Lizzy Ansingh
Maria Elisabeth Georgina (Lizzy) Ansingh (Utrecht, 13 maart 1875 — Amsterdam, 14 december 1959) was een Nederlandse kunstschilderes.[1] Ze behoorde tot de schildergroep de Amsterdamse Joffers.
| Lizzy Ansingh | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg)
| ||||
Lizzy Ansingh (1950)
| ||||
| Persoonsgegevens | ||||
| Volledige naam | Maria Elisabeth Georgina Ansingh | |||
| Geboren | Utrecht, 13 maart 1875 | |||
| Overleden | Amsterdam, 14 december 1959 | |||
| Geboorteland |  Nederland
| |||
| Beroep(en) | kunstschilder | |||
| Oriënterende gegevens | ||||
| Jaren actief | 1897 - 1959 | |||
| RKD-profiel | ||||
| ||||
Leven
bewerkenAnsingh was een dochter van de apotheker Edzard Willem Ansingh en Clara Theresia Schwartze. Ze was de kleindochter van kunstschilder Johann Georg Schwartze en het nichtje van schilderes Thérèse Schwartze, van wie ze haar eerste tekenlessen kreeg. Ze woonde zestien jaar in huis bij deze tante, die haar aanmoedigde en in contact bracht met vele toenmalige schilders, onder andere Franse impressionisten en de Nederlandse kunstenaars George Hendrik Breitner, Piet Mondriaan en Simon Maris.[2] De schilderes Theresia (Thérèse) Peizel-Ansingh, bekend onder de naam Sorella, was haar jongere zus.[3]
In de periode 1894-1897 bezocht ze de Amsterdamse Rijksakademie van Beeldende Kunsten.[4] Hier kreeg ze les van de professoren August Allebé, Nicolaas van der Waay en Carel Dake.
Aan de academie ontstond een vriendenkring van kunstenaressen die later de naam de Amsterdamse Joffers kreeg; naast Ansingh bestaande uit Marie van Regteren Altena, Coba Ritsema,[5] Ans van den Berg, Jacoba Surie, Nelly Bodenheim, Betsy Westendorp-Osieck en Jo Bauer-Stumpff. Het belang van de Amsterdamse Joffers was dat ze dienden als rolmodel voor andere kunstenaressen in Nederland, vooral vanaf de jaren zeventig van de twintigste eeuw.[6][7]
Ansingh was lid van de Amsterdamse kunstkringen Arti et Amicitiae[8] en Sint Lucas. Haar atelier bevond zich op de zolder van het architectenbureau H.A.J. en Jan Baanders aan de Herengracht in Amsterdam.
Werk
bewerkenNaast het schilderen van portretten verkreeg Ansingh bekendheid door het schilderen van poppen,[9][10] ook hierin weer aangemoedigd door haar tante Thérèse Schwartze. Ook schilderde ze scènes uit haar achttiende-eeuwse kabinetpoppenhuis.
Bovendien schreef ze twee boeken met gedichten: `n Vruchtenmandje, verschenen (1927) en Tante Tor is jarig (1950).[11] De boeken werden geïllustreerd door Nelly Bodenheim, indertijd al befaamd vanwege haar artistieke prentenboeken met bakerrijmpjes. Eerder hadden de twee al samengewerkt. Bekend is het servies De Familie Kakelbont, dat zij in 1924, samen ontwierpen voor de Maastrichtse aardewerkproducent Société Céramique. De gedichtjes zijn van Ansingh, de afbeeldingen van Bodenheim.[12] In 1936 werd dit kinderservies opnieuw uitgebracht.
Daarnaast ontwierp Lizzy Ansingh boekbanden.
Het poppenhuis
bewerken
Lizzy Ansingh kocht het achttiende-eeuwse kabinetpoppenhuis in 1911 op een veiling, voor 500 gulden. Na haar dood werd het aangekocht door Museum Arnhem. Tot 1963 stond het tentoongesteld in het Historisch Museum. Dit museum werd in 2012 opgeheven. Daarna werd het poppenhuis gerestaureerd en tentoongesteld in Erfgoedcentrum Rozet.[13] Op 17 december 2014 keerden ook de schoongemaakte en gerestaureerde poppen terug in het kabinet. De restauratie is gesponsord door de Vrienden van Museum Arnhem.
Werk in openbare collecties (selectie)
bewerkenBibliografie
bewerken- 1927 - 'n Vruchtenmandje. Met illustraties van Nelly Bodenheim (De Spieghel). Digitale versie Geheugen van Nederland
- 1950 - Tante Tor is jarig. Met illustraties van Nelly Bodenheim (Stichting De Roos) Digitale versie DBNL (KB)
- ↑ Instituut voor Nederlandse Geschiedenis
- ↑ Gorter, Paul "Maris en Mondriaan". Tirade, jaargang 41 (1997). Geraadpleegd op 9 mei 2013.
- ↑ djr, Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. resources.huygens.knaw.nl (18 januari 2018). Geraadpleegd op 14 juli 2018.
- ↑ Geschiedenis Rijksakademie
- ↑ Instituut voor Nederlandse Geschiedenis - biografie Coba Ritsema. Gearchiveerd op 19 mei 2011.
- ↑ Glorie, Ingrid (2000) Juffers en Joffers: een eerbewijs aan vrouwen in de schilderkunst uitg. De Doelenpers ISBN 90-70655-27-6
- ↑ Buunk, Frank, Bettine Flesseman en Liesbeth van Keulen (2008) Video: Amsterdamse Joffers met historische filmbeelden en interviews uitg. Biografie van Amsterdam (UvA) op YouTube - Opmerking. In de video relativeert Frank Buunk het belang van de Amsterdamse Joffers omdat zij niet vernieuwend waren. Dit is wellicht juist vanuit het perspectief van het modernisme, dat van de kunst verlangde zich steeds te vernieuwen. Echter vanuit de tegenwoordig heersende postmoderne wetenschapsopvatting, wordt een dergelijk perspectief niet meer gehanteerd. In historisch en sociologisch opzicht zijn de Joffers een belangrijk verschijnsel in de Nederlandse kunstgeschiedenis [1]
- ↑ Arti et Amicitiae. Geraadpleegd op 9 mei 2013.
- ↑ De poppenwereld van Lizzy Ansingh De poppenwereld van Lizzy Ansing (1875-1959)
- ↑ Afbeeldingen van de poppenschilderijen van Ansingh
- ↑ Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL) auteur: Lizzy Ansingh
- ↑ Marloes Huiskamp, Bodenheim, Johanna Cornelia Hermanna. Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. (19 oktober 2017). Gearchiveerd op 8 maart 2024. Geraadpleegd op 25 juli 2019 via Huygens.
- ↑ Poppenhuis van Lizzy Ansingh. collectiegelderland.nl. Collectie Gelderland. Gearchiveerd op 9 maart 2015.
- ↑ Objecten in het Rijksmuseum
Bronnen
- Profiel bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)
- Biografisch Woordenboek van Nederland (biografie van Maria Elisabeth Georgina Ansingh)
- Biografische gegevens bij het RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis
- Venema, Adriaan, De Amsterdamse Joffers. Het Wereldvenster: 1977.
- Johan H. van Eikeren (1947) De Amsterdamse joffers: Maria E. van Regteren Altena, Ans van den Berg, Jo Bauer-Stumpff, Nelly Bodenheim, Lizzy Ansingh, Coba Ritsema, Coba Surie, Betsie Westendorp-Osieck (ISBN 90-5897-422-7)
- Nio Hermes (1990) 'Was getekend...' : Charley Toorop, Lizzy Ansingh, Jacoba van Heemskerck (ISBN 90-73476-04-6)
- Nio Hermes (1991) Met verve: Charley Toorop, Lizzy Ansingh, Jacoba van Heemskerck, Lou Loeber, Sorella, Adya van Rees-Dutilh. Amsterdam: Furie (ISBN 90-71035-44-1)
- Klaas Roodenburg (1994) De intieme kunst van H.J. Ansingh: 1880-1957, Harderwijk: Veluws Museum.
- Esther Dieltjes (2005) Lizzy Ansingh (1875-1959): de poppenschilderijen van een Amsterdamse joffer (ISBN 90-5897-422-7), Warnsveld, Arnhem: Historisch Museum Arnhem.
