Overleg:Zaanstad

Dat de Zaanstreek het oudste industiegebied van Nederland is wil ik best geloven, maar van Europa? Of kwam ook James Watt persoonlijk naar Zaandam om kennis over de stoommachine op te doen?

The Industrial Revolution began in the English Midlands.(Opa 15 apr 2004 14:13 (CEST))

Als je industrie laat beginnen met de stoommachine heb je gelijk. Maar dat hoeft niet. De massale inzet van zaagmolens in plaats van de handzaag is toch een industriële ontwikkeling. En dat gebeurde in de Zaanstreek, en naar ze daar zeggen voor het eerst (en ik ken geen tegenvoorbeeld).

Een ander punt is dat ik de tekst over de Zaanse geschiedenis teveel op deze site vind lijken om hem te kunnen handhaven. Fransvannes 15 apr 2004 16:01 (CEST)

Er zijn wel meer industriële ontwikkelingen geweest. De stoommachine was een van de belangrijkste, maar ook spoorweg en electriciteit. Maar ook als je kijkt naar de arbeidsorganisatie kwam Engeland eerst. Met name in de textielindusrtrie werd er in de 17e eeuw al geproduccerd in een ruimte door een grote groep arbeiders. Als je kijkt naar de gevolgen van de industrialisatie, het ontstaan van een proletariaat, dan was dat niet in de Zaanstreek.

Willem I heeft de industrialisatie van Belgie bevorderd met verwaarlozing van het Noorden. Pas na 1850 kwam de industrialisatie er op gang. (volgens Nederlandse Larousse) [[Opa 15 apr 2004 20:13 (CEST)]]

Op het WWW gevonden:(///private/tmp/502/TemporaryItems/Nederlanden.doc(TF34)/Nederlanden.doc(TF34))

Hoewel er op economisch gebied een tegenstelling bestond tussen het handelsdrijvende, liberale Noorden en het industriële en agrarische, protectionistische Zuiden, slaagde Willem I erin, door een actieve economische politiek, de burgerij in het Zuiden voor zich te winnen door:

de ontwikkeling van Antwerpen als haven,

infrastructuurwerken (o.m. het kanaal Gent-Terneuzen),

een intense industrialisatie (vnl. te Luik en Gent), d.m.v. kapitalen, grotendeels door de koning zelf bijeengebracht in de door hem in 1822 opgerichte ‘Société Générale’ en dank zij het bestaan van een ruime afzetmarkt inzonderheid voor de textielnijverheid, wegens de uitvoer naar de Nederlandse kolonies. [[Opa 15 apr 2004 20:33 (CEST)]]

Ik heb de claim van Zaanstad op de Engelse ,Franse en Duitse Wiki gezet. Op de overlegpagina natuurlijk, want anders word ik beschuldigd van vandalisme. A suivre, zouden de franstalige Wiki-gebruikers zeggen. [[Opa 16 apr 2004 14:25 (CEST)]]

---

Zaanstad claimt niet dat de industriële revolutie daar zou zijn begonnen. Het claimt alleen maar dat het het oudste gebied in Europa is dat zijn ontwikkeling uitsluitend aan de vestiging van industrieën dankt; oftewel: het is het oudste industriegebied. Die ontwikkeling begon aan het einde van de zestiende eeuw. Daarvóór was Zaandam weinig meer dan een naam om aan te geven waar zich in de Zaan een dam bevond. De hierboven aangestipte voorbeelden dateren van later tijd en hebben betrekking op een andere fase van industrialisatie. Bart van der Pligt 21 apr 2004 15:38 (CEST)

---

Kortom: na enkele maanden suivre kunnen we toch wel vaststellen dat die Zaanse claim enige grond heeft en dat die restrictie ("volgens de website van de gemeente") gerust uit de tekst mag. Fransvannes 16 aug 2004 21:08 (CEST)

Gemeente en stad -of- gemeente en meerdere steden en dorpen

Ik kom er niet uit. Hier wordt verteld dat Zaanstad uit meerdere plaatsen bestaat, maar op de website van de gemeente en ook andere bronnen vertellen mij dat het één stad is, zoals de naam ook doet vermoeden. Het gaat dus om de huidige situatie, ik weet dat het vroeger wel verschillende plaatsen waren, maar hoe noemt men het nu??? Jeroen ... 3 mei 2005 19:01 (CEST)

Zaanstad is een gemeente met vele plaatsen erin, de gehele gemeente vormt ook een agglomeratie om zo als 'stadsgemeente' deel uit van diverse projecten enzo, zoals aan de Grote Steden beleid. Echter zijn de de woonplaatsen nog steeds officieel verdeeld in de stad Zaandam en de dorpen Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, Westknollendam, Westzaan, Wormerveer en Zaandijk. Zaanstad is dan ook eigenlijk geen officiele woonplaatsnaam.Dolfy 3 mei 2005 19:55 (CEST)

Dolfy, Zaanstad bestaat niet uit een stad plus dorpen, om de heel eenvoudige reden dat dat onderscheid in Nederland al niet meer gemaakt wordt sinds de gemeentewet van halverwege de 19e eeuw. Zaanstad bestaat uit 7 voormalige gemeenten, die in 1974 één nieuwe gemeente hebben gevormd. Vijf van die voormalige gemeenten vormen inderdaad één aansluitende agglomeratie. Grenzen daartussen zijn dus ook niet te zien (ook al niet toen het nog afzonderlijke gemeenten waren). Twee voormalige gemeenten, Assendelft en Westzaan liggen nog enigszins los van de rest en hebben hun "dorpse" en landelijke karakter behouden. Dat men destijds de namen van de voormalige gemeenten heeft aangehouden heeft te maken met gevoelens van "nostalgie" bij de toenmalige inwoners. Dat is nu aan het wegslijten, maar die erfenis ligt er helaas nog steeds, met alle gevolgen (verwarring bij buitenstaanders) vandien. Ik weet dat de posterijen destijds voorstander waren van het laten vervallen van de oorspronkelijke gemeentenamen, juist ook vanwege te verwachten verwarring in de toekomst. Zou men zulks evenwel destijds gedaan hebben, dan zou een flink aantal straten (denk maar aan een Stationstraat of Dorpsstraat) hernoemd moeten worden.

Kortom: Zaanstad is de gemeente, Zaandam enz. zijn de woonplaatsen. En leer nu eens af die aan te duiden als stad + dorpen. Het zijn gewoon allemaal woonplaatsen. Robby 3 mei 2005 20:55 (CEST)

OK, dus ik begrijp dat het dus geen één stad is, maar verschillende woonplaatsen en of je die nu steden, dorpen of wat dan ook noemt, is denk ik persoonlijk van aard. Waarom ik dit probleem schep is omdat er hier vermeld staat dat Zaanstad de 14e stad naar grootte in Nederland is. Dat lijkt mij dus onjuist, omdat Zaanstad geen stad is, maar een gemeente. De grootste stad/woonplaats in de gemeente is Zaandam en ik vraag me af hoeveel inwoners die heeft, ook al denk ik niet dat Zaandam dan in dat lijstje komt te staan. Jeroen ... 3 mei 2005 22:08 (CEST)

Als je dat lijstje voor Zaanstad gaat corrigeren, moet je dat ook voor de andere steden doen. Bij Rotterdam Hoek van Holland eraf trekken, bij Den Bosch Rosmalen etc. Eigenlijk zat je naar een lijst van de grootste gemeenten van Nederland te kijken. Een lijst van grootste steden ziet er vast heel anders uit, maar lijkt me erg lastig te maken. Fransvannes 3 mei 2005 22:17 (CEST)

Dit was ik wel van plan. Voor Apeldoorn heb ik het al doorgevoerd, Den Bosch heb ik al uitgerekend (nog niet doorgevoerd) en Zaanstad moet er dan af. Uiteraard zal dit naar benadering zijn en kunnen sommige gemeenten moeilijk van een stad te onderscheiden zijn, dat moet dan maar, maar het lijkt mij wel beter om dat bij benadering door te voeren op een lemma als Stad. Jeroen ... 4 mei 2005 00:29 (CEST)

Daarom wordt het ook wel stadsgemeente genoemd. Misschien wel handig dit eigenlijk bij de lijst zelf ook te zetten.. Er bestaat inderdaad zoals Robby schreef geen schieding meer voor de wet van Stad, dorp of gehucht, het zijn alle gewoon woonplaatsen., als ze tenminste zijn aangeschreven als officiele woonkernnaam.

Persoonlijk maak nog wel altijd onderscheid, en dat doen ook wel vele met mij bewijzen ook gezegde als; ik ga even de stad in, waarmee men het of een winkelcentrum in/van de stad bedoelt en niet de lokale winkelcentrum die ook vrij groot kan zijn.. :-) Maar goed... Ik snap de reactie van Robby wel, het had ook in iets beter geformuleerd kunnen zijn mijn antwoord, al bleef de boodschap wel aardig hetzelfde natuurlijk... :-)Dolfy 3 mei 2005 23:24 (CEST)

Tja, wat denk je dan van Ede, Apeldoorn of Haarlemmermeer. Allen meer dan 100.000 inwoners, maar verre van een "stad". De inwoners zijn daar verdeeld over meerdere verspreide woonkernen, terwijl in Zaanstad sprake is van een aaneengesloten bebouwing. In die zin is er dus wel degelijk sprake van één "stad". Zou je nu nog willen vasthouden aan oude woonplaatsnamen dan zou je ook nog een onderscheid kunnen maken tussen West-Zaandam en Oost-Zaandam (ook ooit 2 afzonderlijke gemeenten). Dat zal tegenwoordig toch geen zinnig mens meer doen. Hoe zou je het voor Amsterdam gaan oplossen ? Holysloot en Durgerdam er af trekken ? Sloten ook nog ? En alle stadsdelen apart gaan behandelen ? De enige hanteerbare (en meetbare) maatstaf voor een lijst van grootste "steden" is toch het inwonertal van een gemeente. Robby 4 mei 2005 00:23 (CEST)

Het blijft een lastig dillema, maar voor gemeentes die jij noemt is er toch duidelijk een verschil tussen de verschillende kernen. Statistisch gezien (CBS) zijn Ede, Apeldoorn en Hoofddorp een stad, maar die overige kernen worden absoluut niet als onderdeel van een stad beschouwd. Wat Amsterdam betreft zal je inderdaad die kleine kernen er af kunnen trekken, maar veel zal het niet schelen in het aantal inwoners tussen de gemeente en de stad Amsterdam. Stadsdelen kunnen trouwens best (hebben dat al vaak al) een eigen lemma krijgen. Jeroen ... 4 mei 2005 00:34 (CEST)

Het is helemaal geen lastig dilemma: steden hebben nu eenmaal de neiging te groeien, agglomeraties te vormen en daardoor weer nieuwe steden te vormen. Bij de groei van Amsterdam ging het zo, dat heeft ook de nodige dorpen opgeslokt. In Zaanstad is het ook niet anders, daar vormen de voormalige woonplaatsen al zo lang één bebouwd gebied dat men te langen leste besloot dan ook maar één gemeente te vormen. Ook al weer ruim 30 jaar geleden. De voormalige woonplaatsen zijn nu de stadsdelen.Robby 4 mei 2005 00:53 (CEST)

Toch niet, want in het telefoonboek staan ze nog gewoon onder bv. Zaandam. Jeroen ... 4 mei 2005 02:55 (CEST)

Zoals ik al eerder opmerkte heeft men destijds, 1974, om emotionele redenen besloten (voorlopig) vast te houden aan de bestaande woonplaatsnamen, náást de nieuwe naam Zaanstad. Later heeft men moeten vaststellen dat dat alleen maar verwarring geeft (zie woonplaatslijsten, telefoonboek en de discussie die hier inmiddels plaatsheeft). Binnen de gemeente zijn de (voormalige) wooonplaatsen wel degelijk wijken, zo worden ze beschouwd in tal van gemeentelijke notities. Zie bijvoorbeeld ook de kaart op de website van de gemeente: http://www.zaanstad.nl/functies/pagfunctie.cfm?parameter=1464 Robby 4 mei 2005 11:51 (CEST)

Verspringing:

Ja en nee, in bepaalde notities worden ze genoemd en beschouwd als wijken, in de ander weer als woonplaatsen en andere stadsdelen. Het is wel jammer dat ze zelf, de gemeente en andere instanties dat niet wat beter naarvoren laat komen wat het nu is en het dan wat strakker voert zoals Amsterdam dat doet. Dat maakt het nog verwarrender dan allen als het gewoon woonplaatsen waren geweest binnen de stadsgemeente... Overigens dat kaartje laat ook zien dat dopen en wijken niet helemaal gelijk zijn aanelkaar.... :-)

Het is niet alleen emotioneel hoor, er zijn meer reden dat ze nog eigen woonplaatsen zijn, maar goed dat maakt ook niet meer uit, het is nu eenmaal zo.. Dolfy 4 mei 2005 14:11 (CEST)

Ik begrijp echter wel dat er naast die postadressen, ook nog gewoon plaatsnaamborden bestaan (zie [1]). Dat ze op de website van de gemeente proberen om Zaanstad als één stad willen laten over komen, heeft denk ik meer een PR-functie. Dit doen ze namelijk ook de website van Den Bosch, waar ze Rosmalen een wijk (2 zelfs) van Den Bosch laten zijn en Rosmalen is we degelijk een aparte plaats. Het lijkt me dus dat Zaanstad een stedelijke gemeente (of stadsgemeente) is met meerdere plaatsen. Jeroen ... 4 mei 2005 14:26 (CEST)

Je conclusie is inderdaad correct.. Het is ook beetje PR maar ook de manier waarop zo'n stadsgemeente ingedeelt is als gemeente en hoe bij bepaalde instanties staat ingeschreven, dat hoeft niet zoveel met de echte woonplaatsen te maken hebben. Hier, gemeente Stede Broec, hebben we tegenwoordig zelfs gewoon die witte wijkborden voor de woonplaatsen...Dolfy 4 mei 2005 14:38 (CEST)

Het ziet er nog niet naar uit dat we een helder criterium hebben. Het CBS? Het telefoonboek van KPN? De postcodetabel van het postbedrijf? De Staatsalmanak? (zie: overleg:Maastricht, zelfde discussie) De gemeente waar de "plaats" onder valt? De blauwe of witte plaatsnaambordjes langs de weg? Wie spreekt het laatste woord over wat een plaats is en wat een wijk of stadsdeel? Ik zou het niet weten. Dat betekent in elk geval dat boven een "lijst van grootste steden" heel duidelijk moet worden aangegeven wat er in die lijst onder een "stad" wordt verstaan. Fransvannes 4 mei 2005 15:08 (CEST)

Ik ben het met je eens Frans en ik denk dat we hier de definitie conservatief moeten benaderen en dat betekend dat Zaanstad hier niet bij hoort. Tevens moet in iedergeval bij steden die in een landelijke gemeente liggen (bv. Apeldoorn) het aantal inwoners van de stad zelf geteld worden, anders beginnen er begrippen door elkaar te lopen en dat maakt het er anders niet duidelijker op voor onze lezers. Jeroen ... 4 mei 2005 16:41 (CEST)

Het enige heldere criterium is de gemeente. De grenzen daarvan zijn duidelijk. Op het moment dat je steden gaat beschouwen als deel van een gemeente maar dan zonder dorpen die toevallig binnen de gemeentegrenzen vallen loop je ook tegen het probleem aan van de agglomeraties die gemeentegrenzen overschreiden. Rotterdam + voorsteden (Schiedam, Vlaardingen, Capelle), Amsterdam + voorsteden (Amstelveen, Duivendrecht, Diemen, Zaanstda), Den Haag + voorsteden (Voorburg, Leidschendam, Delft). Dan heb je het over steden van rond de 1 miljoen inwoners (en verder nog Geleen-Sittard, Heerlen-Kerkrade, Hoensbroek-Brunssum, enz.). Zijn we in Nederland overigens niet zo aan gewend (die lijsten bestaan echter wel), in het buitenland des te meer: Brussel bestaat in feite uit een stuk of 10 zelfstandige gemeentes, New York kent er 5, Parijs en Londen bestaan ook uit meerdere gemeentes. Het zou alleen nog maar meer verwarring scheppen.

Ergo, baseer je bij zo'n lijst uitsluitend op het inwonertal van een gemeente en ga het niet moeilijk maken door inwoners-van-dorpen-binnen-de-gemeente daarop te minderen. Krijg je voortdurend weer discussie over welke dorpen, omdat het ene - volgens interpretatie van deze of gene - wel deel uitmaakt van de stedelijke agglomeratie en de andere niet. Robby 4 mei 2005 15:37 (CEST)

Ik ben het met je eens dat een gemeente een helder criterium is, echter in de meeste gemeentes zijn ook de keren op zich een helder criterium. Er zijn genoeg gemeentes die duidelijk onderscheid maken tussen de verschillende kernen. We hebben het hier echter over een "stad" en geen "agglomeratie". Een stad kan inderdaad de gehele gemeente omvatten, dat bestrijd ik ook niet, er zijn echter gemeenten die buiten de centrale stad, meerdere kernen bevatten, wat o.a. te zien valt aan de postadressen. Een agglomeratie is veel moeilijker te begrenzen. Het is gewoon niet legitiem om altijd zondermeer de grootte van eenstad gelijk te stellen aan de grootte van een gemeente. In de gemeente Apeldoorn bijvoorbeeld zijn er heel veel kleinere kernen die absoluut niet onder de "stad" Apeldoorn vallen, de gemeente zelf geeft ook duidelijk aan dat er een stedelijk gebied is, wat gelijk valt met de stad Apeldoorn. Ugchelen bv. is een kern die tegen Apeldoorn ligt, maar officieel niet een onderdeel is van het stedelijk gebied van Apeldoorn. Zo zijn er echter ook veel gemeenten die meer of misschien iets minder gelijk vallen met de gelijknamige stad. Een uitzondering hierop is dus Zaanstad, waar er niet een allesoverheersende kern is. Zaanstad is dus geen stad, maar een agglomeratie van meerdere keren die gelijk valt met een gemeente. Daarom kan Zaanstad niet bij een rijtje grootste steden staan, maar wel bij een rijtje grootste gemeenten en grootste agglomeraties. Jeroen ... 4 mei 2005 16:41 (CEST)

Ik heb zelf het voorbeeld van Apeldoorn, Ede en H'meer aangehaald van gemeenten met meerdere woonkernen. Dat zijn alledrie (geografisch) grote en uitgestrekte gemeenten met meerdere verspreide dorpen buiten de eigenlijke stad. In Zaanstad is dat pertinent niet het geval en niet alleen omdat het geografisch veel kleiner is. Daar is door de urbanisering wel degelijk één stad ontstaan. Alleen de, eerder genoemde, dorpen A'delft en W'zaan liggen daar nog enigszins los van (hoewel dat ook niet lang meer zal duren door de oprukkende bebouwing van o.a. Saendelft). Zaanstad heeft trouwens, in tegenstelling zoals jij veronderstelt, wel een overheersende kern: alle stadsvoorzieningen zijn en worden in toenemende mate geconcentreerd in Zaandam (winkelcentrum, theater, bioscopen, markten, enz.). De andere voormalige gemeenten zijn in de voorbije 30 jaar "gewone" stadswijken geworden met een dito laag voorzieningen-niveau. In die zin wijkt Zaanstad wel af van veel andere fusie-gemeenten, maar het zou onzin zijn om het dan niet als één stad te beschouwen maar als de verzameling dorpen die het 400 jaar geleden was. Robby 4 mei 2005 17:21 (CEST)

Mijn conclusie van bovenstaande discussie is dat Zaanstad officieel geen stad is, maar wel als zodanig functioneert. Jeroen ... 5 mei 2005 16:49 (CEST)

Geboren in Zaanstad

Er staat een klein lijstje geborenen in Zaanstad. Elders, bijv.op Zaandam, is een veel langere lijst te vinden; er is wat voor te zeggen om alleen diegenen te vermelden die na 1974 (ontstaansjaar Zaanstad) in Zaanstad geboren zijn. Dan moeten Henny Huisman en Margriet Eshuys dus niet worden vermeld. Sherlock Holmes 16 dec 2005 19:04 (CET)

Zit wat in. Heb het inmiddels aangepast met verwijzingen naar de afzonderlijke woonplatsen.

Partij voor ouderen en veiligheid

Ik heb de partij naam verandert aangezien er partij voor ouderen en veilgheid stond.

Wapen Zaanstad

Moeten we het huidige wapen nou niet gewoon vervangen voor dit exemplaar? Kijk maar op de website van Zaanstad. De kleuren van degene die nu online staat kloppen niet!.

http://www.zaanstad.nl/bpo/organisatie/WapenZaanstad/

Wapen Zaanstad

Foute wapen Zaanstad

(Zaankantertje75 (overleg) 19 okt 2012 23:06 (CEST))

De kleuren zijn beide correct. Er bestaan grijze en zwarte walvissen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft ooit een boek met gemeentewapens uitgegeven waarop een andere soort walvis was getekend dan op het wapendiploma en in het register bij de Hoge Raad van Adel, maar omdat de beschrijving slechts spreekt over walvissen "van natuurlijke kleur" zijn beide weergaven juist. Warhoofd (overleg) 27 apr 2015 16:33 (CEST)

Vlag van Zaanstad

De tekst in het artikel onder het kopje "Vlag van Zaanstad" is gekopieerd van de site van de gemeente Zaanstad: https://www.zaanstad.nl/mozard/!suite86.scherm0325?mPag=538&mVrg=1125&mLok=1. --Ajv39 (overleg) 23 apr 2015 16:07 (CEST)

Buurtschappen

Er is iets merkwaardigs aan de hand met de buurtschappen van Zaanstad.

• Wikipedia artikel meldt: 't Kalf -- Buitenhuizen -- Busch en Dam (gedeeltelijk) -- Haaldersbroek -- Hembrug (vroeger Den Hem) -- Kalverpolder -- Krommeniedijk -- Langeheit -- Middel -- Molletjesveer -- Nauerna -- Noordeinde -- Vrouwenverdriet -- Weiver -- Westzaner-Overtoom
• Onderaan het zelfde artikel staat: 't Kalf · Buitenhuizen · Busch en Dam (deels) · Haaldersbroek · Hembrug · J. J. Allanstraat · Kalverpolder · Kerkbuurt · Krommeniedijk · Langeheit · Middel · Molletjesveer · Nauerna · Noordeinde · Vrouwenverdriet · Weiver · Westzaner-Overtoom · Zuideinde (Assendelft) · Zuideinde (Westzaan) => Hier staat dus J.J.Allenstraat en tweemaal Zuideinde extra
• De plaatsengids meldt 14 buurtschappen: buurtschappen Busch en Dam (deels), Haaldersbroek, Hembrug, J.J. Allanstraat, Middel, Molletjesveer, Nauerna, Noordeinde, Vaartdijk, Vrouwenverdriet, Weiver, Westzaner Overtoom, Zuideinde (Assendelft) en Zuideinde (Westzaan) => hier ontbreekt dus 't Kalf, Buitenhuizen en Langeheit. Wel staat hier weer Vaartdijk als buurtschap.

Rudolphous (overleg) 19 okt 2017 08:07 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Zaanstad. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20170916101125/https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2017/09/01/benoeming-burgemeester-zaanstad/ toegevoegd aan https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2017/09/01/benoeming-burgemeester-zaanstad

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 3 mrt 2020 13:51 (CET)