Overleg:Humanisme (levensbeschouwing)

Algemeen

'Het humanisme bloeide op tijdens de Renaissance, maar ontstond al veel eerder, namelijk in de antieke beschaving.' Volgens mij aanbaden die grieken toch echt Zeus en zo. Misschien hadden ze dan wel de rede, maar het blijven heidenen, geen humanisten. Magnentius 12 dec 2003 14:45 (CET)

Ik heb de tekst enigszins genuanceerd (na wat gezoek op google). Is het zo correct(er)? Fruggo 12 dec 2003 18:12 (CET)

Misschien is het beter te zeggen 'van voor Christus', aangezien het christendom eigenlijk een stroming is binnen het jodendom. Magnentius 12 dec 2003 20:07 (CET)

Nee ik ga het toch aanpassen want het christendom bouwt voort op een traditie die ouder is dan de 'humanisme'-tradities.

Prima aanpassing lijkt me. Fruggo 12 dec 2003 20:18 (CET)

Transhumanisme

Heb het transhumanisme flink ingekort en de tekst onder dat artikel aangepast. Er is plaats voor meer aanpassing. Wellicht hoort transhumanisme helemaal niet onder humanisme thuis. Mij is ieder verband onduidelijk. Gidonb 5 mrt 2004 13:26 (CET)

Bij de engelse versie over humanisme staat ook een verwijzing naar transhumanism. Het lijkt me dat alle 'humanismes' of het nu Modern, Post, Gematigd of Trans mag heten toch wel bij het Humanisme behoren...

Hannes Karnoefel 5 mrt 2004 13:40 (CET)

Op je suggestie, heb ik een soortgelijke oplossing toegepast als bij de Engelstalige wiki (wel een link maar geen tekst), dus heb ik de tekst erover onder humanisme gewist. Bovendien heb ik humanisme aan buitenlandse talen gelinkt. Ik meen dat er meer pagina's zijn die een link naar transhumanisme kunnen krijgen. Kijk zelf maar eens rond en voeg het toe als het echt relevant op het onderwerp of lijst is. Uitleg over gelinkte concepten onder transhumanisme waarvoor nog geen artikel bestaat, is zeer welkom!Gidonb 5 mrt 2004 14:26 (CET)

Oke, het ziet er inderdaad wat meer in balance uit! Ik zal m'n best doen..Hannes Karnoefel 5 mrt 2004 14:46 (CET)

Naamgeving

De Wikipedia is niet bedoeld om algemene-kennis vragen te stellen, maar ik leg deze vraag hier toch maar even neer. Waar komt de naamgeving 'humanisme' vandaan in verband met het humanisme uit de Renaissance, zoals Erasmus? Ik lees in dit artikel dat het woord 'humanisme' pas in de 19e eeuw is ontstaan. Dus humanisten uit de tijd van Erasmus hebben zelf nooit geweten dat ze tot het humanisme gerekend worden - om van de Grieken en Romeinen maar niet te spreken.

De enige verklaring die ik kan bedenken, is dat dat gebruik van de term 'humanisme' uit de koker van geschiedsschrijvers komt, die achteraf het label 'humanisme' hebben geplakt op die stroming uit 'denkrichting' waar Erasmus een als vertegenwoordiger beschouwd kan worden. Johan Lont 29 dec 2004 17:13 (CET)

Calvijn

Calvijn bij de humanisten als kerkhervormer? Of ben ik nou niet goed? Calvijn was toch de leider van de calvinisten?

--Prometheus Oudjaarsdag 14:35 CEST

Ik was ook verbaasd toen ik Calvijn in het lijstje zag staan, maar je moet wel rekening houden met de verschillende betekenisnuances van het begrip 'humanisme'. In het hedendaagse gebruik wordt het nogal eens tegenover "gelovig" gezet, maar als het om het humanisme uit de Renaissance gaat, kun je dat niet zo stellen. Voor Calvijn als humanist, zie verder Johannes Calvijn. Ik hoop dat er nog eens iemand langs komt, die het fijne ervan weet. Johan Lont 31 dec 2004 15:14 (CET)

Het korte antwoord op deze vraag is dat Luther en Calvijn met hun reformatie het geloof van de kerk als collectief en de bemiddeling van de geestelijke als vertegenwoordiger van deze kerk terugbrachten naar het geloof van de mens als individu. Door het lezen van de Romeinenbrief van Paulus werd Luther overtuigd dat de mens alleen door het (eigen) geloof in Jezus Christus wordt gerechtvaardigd door God. Erasmus was het grotendeels eens met Luther, maar koos niet de kant van Luther omdat hij hen te extreem (te agressief) vond. Calvijn koos wel de zijde van Luther en systematiseerde dit in zijn beroemde werken die de basis zijn geworden van de protestantse dogmatiek. Sommige (vooral Rooms-Katholieke theologen) menen zelfs dat Luther en Calvijn met hun 'ik geloof' hebben bijgedragen aan de individualisering in de westerse maatschappij. Ik hoorde dit in een gesprek met Prof. dr. Cees Waaijman op de Radboud Universiteit in Nijmegen. Maar dit is een breder gedeelde opvatting en ik zal spoedig wat bronnen toevoegen. 213.93.202.183 19 mrt 2022 18:07 (CET)

Universiteit voor Humanistiek

Moet er niet ook iets staan over de Universiteit voor Humanistiek? www.uvh.nl. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 86.95.221.100 (overleg · bijdragen) 27 jun 2007 21:01.

Een driedeling van vertegenwoordigers van het humanisme

Op 26 dec 2005 is er door een anonieme waarschijnlijk Nederlandse gebruiker een driedeling van vertegenwoordigers van het humanisme voorgesteld, zie [1]. Na een wikificatie van Johan Lont kwam de volgende tekst in beeld:

Hier volgen enkele vertegenwoordigers van het humanisme in diverse wetenschapsvelden:

In de filologie (=kritisch tekstonderzoek):

• bekende filologen zijn Petrarca en Boccacio. Het bekendste werk van Boccacio is Decamerone, een verhalencyclus van 100 verhalen verteld door 10 reisgenoten)
• de Nederlander Erasmus, die in Leuven het Collegium Trilinguae stichtte

In de staats- en maatschappijleer:

• Thomas More (premier van koning Hendrik VIII) beschreef in "Utopia" de ideale staat met presocialistische en precommunistische kenmerken. Later werd hij onthoofd omdat hij zijn koning niet wou volgen in diens afscheuring van de rooms-katholieke kerk.
• Machiavelli pleitte in "Il principe" ervoor dat de vorst de absolute macht nastreeft, koste wat het kost. (vandaar de term machiavellisme)

In de positieve wetenschappen:

• De Pool Nicolaus Copernicus bewees het heliocentrisme, dus belangrijk op het vlak van astronomie en fysica.
• Vesalius, de lijfarts van Karel V en Filips II, begon met vivisecties en dissecties en zette alles op papier. Hij is de grondlegger van de anatomie.
• Mercator vond de mercator of cilindrische projectie uit. Belangrijk op het vlak van cartografie.
• De naar het noorden uitgeweken Vlaming Stevin vond het decimaal stelsel uit in de wiskunde.
• Leonardo da Vinci blonk op zowel wetenschappelijk als cultureel vlak uit. Hij benaderde het dichtst het humanistische ideaalbeeld van de homo universalis.

Deze indeling is door Guido den Broeder verwijderd met het argument: vreemde groepsindeling die niets toevoegt.

Nu ben ik van mening, dat deze indeling wel degelijk illustratief is en te verkiezen boven de opsomming, die Guido den Broeder ervan van gemaakt heeft, om twee redenen:

1. De indeling is constructief en helder en geeft een gelaagdheid
2. Alleen zo'n (nieuwe) opsomming van humanisten heb je onderin het artikel als onder Bekende humanisten.

Ik stel daarom voor het weer terug te wijzigen. - Mdd 29 jun 2007 15:27 (CEST)

Ik (Johan Lont) vind het niet veel uitmaken of die negen personen in groepen worden onderverdeeld of niet. Met name bij de personen die onder "positieve wetenschappen" genoemd worden, vraag ik me af wat ik me er bij voor moet stellen dat dezen "min of meer humanistische principes aanhingen". Dat kan wel waar zijn, maar zonder nadere aanduiding van welke humanistische principes ze dan aanhingen, zegt het me weinig. Wel is het wellicht zo, dat het humanisme positief stond tegen empirisch onderzoek, als tegengesteld tot wetenschappers die kennis van de natuur en de wereld proberen te vergaren door "met hun neus in de boeken blijven zitten". Misschien kunnen we daar wat mee.

Alternatieve tekst ipv een opsomming

Als voorstel geef ik de volgende alternatieve tekst. Johan Lont (voorbehoud)

---

Enkele bekende filologen die tot de vertegenwoordigers van het humanisme gerekend kunnen worden zijn Petrarca en Boccaccio. Het bekendste werk van Boccaccio is Decamerone, een verhalencyclus van 100 verhalen verteld door 10 reisgenoten. Ook de Nederlander Erasmus, die in Leuven het Collegium Trilingue stichtte, wordt tot de humanisten gerekend.

In de staats- en maatschappijleer kunnen Thomas More en Machiavelli genoemd worden. Thomas More, de premier van koning Hendrik VIII, beschreef in "Utopia" de ideale staat met presocialistische en precommunistische kenmerken. Later werd hij onthoofd omdat hij zijn koning niet wou volgen in diens afscheuring van de rooms-Katholieke kerk. Machiavelli pleitte er in "Il principe" voor dat de vorst de absolute macht nastreeft, koste wat het kost (vandaar de term machiavellisme).

Het humanisme had een positieve instelling ten aanzien van empirisch onderzoek. Dit kwam onder meer tot uiting in het werk van de volgende wetenschappers:

• de Pool Nicolaus Copernicus die het heliocentrisme bewees, belangrijk op het vlak van astronomie en fysica;
• Vesalius, de lijfarts van Karel V en Filips II. Hij begon met vivisecties en dissecties en zette alles op papier. Hij was de grondlegger van de anatomie;
• Mercator, die de mercator of cilindrische projectie uitvond. Belangrijk op het vlak van de cartografie;
• de naar het noorden uitgeweken Vlaming Stevin, die het decimale stelsel uitvond in de wiskunde

Tenslotte moet Leonardo da Vinci genoemd worden, als iemand die op zowel wetenschappelijk als cultureel vlak uitblonk. Daarom benaderde hij het dichtst het humanistische ideaalbeeld van de homo universalis.

Tijdens de periode van de verlichting bereikte de ontwikkeling van als humanistisch te bestempelen waarden een nieuw hoogtepunt. Vaak ging dit hand in hand met impulsen aan de opkomende natuurwetenschappen.

---

Het inleidende zinnetje "Hier volgen enkele historische figuren waarvan men achteraf zou kunnen stellen dat ze min of meer humanistische principes aanhingen:" kan dan misschien vervallen. Johan Lont (voorbehoud) 29 jun 2007 17:08 (CEST)

Overigens vind ik dat de alfabetische lijst met 'humanisten' een sterk vertekend beeld geeft, want dat suggereert dat die personen geestverwanten van elkaar waren, terwijl de gedachtenwerelden van (om er maar drie te noemen) Socrates, Johannes Calvijn en Isaac Asimov toch wel mijlenver uit elkaar liggen. Een meer chronologischer lijst als fr:Humanisme (philosophie)#Liste d'humanistes par époque lijkt me veel zinniger. Johan Lont (voorbehoud) 29 jun 2007 17:08 (CEST)

Ik zie net dat het door mij voorgestelde alternatief een ernstige fout bevatte. Het lijstje wetenschappers van Copernicus tot en met Simon Stevin had ik abusievelijk onder De verlichting geschaard. Op het gevaar af, dat ik het overleg door de war schop, heb ik deze wijziging in mijn eigen voorgestelde alternatieve tekst gemaakt. Johan Lont (voorbehoud) 29 jun 2007 17:41 (CEST)

Beide initiatieven zien er goed uit: de meer geschreven tekst, en de (reeds doorgevoerde) onderverdeling van humanisten naar tijdsperiode. Wat mij betreft kan je die eerste wijziging ook doorvoeren. Bedank dat je hier naar hebt willen kijken. - Mdd 29 jun 2007 20:27 (CEST)

Lijkt mij een uitstekend idee zo, Johan! Het opent ook mogelijkheden om het artikel verder aan te vullen. Guido den Broeder 30 jun 2007 15:40 (CEST)

Verschil humanisme, wat is het nu eigenlijk??

Ik lees eigenlijk hier niet echt waar humanisme over gaat, want er zijn ook andere filosofieën zonder god. Een levensbeeld zonder een god is niet zo heel erg vernieuwend, denk maar aan het taoisme (duizenden jaren oud). Dus wat is nu het vershil tussen deze denkers en de anderen, of is taoisme ook humanisme of eerder confusionisme, er zijn nogal wat varianten hierop te verzinnen, ook bv zij die de natuur ver-eeren (waar mens een onderdeel van is), dan waren er nog de verlichting denkers zoals leonardo da vinci (mens als centrum van het universum), etc.

Kortom ik zie niet zo direct waarin het zich onderscheid, kan dat uitgelegd worden op deze pagina de vershillen ??.

Misschien kan het stukje kenmerk herschreven worden ? – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 82.217.143.153 (overleg · bijdragen) 29 aug 2007 00:32.

Notificatie van CommonsTicker

De onderstaande afbeelding(en), die gebruikt worden op deze pagina (of overlegpagina), zijn verwijderd of genomineerd voor verwijdering op Commons. Als de afbeelding verwijderd is, haal dan de afbeelding van de betreffende pagina. Indien je het niet eens bent met de nominatie of verwijdering kun je op Commons een reactie plaatsen op de verwijderlijst, of op de overlegpagina van de verwijderende admin.

• Zirland (log) verwijdert Image:Humanism.svg':' In category [[:category:Copyright violations|Copyright violations]]; no license;

-- CommonsTicker 20 mrt 2008 19:32 (CET)

Notificatie van CommonsTicker

De onderstaande afbeelding(en), die gebruikt worden op deze pagina (of overlegpagina), zijn verwijderd of genomineerd voor verwijdering op Commons. Als de afbeelding verwijderd is, haal dan de afbeelding van de betreffende pagina. Indien je het niet eens bent met de nominatie of verwijdering kun je op Commons een reactie plaatsen op de verwijderlijst, of op de overlegpagina van de verwijderende admin.

• MECU (log) verwijdert Image:Humanism.png':' [[Commons:Deletion requests/Image:Humanism.svg]];

-- CommonsTicker 14 apr 2008 20:39 (CEST)

Humanisme in 4 stromingen indelen!

Hallo beste mensen, Als classica en studente aan de RU in Nijmegen moet ik zeggen dat ik erg geschrokken ben van jullie ideeën over humanisme. Het is zo doorspekt met positieve uitlatingen over het humanisme, en met name over het HUIDIGE humanisme, dat jullie helemaal vergeten dat het humanisme in VIER stromingen in te delen is. Namelijk:

1. Classicistisch humanisme: 14e-16e eeuw. Hoofdideaal: correctie van de klassieke teksten die door veelvuldig OVERSCHRIJVEN (niet door het zogenaamde 'potjeslatijn') niet meer duidelijk zijn geworden. Daarbij COMMENTAAR op de klassieke teksten geven zodat ze goed begrijpbaar zijn. Belangrijkste vertegenwoordigers: Boccaccio, Petrarca, ERasmus, Moore, Lipsius.

2. Neohumanisme: ook weer terug naar de klassieke Oudheid, maar nu door de gymnasia in Duitsland in de 19e eeuw. Voorbeelden van deze auteurs zijn Goethe, Schiller, Alexander von Humboldt.

3. Ethisch humanisme: stort zich met name op de beleving van schoonheid van de klassieke Oudheid in de 20e eeuw. Aanvoerder: Werner Jaeger.

4. Het huidige humanisme: je humaan gedragen ten opzichte van anderen & vrijheid van de mens als uitgangspunt.

En daarbij is het helemaal niet waar dat de humanisten gezorgd hebben voor empirisme, JUIST NIET! Humanisten uit de eerste periode zijn namelijk begonnen met de historisch-filologische methode, dat wil zeggen: het lezen van teksten en die in hun juiste context plaatsen. Het was met name dus nog steeds tekstonderzoek en niet zelf onderzoek doen door bijvoorbeeld opgraving.

Ik hoop dat jullie mijn kritiek ter harte nemen. Ik meen het geenszins slecht, en ik vind ook dat jullie het best goed doen, maar om te zeggen dat het huidige humanisme afstamt van het classicistisch humanisme, vind ik wat kort door de bocht. De idealen van de humanisten waren namelijk niet zo vrij van godsdienst of met de mens centraal, nee, met de TEKST centraal. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 131.174.208.61 (overleg · bijdragen)

Welkom op Wikipedia,

Je hebt het over "jullie", maar je kan zelf ook bijdragen. Zie voor meer informatie deze pagina. Ik daag je uit om je in te schrijven en op een objectieve, neutrale, feitelijke en onderbouwde manier bij te dragen aan bijvoorbeeld artikelen over het Humanisme. Mensen zoals jij zijn meer dan welkom. Met vriendelijke groet, --.....jeroen..... 29 mei 2008 15:38 (CEST)

Het artikel dat nu de naam "humanisme" draagt begint met het "hedendaagse humanisme" en vervolgt dan met een poging de geschiedenis van het hele humanisme te vertellen. Dat lijkt mij niet goed. Het zou m.i. beter zijn een artikel te wijden aan het hedendaagse humanisme en de historische humanismen elk afzonderlijk te behandelen. De algemene noemer zou dan "humanisme" heten en vandaar kan er worden doorverwezen naar onder andere het Renaissance-humanisme. Dat komt nu helemaal niet tot zijn recht, wordt immers alleen maar behandeld als voorgeschiedenis van het huidige. Wat denken jullie ervan? Overleg gebruiker: Ton Lenssen 8 juli 2009 17:57

Eduard Douwes Dekker

Bij de 15e eeuw gezet, zeker een humanist (staat zelfs op zijn pagina) – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 212.187.73.45 (overleg · bijdragen) 17 jan 2010 23:43.

Excuses, dit was niet zo bedoeld, ik heb een fout gemaakt en zal mijn bewerking ongedaan maken. – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door 212.187.73.45 (overleg · bijdragen) 17 jan 2010 om 23:50.

Totale spraakverwarring

Ik ben niet de eerste die het hier zegt, maar dit artikel verwart meer dan het verheldert. Afgaande op het woord humanisme lijft de schrijver de renaissance stroming, ja de hele Klassieke oudheid bij het Humanistisch verbond in. Zoals iemand hierboven al opmerkt is er behalve de naam, geen overeenkomst tussen de historische stroming (die onder meer de Kerkhervorming met zich mee bracht) en wat we tegenwoordig humanisme noemen. Er zullen geen mensen te vinden zijn die het 16e eeuwse humanisme afwijzen, maar het tegenwoordige humanisme is eigenlijk bedoeld als alternatief voor religieuze begeleiding ed. Voorstel: dp modern humanisme (uitleg) Renaissance-humanisme (uitleg) en laat die arme al zo vaak misbruikte Socrates er buiten, hij leefde iets eerder. Koosg 14 dec 2010 14:18 (CET)

Als je je geroepen voelt om dit op je te nemen, dan zou ik voorstellen om per direct te beginnen en dit te hernoemen naar modern humanisme. Groet, BoH 14 dec 2010 16:02 (CET)

@Koosg: Goed gedaan, die opsplitsing. Alleen zou ik dit artikel Modern Humanisme liever hernoemen tot Modern humanisme (jleine 'h'): dat is consquenter (vgl. Renaissance-humanisme), en (b) namen van godsdiensten, levensbeschouwelijke stromingen etc. horen officieel met een kleine letter.

-- HHahn (overleg) 14 dec 2010 17:00 (CET)

Simpel dp'tje voldeed niet echt

Ik heb een compact overzichtje gegeven van de verschillende vormen van humanisme, ter vervanging van de wat te eenvoudige DP. De lezer moet wel min of meer een idee krijgen van wat de term inhoudt, en een te grove tweedeling is dan weer... te compact. Mogelijk kan dit nog uitgebreid worden. m.v.g. --Beachcomber 16 dec 2010 21:27 (CET)

Humanisme en voortschrijdende technologie

Vooraleerst uit interesse: het is (me) uit het artikel wel duidelijk geworden – als ik het goed begrijp – dat het Humanisme eigenlijk vooral een tegenpool is van elke vorm van spiritualisme, (kennelijk) ontstaan uit of gedreven door een weerzin tegen spiritualisme, religie en dergelijke: de mens staat centraal. Betekent dit echter ook dat het humanisme dan (lijnrecht) tegenover dingen als kunstmatige intelligentie en voortschrijdende, mens-vervangende technologie staat? Of gaat het hand in hand met humanisme omdat het door de mens zelf is gemaakt? (Bij het ontstaan was dat natuurlijk of misschien niet te voorzien, maar ik kan me voorstellen dat er moderne opvattingen binnen het humanisme daarover bestaan?) Of heb ik het dan niet helemaal (goed) begrepen in welk domein het humanisme zich bevindt, en zit dat meer in de hoek van filosofie? (Al lijkt mij – zoals ik het interpreteer – dat er daarmee een grote overlap is.) Als er echter binnen het humanisme op dat gebied welzeker een stellingname over is of gedachtegoed over bestaat, dan mis ik dat in het artikel? (Als deze vraag en/of de discussie niet hier thuishoort, dan staat mijn overlegpagina uiteraard open voor wie me er wel een antwoord op kan geven.) Met vriendelijke groet -- martix (overleg) 22 mei 2018 20:25 (CEST)