Pancreatoduodenectomie

Een pancreatoduodenectomie, Hemi-pancreaticoduodenectomie, Whipple-operatie of in het Engels Pylorus-preserving pancreaticoduodenectomy (PPPD) is een operatie waarbij de kop van de alvleesklier (pancreas) en omliggende structuren worden verwijderd. Een van de meest voorkomende redenen om deze operatie uit te voeren is alvleesklierkanker in de kop van de alvleesklier.

Indicaties

• Alvleesklierkanker
• Kanker van het duodenum
• Galwegkanker (Cholangiocarcinoom)
• Andere oorzaken die zorgen voor een verstopping van de papil van Vater

Technieken

Er zijn verschillende variaties in operatietechnieken beschreven van de PPPD. Er kan zowel gekozen worden voor een open-procedure waarbij er een snee in de buikwand gezet wordt (incisie) of voor een laparoscopische procedure. Ook kan er gekozen worden voor de klassieke Whipple waarbij de pylorus van de maag wordt verwijderd. Echter is de aangepaste Whipple, waarbij de pylorus gespaard blijft, gebruikelijker. Hierbij wordt de kop van de alvleesklier verwijderd samen met een deel van de twaalfvingerige darm, galweg, galblaas en de omliggende lymfeklieren. Hierna worden de maag, galweg en het overgebleven deel van de alvleesklier weer op de darm aangesloten.

• 
  Weefsel dat verwijderd wordt bij een pancreatoduo- denectomie
• 
  Anatomische situatie na een pancreatoduo- denectomie

Behandelcentra en cijfers

Onderzoek toont aan dat hoe vaker de Whipple-operatie in een bepaald ziekenhuis wordt verricht, hoe lager de postoperatieve sterfte in dat ziekenhuis is. Dit verschil kan oplopen tot 5% lagere kans op sterfte. Ook neemt de overlevingsduur toe indien de operatie wordt verricht in een ziekenhuis waar veel Whipple-operaties worden verricht. Deze ziekenhuizen moeten minimaal 20 alvleesklierkankeroperaties per jaar uitvoeren.

Ziekenhuis	2010	2011	2012	2013
AMC Amsterdam	58	59	67	74
MST Enschede	14	20	37	63
OLVG Amsterdam	35	34	44	52
UMC Utrecht	34	41	51	51
LUMC Leiden	36	47	62	49
ErasmusMC Rotterdam	34	51	40	41
AZM Maastricht	34	41	41	40
Radboud Nijmegen	22	26	34	36
Catharina Eindhoven	22	31	39	35
UMC Groningen	34	38	34	28
Vumc Amsterdam	9	15	27	27
De Tjongerschans Heereveen	15	26	36	37
Isala Zwolle	25	24	23	24
St Antonius Nieuwegein	23	18	19	24
Jeroen Bosch Den Bosch	21	16	24	23
RDGG Delft	21	20	22	23
Amphia Breda	10	13	26	22
Maasstad Rotterdam	22	28	22	21
Albert Schweitzer Dordrecht	19	26	29	16
Totaal	488	575	677	676

Bronnen, noten en/of referenties