Help:Vrije encyclopedie

Op de hoofdpagina staat te lezen:

Wikipedia is een gemeenschapsproject met als doel in elke taal vanuit een neutraal standpunt een vrije encyclopedie op het web te creëren.

De term vrij verwijst naar de GNU Vrije Documentatie Licentie. Dit is een door juristen opgezet licentie document waarme het mogelijk is om in aansluiting op vrije programmatuur ook tekstdocumenten zoals documentatie bij vrije programmatuur te kunnen leveren. De GFDL tekst is wat moeizaam te doorgronden omdat deze in juridisch engels is gesteld. Hieronder volgt een poging om e.e.a. wat te verduidelijken.

rechten

bewerken

Vrij volgens de GFDL betekent niet zozeer gratis als wel zonder belemmeringen. Voor wikipedia houdt dat in:

  • alle informatie is door iedereen te vrij gebruiken voor ieder doel (ook commercieel),
  • alle informatie is door iedereen vrijelijk te wijzigen en te hergebruiken.

plichten

bewerken

Er zijn wel een paar addertjes onder het gras. Vrijgave onder GFDL is beslist niet hetzelfde als publiek domein.

  • Als na wijziging de tekst op enigerlei wijze weer gepubliceerd wordt is weer de GFDL van toepassing (gebruiker krijgt dezelfde rechten en plichten (share-alike SA))
  • de volledige licentietekst van de GFDL moet steeds meegeleverd worden bij herpublicatie,
  • de auteursgeschiedenis moet meegeleverd worden (attributie, BY),
  • de broninformatie moet na herpublicatie weer onder de GFDL voorwaarden beschikbaar komen (evt. zelfs tegen betaling),
  • als een niet onder GFDL gepubliceerd document, een (deel van) een GFDL-document gebruikt, dan moet het hele document vervolgens onder GFDL gepubliceerd worden.

Het laatste deel wordt wel omschreven als een 'virus'-effect. Het opnemen van een klein stukje tekst of plaatje brengt het geheel onder GFDL, of dat nu de bedoeling is of niet. Voor het resultaat mag daarne best een vergoeding gevraagd worden, maar de koper mag daarna vrij over het geheel beschikken (doorverkopen, weggeven enz.)

andere licenties

bewerken

GFDL is wel compatibel met onder andere:

GFDL is in strijd met een aantal veelgebruikte andere licentievoorwaarden

  • Licenties die geen afgeleide werken (d.w.z. het bewerken van de afbeelding) toestaan (inperking van bewerkingsvrijheid)
  • Licenties die geen commercieel gebruik toestaan (inperking van gebruiksvrijheid)
  • Licenties die alleen gebruik op deze wiki, Wikipedia of Wikimedia toestaan (inperking van gebruiksvrijheid)
  • Licenties die een beroep doen op het citaatrecht (citaat bewerken mag niet)

plaatjes

bewerken

Voor plaatjes is aanvankelijk een soort gedoogbeleid gebruikt, omdat het ontbreken van voldoende plaatjes de wens om een bruikbare encyclopedie te maken in de weg zat. Nu Wikipedia voldoende kritische massa lijkt te hebben wordt het gedogen van niet GFDL-compatibele plaatjes een groeiend probleem. Er wordt wel gesteld dat de GFDL voor plaatjes te restrictief is vanwege de plicht om bij het gebruik van een plaatje de GFDL-tekst mee te nemen. Aan te bevelen is dan ook een dubbele licentie (dual-licensing), indien mogelijk onder zowel GFDL als CC-BY-SA.

bewerken