv 31   Tibor Nyilasi   Ferencvárosi 30   Karl-Heinz Rummenigge   Bayern München 29
1981/82   Wim Kieft   Ajax 32   Kees Kist
  Delio Onnis
  AZ
  Tours FC
29   Allan Hansen   Odense BK 28
1982/83   Fernando Gomes   FC Porto 36   Peter Houtman   Feyenoord 30   Nikos Anastopoulos
  Charlie Nicholas
  Olympiakos Piraeus
  Celtic
29
1983/84   Ian Rush   Liverpool 32   Marco van Basten   Ajax 28   Nico Claesen   RFC Sérésien 27
1984/85   Fernando Gomes   FC Porto 39   Martin McCaughey   Linfield 34   Vahid Halilhodžić   FC Nantes 28
1985/86   Marco van Basten   Ajax 37   Oleg Protasov   Dnepr Dnipropetrovsk 36   Tanju Çolak
  Toni Polster
  Samsunspor
  Austria Wien
33
1986/87   Rodion Cămătaru[6]   Dinamo Boekarest 44   Toni Polster   Austria Wien 39   Nasko Sirakov   Levski Sofia 36
1987/88   Tanju Çolak   Galatasaray 39   John Eriksen   Servette 36   Victor Piţurcă   Dinamo Boekarest 34
1988/89   Dorin Mateuţ   Dinamo Boekarest 43   Marcel Coraş   Victoria Boekarest 36   Baltazar   Atlético Madrid 35
1989/90   Hugo Sánchez
  Christo Stoitsjkov
  Real Madrid
  CSKA Sofia
38   Gerhard Rodax   Admira Wacker Wien 35
1990/91   Darko Pančev   Rode Ster Belgrado 34   Tanju Çolak   Galatasaray 31   Václav Daněk
  Kliton Bozgo
  FC Tirol Innsbruck
  Tomori Berat
29

1992-1996

bewerken
 
Ally McCoist was de eerste speler die tweemaal achter elkaar Europees topschutter werd.

Vanaf 1991 besloot France Football om de Gouden Schoen niet meer officieel uit te reiken, na onenigheden met de Cypriotische voetbalbond. Er is wel een officieuze ranglijst met spelers die de titel Europees topschutter mogen dragen.

Seizoen Gouden schoen Club Doelpunten Zilveren schoen Club Doelpunten Bronzen schoen Club Doelpunten
1991/92   Ally McCoist[7]   Glasgow Rangers 34   Richard Owubokiri   Boavista 30   Zoran Ubavič
  Ian Wright
  Olimpija Ljubljana
  Crystal Palace /   Arsenal
29
1992/93   Ally McCoist[8]   Glasgow Rangers 34   Vasilis Dimitriadis   AEK Athene 33   Krzysztof Warzycha   Panathinaikos 32
1993/94   David Taylor[9]   Porthmadog 43   Andy Cole   Newcastle United 34   Alan Shearer
  Josip Weber
  Blackburn Rovers
  Cercle Brugge
31
1994/95   Arsen Avetisyan   Homenmen Jerevan 39   Saša Ćirić   Vardar Skopje 35   Alan Shearer   Blackburn Rovers 34
1995/96   Zviad Endeladze   Metaloergi Zestaponi 40   Ken McKenna   Conwy United 38   Vladislav Gavriliuc   Zimbru Chisinau 34

1997-heden

bewerken

Vanaf 1997 wordt de Gouden Schoen uitgereikt door de European Sports Magazines. Sindsdien is ook niet meer het aantal doelpunten doorslaggevend om de prijs te kunnen winnen. Een speler die uitkomt in een competitie uit de top vijf (tot seizoen 1999/00: top acht) van de UEFA-ranking, mag zijn doelpunten vermenigvuldigen met een factor twee. Van spelers die actief zijn in een competitie die zesde tot en met tweeëntwintigste op de ranglijst staat (vóór 1999/00: 9 t/m 21), wordt het doelpuntenaantal vermenigvuldigd met factor 1,5. Bij de overige competities zijn de doelpunten gelijk aan het aantal punten. Sindsdien hebben vooral 'grotere' namen uit de voetbalwereld de prijs gewonnen.[2]

Seizoen Gouden schoen Club Doelpunten / punten Zilveren schoen Club Doelpunten / punten Bronzen schoen Club Doelpunten / punten
1996/97   Ronaldo   FC Barcelona 34 / 68   Mário Jardel   FC Porto 30 / 60   Hakan Şükür   Galatasaray 38 / 57
1997/98   Nikos Machlas   Vitesse 34 / 68   Hakan Şükür   Galatasaray 31 / 62   Oliver Bierhoff   Udinese 27 / 54
1998/99   Mário Jardel   FC Porto 36 / 72   Ruud van Nistelrooij   PSV 31 / 62   Raúl   Real Madrid 25 / 50
1999/00   Kevin Phillips   Sunderland 30 / 60   Ruud van Nistelrooij   PSV 29 / 58   Mário Jardel   FC Porto 38 / 57
2000/01   Henrik Larsson   Celtic 35 / 52,5   Hernán Crespo   Lazio Roma 26 / 52   Mateja Kežman
  Raúl
  Andrij Sjevtsjenko
  PSV
  Real Madrid
  AC Milan
24 / 48
2001/02   Mário Jardel   Sporting Lissabon 42 / 63   Thierry Henry
  Dario Hübner
  David Trezeguet
  Arsenal
  Piacenza
  Juventus
24 / 48 [10]
2002/03   Roy Makaay   Deportivo La Coruña 29 / 58   Mateja Kežman   PSV 35 / 52,5   Shabani Nonda   AS Monaco 26 / 52
2003/04   Thierry Henry   Arsenal 30 / 60   Aílton   Werder Bremen 28 / 56   Djibril Cissé   AJ Auxerre 26 / 52
2004/05   Thierry Henry
  Diego Forlán
  Arsenal
  Villarreal
25 / 50 [11]   Samuel Eto'o
  Marek Mintál
  Cristiano Lucarelli
  FC Barcelona
  1. FC Nürnberg
  Livorno
24 / 48
2005/06   Luca Toni   Fiorentina 31 / 62   Thierry Henry   Arsenal 27 / 54   Samuel Eto'o   FC Barcelona 26 / 52
2006/07   Francesco Totti   AS Roma 26 / 52   Afonso Alves   sc Heerenveen 34 / 51   Ruud van Nistelrooij   Real Madrid 25 / 50
2007/08   Cristiano Ronaldo   Manchester United 31 / 62   Daniel Güiza   Real Mallorca 27 / 54   Klaas-Jan Huntelaar   Ajax 33 / 49,5
2008/09   Diego Forlán   Atlético Madrid 32 / 64   Samuel Eto'o   FC Barcelona 30 / 60   Marc Janko   Red Bull Salzburg 39 / 58,5
2009/10   Lionel Messi   FC Barcelona 34 / 68   Didier Drogba
  Antonio Di Natale
  Chelsea
  Udinese
29 / 58 [12]
2010/11   Cristiano Ronaldo   Real Madrid 40 / 80   Lionel Messi   FC Barcelona 31 / 62   Antonio Di Natale
  Mario Gómez
  Udinese
  Bayern München
28 / 56
2011/12   Lionel Messi   FC Barcelona 50 / 100   Cristiano Ronaldo   Real Madrid 46 / 92   Robin van Persie   Arsenal 30 / 60
2012/13   Lionel Messi   FC Barcelona 46 / 92   Cristiano Ronaldo   Real Madrid 34 / 68   Edinson Cavani   SSC Napoli 29 / 58
2013/14   Cristiano Ronaldo
  Luis Suárez
  Real Madrid
  Liverpool
31 / 62   Lionel Messi   FC Barcelona 28 / 56
2014/15   Cristiano Ronaldo   Real Madrid 48 / 96   Lionel Messi   FC Barcelona 43 / 86   Sergio Agüero   Manchester City 26 / 52
2015/16   Luis Suárez   FC Barcelona 40 / 80   Gonzalo Higuaín   Napoli 36 / 72   Cristiano Ronaldo   Real Madrid 35 / 70
2016/17   Lionel Messi   FC Barcelona 37 / 74   Bas Dost   Sporting Lissabon 34 / 68   Pierre-Emerick Aubameyang   Borussia Dortmund 30 / 60
2017/18   Lionel Messi   FC Barcelona 34 / 68   Mohamed Salah   Liverpool 32 / 64   Harry Kane   Tottenham 30 / 60
2018/19   Lionel Messi   FC Barcelona 36 / 72   Kylian Mbappé   Paris Saint-Germain 33 / 66   Fabio Quagliarella   UC Sampdoria 26 / 52
2019/20   Ciro Immobile   Lazio 36 / 72   Robert Lewandowski   Bayern München 34 / 68   Cristiano Ronaldo   Juventus 31 / 62

Vetgedrukt: Nederlandse en Belgische clubs en spelers.

Ranglijsten

bewerken

Er zijn vier Nederlanders die de Gouden Schoen hebben gewonnen: Kees Kist (1978/79), Wim Kieft (1981/82), Marco van Basten (1985/86) en Roy Makaay (2002/03). Ruud van Nistelrooij zat er ook twee keer dicht tegenaan maar moest uiteindelijk de prijs overlaten aan Mário Jardel en Kevin Phillips.[13] Van Nistelrooij is wel een van de zes Nederlanders die de Zilveren Schoen hebben gewonnen. Erwin Vandenbergh is de enige Belgische speler die de Gouden Schoen in ontvangst mocht nemen.

Recordhouders

bewerken
 
Lionel Messi is recordhouder door de Gouden schoen 6 keer te winnen en is tevens recordhouder door hem in 2011-12 te winnen met 50 doelpunten.
 
Cristiano Ronaldo won de prijs 4 keer.
Winnaar Aantal
1   Lionel Messi 6
2   Cristiano Ronaldo 4
3   Eusébio
  Diego Forlán
  Dudu Georgescu
  Fernando Gomes
  Thierry Henry
  Mário Jardel
  Ally McCoist
  Gerd Müller
  Luis Suárez
2

Winnaars per club

bewerken
Ploeg Totaal Spelers
1   FC Barcelona 8 3
2   Real Madrid 4 2
3   Dinamo Boekarest 3 2
  Porto 3 2
5   CSKA Sofia 2 2
  Liverpool 2 2
  Ajax 2 2
  Sporting CP 2 2
  Arsenal 2 1
  Bayern Munchen 2 1
  Benfica 2 1
  Rangers 2 1
13   Homenetmen 1 1
  Austria Wien 1 1
  Rapid Wien 1 1
  K. Lierse SK 1 1
  Botev Plovdiv 1 1
  Omonia Nicosia 1 1
  Manchester United 1 1
  Sunderland 1 1
  Marseille 1 1
  Zestafoni 1 1
  Fiorentina 1 1
  Lazio 1 1
  Roma 1 1
  AZ 1 1
  Vitesse 1 1
  Celtic 1 1
  Atlético Madrid 1 1
  Deportivo La Coruña 1 1
  Villarreal 1 1
  Galatasaray 1 1
  Porthmadog 1 1
  Rode Ster Belgrado 1 1

Winnaars per competitie

bewerken
Competitie Totaal Spelers
1   La Liga 15 7
2   Primeira Liga 7 4
3   Premier League 5 4
4   Eredivisie 4 4
5   Serie A 3 3
  Parva Liga 3 3
  Scottish Premiership 3 2
  Liga I 3 2
8   Bundesliga 2 2
  Bundesliga 2 1
11   Ligue 1 1 1
  First Division 1 1
  Eerste klasse 1 1
  Süper Lig 1 1
  Prva Liga 1 1
  Premier League 1 1
  Bardzragujn chumb 1 1
  Umaglesi Liga 1 1
  A Divizion 1 1

Nationaliteiten

bewerken
Positie Land Aantal
1.   Portugal 8
2.   Argentinië 7
3.   Nederland 4
3.   Roemenië 4
3.   Uruguay 4
6.   Bulgarije 3
6.   Brazilië 3
6.   Italië 3
9.   Duitsland 2
9.   Frankrijk 2
9.   Joegoslavië 2
9.   Oostenrijk 2
9.   Turkije 2
15.   België 1
15.   Engeland 1
15.   Griekenland 1
15.   Mexico 1
15.   Zweden 1
15.   Wales 1
15.   Cyprus 1

Europese topschutters voor 1967/68

bewerken

Deze lijst bevat de Europese topschutters voor de introductie van de Gouden Schoen in het seizoen 1967/68.[14]

Seizoen Topschutter Club Doelpunten
1888/89   John Goodall   Preston North End 21
1889/90   Jimmy Ross   Preston North End 24
1890/91   Jack Southworth   Blackburn Rovers 26
1891/92   Johnny Campbell   Sunderland 32
1892/93   Johnny Campbell   Sunderland 31
1893/94   Jack Southworth   Everton 27
1894/95   Johnny Campbell   Sunderland 22
1895/96   Stephen Bloomer   Derby County 20
  Johnny Campbell   Aston Villa 20
1896/97   Stephen Bloomer   Derby County 22
1897/98   Fred Wheldon   Aston Villa 21
1898/99   Robert Hamilton   Glasgow Rangers 25
1899/00   Billy Garraty   Aston Villa 27
1900/01   Stephen Bloomer   Derby County 24
1901/02   Chippy Simmons   West Bromwich Albion 23
1902/03   Sam Raybould   Liverpool 31
1903/04   Robert Hamilton   Glasgow Rangers 28
1904/05   Sam Marsh   Bolton Wanderers 26
1905/06   Albert Shepherd   Bolton Wanderers 26
  Billy Jones   Birmingham City 26
  William Maxwell   Bristol City 26
1906/07   Alex Young   Everton 30
1907/08   Jock Simpson   Falkirk 32
1908/09   Bert Freeman   Everton 38
1909/10   Maurice Vertongen   Union Saint-Gilloise 36
1910/11   Imre Schlosser   Ferencváros 42
1911/12   Imre Schlosser   Ferencváros 40
1912/13   Imre Schlosser   Ferencváros 42
1913/14   Imre Schlosser   Ferencváros 36
1914/15   Tom Gracie   Heart of Midlothian 29
  James Richardson   Ayr United 29
1915/16   Jimmy McColl   Celtic 34
1916/17   Bert Yarnall   Airdrieonians 39
1917/18   Alfréd Schaffer   MTK Budapest 42
1918/19   Alfréd Schaffer   MTK Budapest 41
1919/20   Fred Morris   West Bromwich Albion 37
1920/21   Hughie Ferguson   Motherwell 43
1921/22   Duncan Walker   St. Mirren 45
1922/23   Charlie Buchan   Sunderland 30
  Jock White   Heart of Midlothian 30
1923/24   Dave Halliday   Dundee United 38
1924/25   Willie Devlin   Cowdenbeath 33
1925/26   Ted Harper   Blackburn Rovers 43
1926/27   Jimmy McGrory   Celtic 49
1927/28   Dixie Dean   Everton 60
1928/29   Evelyn Morrison   Falkirk 43
  Dave Halliday   Sunderland 43
1929/30   Vic Watson   West Ham United 41
1930/31   Joe Bambrick   Linfield 50
1931/32   Fred Roberts   Glentoran 55
1932/33   Willie Macfadyen   Motherwell 45
1933/34   Jimmy Smith   Glasgow Rangers 41
1934/35   Ted Drake   Arsenal 42
1935/36   Jimmy McGrory   Celtic 50
1936/37   László Cseh   MTK Budapest 36
1937/38   Andy Black   Heart of Midlothian 40
1938/39   Gyula Zsengellér   Újpest 56
1939/40   Josef Bican   Slavia Praag 50
1940/41   Josef Bican   Slavia Praag 38
1941/42   Josef Bican   Slavia Praag 45
1942/43   Jules Van Craen   Lierse SK 41
  Arthur Ceuleers   Beerschot AC 41
1943/44   Josef Bican   Slavia Praag 57
1944/45   Gyula Zsengellér   Újpest 36
1945/46   Ferenc Deák   Szentlőrinci 66
1946/47   Ferenc Deák   Szentlőrinci 48
1947/48   Ferenc Puskás   Budapest Honvéd 50
1948/49   Ferenc Deák   Ferencváros 59
1949/50   Jef Mermans   RSC Anderlecht 37
1950/51   Refik Resmja   KS 17 Nëntori Tirana 59
1951/52   Sándor Kocsis   Budapest Honvéd 36
1952/53   Rik Coppens   Beerschot AC 33
1953/54   Sándor Kocsis   Budapest Honvéd 33
1954/55   Rik Coppens   Beerschot AC 36
1955/56   Piet Hollink   Helmondia 37
1956/57   Coen Dillen   PSV 43
1957/58   Just Fontaine   Stade Reims 34
1958/59   Leo Canjels   NAC 34
1959/60   Joe Baker   Hibernian 42
1960/61   Alex Harley   Third Lanark 42
1961/62   Ray Crawford   Ipswich Town 33
  Derek Kevan   West Bromwich Albion 33
1962/63   Metin Oktay   Galatasaray 38
1963/64   Jimmy Greaves   Tottenham Hotspur 35
1964/65   Jim Forrest   Glasgow Rangers 30
1965/66   Philippe Gondet   FC Nantes 36
1966/67   Antal Dunai   Újpest 36
bewerken