Verbond van heischrale graslanden

Verbond van heischrale graslanden
	De associatie van liggend walstro en schapengras
Syntaxonomische indeling
Klasse:	Nardetea; (klasse van heischrale graslanden)
Orde:	Nardetalia; (orde van heischrale graslanden)
Verbond
	Violion caninae; Schwick. 1944
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons

Het verbond van heischrale graslanden (Violion caninae) is een verbond uit de orde van heischrale graslanden (Nardetalia). Het omvat plantengemeenschappen van relatief zure, oligotrofe bodems met overwegend grassen, grasachtige planten en kleinbloemige kruiden.

Naamgeving en codering

Synoniemen
Nardo-Galion saxatilis Prsg 1950

Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r19Aa
BWK-karteringscodes: hn, hmo
Natura2000-habitattypecode (EU-code): H6230
Corine biotope: 35 Dry siliceous grasslands

De wetenschappelijke naam Violion caninae is afgeleid van de botanische naam van hondsviooltje (Viola canina).

Fysiognomie

Heischrale graslanden omvatten veelal sluitende, laagblijvende graslandformaties. Dwergstruiken kunnen voor een grasland nog redelijk goed vertegenwoordigd zijn in de kruidlaag maar ze zijn nooit zo dominant als in dwergstruwelen, zoals die van de klasse van droge heiden.

In de kruidlaag zijn grassen als borstelgras en tandjesgras en grasachtige planten als pilzegge dominant, met daarnaast kleinbloemige overblijvende kruiden als hondsviooltje, stijve ogentroost en mannetjesereprijs. Zeldzaamheden als welriekende nachtorchis, herfstschroeforchis, gelobde maanvaren en valkruid maken deze vegetatie zeer divers.

De moslaag is weinig opvallend en evenmin divers.

Ecologie

De vegetatie van het verbond van heischrale graslanden vindt men op droge tot natte, relatief zure tot neutrale en relatief oligotrofe bodems. Ze wijzen op de aanwezigheid van leem, klei of veen in de bodem, of op verrijking via het grondwater of door dieren.

Vaak gaat het om vegetatie in overgangszones, zoals op de grens tussen droge en natte plaatsen, of op overgangen van natte heide naar blauwgraslanden. In heidegebieden zijn het dikwijls plaatsen met enige mate van verstoring en/of verrijking, zoals wegbermen en langs veetrekroutes en op plaatsen waar regelmatig gemaaid, beweid, geplagd, afgebrand of begraasd wordt.

Associaties in Nederland en Vlaanderen

Het verbond van heischrale graslanden wordt in Vlaanderen en Nederland vertegenwoordigd door vijf associaties.

- associatie van liggend walstro en schapengras (Galio-Festucetum ovinae)
- associatie van klokjesgentiaan en borstelgras (Gentiano pneumonanthes-Nardetum)
- associatie van maanvaren en vleugeltjesbloem (Botrychio-Polygaletum)
- associatie van betonie en gevinde kortsteel (Betonico-Brachypodietum)
- associatie van hondsviooltje en gewoon struisgras (Polygalo vulgaris-Nardetum)

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

In de onderstaande tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa van het verbond van heischrale graslanden voor Nederland en Vlaanderen.

Kruidlaag

Hondsviooltje

Stijve ogentroost

Mannetjesereprijs

Kentaxon	Abundantie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
kV	A/Z	hondsviooltje	Viola canina
kV	F/Z	stijve ogentroost	Euphrasia stricta
kV	O/Z	mannetjesereprijs	Veronica officinalis
kV	O/Z	welriekende nachtorchis	Platanthera bifolia
kV	Z	herfstschroeforchis	Spiranthes spiralis
kV	Z	gelobde maanvaren	Botrychium lunaria
kV	Z	rozenkransje	Antennaria dioica
kV	Z	heidezegge	Carex ericetorum
kV	Z	kleine schorseneer	Scorzonera humilis
kV	Z	tweenervige zegge	Carex binervis	in Vlaanderen
kK	D/O	borstelgras	Nardus stricta
kK	D/A	tandjesgras	Danthonia decumbens
kK	D/F	tormentil	Potentilla erecta
kK	Z	valkruid	Arnica montana
	D/Z	liggend walstro	Galium saxatile
	A/Z	pilzegge	Carex pilulifera

Moslaag: Geen kensoorten

Fotogalerij

Een vroeg zomeraspect van de associatie van liggend walstro en schapengras
Een vroeg herfstaspect van de associatie van klokjesgentiaan en borstelgras

Zie ook

Vegetatiekunde van A tot Z

Zie de categorie Violion caninae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

Schaminée, J., K. Sýkora, N. Smits & M. Horsthuis, 2010: Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland. KNNV Uitgeverij, Zeist. ISBN 978 90 5011 309 0
Sýkora, K., 2008: Field Guide Dutch Plant Communities. Species composition and ecology
Decleer, K. (red.), 2007: Europees beschermde natuur in Vlaanderen en het Belgisch deel van de Noordzee. Habitattypen, dier- en plantensoorten. Mededelingen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek INBO.M.2007.01, Brussel, 584 p. ISBN 978-90-403-0267-1
A. Zwaenepoel, F. T’Jollyn, V. Vandenbussche & M. Hoffmann, 2002: Systematiek van natuurtypen voor Vlaanderen: 6.5 Graslanden, Heischrale graslanden. Verslag van het Instituut voor Natuurbehoud 2002.