Wikipedia:Taalcafé/Archief/202101

"Intensive care" versus "intensieve zorg"

Nederlanders, Belgen en alle andere gebruikers van het Nederlands worden uitgenodigd om mee te kijken en te praten op Overleg:Intensieve_zorg tijdens de coronacrisis in Nederland#Intensieve zorg of intensive care. Apdency (overleg) 21 dec 2020 18:50 (CET)

Dactylus

In het artikel dactylus staat als voorbeeld

Lezen en leren is eeuwige taak,

die noch de knaap, noch de grijsaard verzaakt.

(Petrus Augustus de Génestet)

Ik vind de tweede zin verkeerd beklemtoond en dus geen voorbeeld van twee dactyli. Madyno (overleg) 23 dec 2020 14:02 (CET)

Ik zou de nochs beklemtonen, dus onhelder is het op zijn minst. Waarom ook zelf voorbeelden verzinnen? Encyclopedisch veel zuiverder is om ze te vinden in bronnen over het fenomeen, zoals Algemeen letterkundig lexicon | dactylus, dat als voorbeeld Whāt shặll wĕ / dō wĭth thĕ / drunken sailor geeft. Prima, helder en bekend. Homerus, Gezelle en anderen kunnen daarna genoemd worden. Overigens zie ik in het voorbeeld van Guido Gezelle, dat verzen het dactylusstempel gewoon kunnen krijgen als de laatste lettergrepen dat ritme niet volgen. Zo bekeken deugt het voorbeeld van De Génestet wel (als je de aangegeven klemtonen aanhoudt) en hoeft het enkel van toelichting voorzien te worden — bertux 23 dec 2020 14:23 (CET)

Ik heb een voorbeeld van Gezelle gegeven. Madyno (overleg) 23 dec 2020 18:19 (CET)

Aren( )lezen

Ter info, ik heb Aren lezen (dat vroeger Arenlezer heette) hernoemd tot Arenlezen, met hier mijn toelichting en conform het WNT. Hopelijk kan dit op instemming rekenen. ErikvanB (overleg) 23 dec 2020 16:46 (CET)

Hoi Erik, je toelichting, dat je arenlezen als één woord schrijft omdat het ook televisiekijken, theedrinken e.d. is, is helaas wat te kort door de bocht. Zoals de Taalunie hier uitlegt vormt zo'n combinatie van een zelfstandig naamwoord en een werkwoord de ene keer een samenstelling (vioolspelen) en de andere keer een woordgroep (cello spelen). Eigenlijk moet je dus per geval opzoeken of je de woorden aan elkaar schrijft of niet. Het WNT is daarvoor geen goede bron, want daarin worden allerlei inmiddels verouderde spellingsvormen gebruikt. Aangezien arenlezen c.q. aren lezen niet in de woordenlijsten van de Taalunie en Onze Taal staat, is de nieuwste editie van de Dikke Van Dale de beste bron, en die spelt het als twee woorden, aren lezen dus. — Matroos Vos (overleg) 23 dec 2020 17:18 (CET)

Hee, Matroos. Staat het in Van Dale? In mijn oudere Van Dale vond ik het niet. Tja, dan zal ik moeten terughernoemen. 'Arenlezen' leek me bovendien wel begrijpelijk, omdat de moderne betekenis van 'lezen' hier tot verwarring zou kunnen leiden. Maar ja, Van Dale is natuurlijk de baas. Zeer hartelijk dank! ErikvanB (overleg) 23 dec 2020 17:42 (CET)

PS: Ik had overigens wel gekeken of 'arenlezen' op Google en Google Boeken frequent genoeg voorkwam en dat bleek het geval. Groet, ErikvanB (overleg) 23 dec 2020 17:45 (CET)

Ik denk dat de meeste mensen er geen peil op kunnen trekken en er daarom maar een slag naar slaan. En ik geef ze geen ongelijk. Naast het al genoemde vioolspelen versus cello spelen heb je ook nog binnenspelen en valsspelen versus thuis spelen en quitte spelen, geheimhouden versus rust houden enz. enz. Ik ben zo gek om bij de geringste twijfel op te zoeken of het één of twee woorden zijn, maar ik kan me heel goed voorstellen dat de meesten het wel best vinden. — Matroos Vos (overleg) 23 dec 2020 19:19 (CET)

Het gangbare advies is om op de klemtoon te letten: is die anders als de woorden bij elkaar horen? Dan vervalt de spatie. Even uitproberen: Ik ga Aren, het beroemde boek over aren lezen. versus Ik ga aren lezen, het beroemde boek over aren lezen overdenkend. Bij mij geen verschil, dus de aren blijven gescheiden door een spatie — bertux 23 dec 2020 19:37 (CET)

Toch is het niet altijd zo simpel. Als ik valsspelen zeg gebruik ik dezelfde klemtoonverdeling als bij quitte spelen. Valsspelen staat overigens opvallend genoeg pas sinds februari 2015 in de Dikke Van Dale. In de voorlaatste editie, uit 2005, was het nog vals spelen. — Matroos Vos (overleg) 23 dec 2020 19:58 (CET)

Vgl. uitspelen en uit spelen. Dit valt nog niet mee. :-)   Wutsje 23 dec 2020 20:33 (CET)

:) Hoe dan ook, ik heb dan maar terughernoemd. ErikvanB (overleg) 23 dec 2020 21:02 (CET)

Is 'Aren lezende' dan tevens goed, Matroos, of deugt dat ook weer niet? ;-) ErikvanB (overleg) 23 dec 2020 21:11 (CET)

De Taalunie schrijft hier, onder het kopje 'Bijzonderheid', dat als de infinitief van een werkwoord een samenstelling is, je ook onder meer het tegenwoordig deelwoord van dat werkwoord aaneen moet schrijven. Alhoewel het er niet expliciet staat, durf ik daaruit wel te concluderen dat voor een woordgroep als aren lezen dan het omgekeerde geldt, en dat je dus ook aren lezende als twee woorden schrijft. — Matroos Vos (overleg) 23 dec 2020 22:39 (CET)

Super! Gezegende kerstdagen, waarde Vos. ErikvanB (overleg) 24 dec 2020 03:32 (CET)

Insgelijks! Of, om met dominee Gremdaat te spreken: ik wens U fijne feestdagen en een aangenaam kerstmaal, met spekblokjes of wat dan ook erin. — Matroos Vos (overleg) 24 dec 2020 09:34 (CET)

Pools Open, Italiaans Open, Kazakhstan Open, Russisch Open, Canadees Open...

Hey allen! Graag jullie mening over al deze bovenstaande artikels, meer bepaald hun titel. Gevoelsmatig lijkt het me eerder de Poolse Open, Italiaanse Open, Kazakse Open, Russische Open enz te zijn. Maar ik ben wat dat betreft geen kenner. Vandaar graag even jullie mening hierover. Alvast bedankt. Ernie (overleg) 3 dec 2020 00:22 (CET)

Voor zover ik zie, zijn daar geen gangbare Nederlandse namen voor en gebruikt men gewoon de Engelse naam. Dat geldt zelfs voor de Dutch Open, een naam die ook op spellingsite.nu voorkomt. Encycloon (overleg) 3 dec 2020 00:33 (CET)

(na bwc) Dag Ernie, eigenlijk zou eerst moeten worden vastgesteld wat het geslacht van open is. Het woord staat niet als zelfstandig naamwoord in het Groene Boekje en de Dikke Van Dale, maar het staat wel als zodanig in het Van Dale groot woordenboek hedendaags Nederlands, en daar is het de open (mannelijk, betekenis: "open kampioenschap"), terwijl in onze artikelen steeds het open staat. Ik ben zelf geen sportkenner, maar wellicht zijn er collega's die kunnen beamen dat mijnheer Van Dale het hier bij het rechte eind heeft, en al onze lemma's dus fout zitten? — Matroos Vos (overleg) 3 dec 2020 00:43 (CET)

En in aanvulling op Encycloon: de Dikke Van Dale vermeldt in het lemma 'grandslamtoernooi' de betekenis: "(sport) elk van de vier toernooien die je moet winnen om grand slam te behalen (nl. de Australian Open, Roland Garros, Wimbledon en de US Open)". De namen van die opens blijven daar dus eveneens onvertaald, en het is daar ook weer de. — Matroos Vos (overleg) 3 dec 2020 01:07 (CET)

Overigens is er ook bv Australisch Open (dames) dat dan mogelijk fout is. Zie ook US Open (tennis) waar dan weer de gangbare (maar Engelstalige) naam wordt gebruikt. En is er bv ook nog Dutch Open (badminton) en Welsh Open (snooker) waar dan weer de Engelse benamingen worden gebruikt. Zonder het te beseffen heb ik hier een (overigens terecht) groter vraagstuk naar boven gebracht merk ik precies... . Ernie (overleg) 3 dec 2020 01:18 (CET)

Standaard zouden wij de bronnen volgen voor de naam van een evenement. Dus hoe staan deze Opens bij ons in de krant. Soms kan het allebei, zoals bij de Ronde van Frankrijk die net zo goed Tour de France kan worden genoemd. Maar dat zal vast niet het geval zijn bij bovenstaande voorbeelden, die heten waarschijnlijk niet Pools Open in de media. Maar hoe dan wel? Edoderoo (overleg) 3 dec 2020 07:04 (CET)

Matroos Vos, is het woord open hier wel zelfstandig gebruikt? Het lijkt mij dat het zijn geslacht en lidwoord ontleent aan het weggelaten zelfstandig naamwoord: het open (kampioenschap), de open (spelen). Ik kan me niet goed een zin met een strikt zelfstandig gebruik voorstellen. Over vijf jaar misschien, als onze satelliettaal weer wat dichter naar de Engelse moederster is gecirkeld. Oh wacht, maar toch: De vier opens vind ik aanvaardbaar Nederlands, zij het niet in iedere context. Wel degelijk zelfstandig. Toch schuurt het. Moet ieder zelfstandig gebruikt woord een vastgesteld geslacht hebben? Ligt hier niet een taak voor de LHBTQ-beweging? Als we afkortingen zoals PvdA vrouwelijk (mannelijk?) noemen vanwege de verduisterde Arbeid en het FvD onzijdig vanwege het leeggelopen Forum, kunnen Van Dale toch ook wegzetten als een bekrompen taalpurist die nog prescriptief denkt in een tijd waarin het gezag geen ontzag meer oproept en gender en geslacht ontkoppeld raken?  — bertux 3 dec 2020 08:53 (CET)

Het argument van Edoderoo is natuurlijk minder leuk, maar helaas ook minder onduidelijk: het donorprincipe. Dat laat de fundamentele vraag wel open: heeft een zelfstandig gebruikt woord per definitie een vaststaand geslacht? — bertux 3 dec 2020 08:57 (CET)

Dank al voor jullie input. Hoe kan er in een geval als dit helemaal duidelijkheid/zekerheid komen? Ernie (overleg) 6 dec 2020 23:41 (CET)

Ik zou zeggen: door het aan een gezaghebbende bron te vragen. Encycloon (overleg) 6 dec 2020 23:52 (CET)

Hoi Bertux, sorry, een sterk vertraagd antwoord op je vragen hierboven, maar gelijk de schildpad reeds zeide: beter laat dan nooit. Edoch, ter zake. Er zijn meer bijvoeglijke naamwoorden die, net als open, hun bijbehorende zelfstandige naamwoorden resoluut in de kliko hebben gegooid, om voortaan fier en onafhankelijk door het leven te gaan. Neem het woord enkeltje – niet het verleidelijke gewricht, maar het treinkaartje. Het woord enkel was reeds eeuwenlang een bijvoeglijk naamwoord, tot het zich, naar ik aanneem als verkorting van enkele reis o.i.d., ontwikkelde tot het zelfstandig naamwoord enkel, dat tegenwoordig vooral in de verkleinvorm, enkeltje, wordt gebruikt. In oktober 2012 heeft de Dikke Van Dale enkel bovendien opgenomen in de betekenis "enkelspel", een betekenis die het heeft bij "tennis, tafeltennis, badminton enz." – waarmee we dus weer terug zijn bij verzelfstandigde bijvoeglijke naamwoorden uit de wereld van de sport. Of het woord open, in de betekenis: "open kampioenschap", in het alledaags taalgebruik reeds volledig verzelfstandigd is vind ik, als chronisch mijder van de sportkolommen in mijn avondcourant, lastig in te schatten. Maar het feit dat het Van Dale groot woordenboek hedendaags Nederlands het woord inmiddels ook als zelfstandig naamwoord classificeert, lijkt me toch een duidelijke aanwijzing dat die verzelfstandiging zo goed als voltooid is.

En dan nog over de bepaling van het woordgeslacht, waarbij het er soms verhit aan toegaat. Ik neem aan, met een rotsvast vertrouwen in de boven mij gestelden, dat mijnheer Van Dale vele teksten heeft doorgespit om tot de conclusie te komen dat open zich in de praktijk als een mannelijk woord gedraagt, alhoewel de taalkundigen, vooral in het verleden, ook wel graag zelf achter het stuur zaten. Of ieder zelfstandig naamwoord nou per se een vastgesteld geslacht moet hebben, vraag ik me inderdaad ook af. Er is hier op Wikipedia momenteel zelfs een stemming gaande waarin voor eens en voor altijd dient te worden vastgesteld wat het geslacht van het Engelse woord voor smid is. Een flagrante schending van het 'Wikipedia volgt'-principe, als je het mij vraagt, en bovendien nogal wonderlijk, daar Engelse nouns sowieso nauwelijks nog een woordgeslacht kennen. — Matroos Vos (overleg) 22 dec 2020 14:58 (CET)

Wij zijn hier getuige van de Amerikaanse ziekte genaamd nouning Hans Erren (overleg) 22 dec 2020 16:57 (CET)

Als taal zich ontwikkelt, heet het een ziekte? Als ik het fenomeen al in medische termen zou willen beschrijven noem ik het liever een groeistuip. Een ziekte is het als een taal zich niet ontwikkelt; klassiek Latijn en Oudkerkslavisch zijn overleden doordat ontwikkelde lieden hun taal te zeer liefhadden en hem verstikten in hun omhelzingen — bertux 22 dec 2020 17:18 (CET)

In computertaal zeggen ze dan: "No it's not a bug, it's a feature." Verbing en nouning zijn typisch Amerikaanse "features". Hans Erren (overleg) 22 dec 2020 17:39 (CET)

Typisch Amerikaans? Jammer! De vorm van het Engels, met veel werkwoorden die identiek zijn aan hun naamwoord, maakt deze taal heel flexibel en dynamisch. Daardoor is het een zeer jonge, levende taal, terwijl het Nederlands veel te weinig productief is in het voortbrengen van nieuwe vormen en meer lijkt op een bezadigde zestiger. De onmogelijke en zinloze spellingsregels en het afwijzen van vernieuwingen zijn respectievelijk de energievretende lintworm en de bankhangerige geestelijke luiheid die tezamen de levensverwachting van onze taal danig inperken. Hoe erg is het nu helemaal dat iets even onprettig aanvoelt? Daar heb ik ook last van, maar de ervaring leert dat het ongemak na een paar jaar over is. Al leven wij in het Avondland, we hoeven de zonsopkomst niet af te wijzen, al helemaal niet omdat het licht te fel is — bertux 22 dec 2020 18:01 (CET)

Je bent een bijzonder, bertux Hans Erren (overleg) 22 dec 2020 18:46 (CET)

Wat U zegt! Maar ook in het Nederlands is verzelfstandignaamwoordisering heel normaal hoor, en zeker geen geïmporteerde ziekte. In de ANS worden hier een aantal voorbeelden van gesubstantiveerde adjectieven gegeven, zoals de zwakke en de zieken. Ook de functional shift, oftewel een verandering van woordsoort waarbij de vorm gelijk blijft, kom je in het Nederlands tegen, bij woorden als (de) gek, (het) kwaad en (de) komiek. En met het achtervoegsel -ing kun je van heel veel werkwoorden een zelfstandig naamwoord maken (bijvoorbeeld vrijlating van vrijlaten). En het omgekeerde kan natuurlijk ook, door -en achter het zelfstandig naamwoord te plakken. Zo kun je Netflix omtoveren in netflixen en emmer in emmeren. Afijn, zo zou ik nog wel even door kunnen gaan, ware het niet dat het inktlint van mijn laptop nodig aan vervanging toe is. — Matroos Vos (overleg) 22 dec 2020 19:00 (CET)

Wat ik hierboven allemaal lees is voor mij allemaal redelijk chinees... . :). Kan iemand aangeven of het juist is zoals het er staat? Of moet ik best nog bij taaladvies ten rade gaan? thx! Ernie (overleg) 25 dec 2020 10:59 (CET)

We hebben (hadden) natuurlijk ook dubbeltje, dubbel, kwartje, kwart, en mogelijk zijn er meer, waarvan we niet eens meer de afkomst beseffen. Madyno (overleg) 25 dec 2020 12:48 (CET)

Madynees

In het Madynees: ⊙ ⋐⋑ ∃ ≬≬
fonetisch

in hoog-Madynees: wei oort tri teiger

in zuid-Madynees: oewi koeki enna jumpy

getranslitereerd: WAY OHD TREE DAYHUH
met geluidsfragement zoiets als: waai ocht trie daaigug

Nederlands: ik zie een/één kikker

Duits: ich sehe einen Frosch

Engels: I see a/á/one frog

Russisch: (я) вижу (одну) лягушку ((ya) vizhu (odnu) lyagushku)

NB Als je het Russisch wil oplezen, moet je weten dat in de trtansliteratie weliswaar een u staat, maar dat dat eigenlijk een oe moet zijn.

De vraag is: als je alleen de transliteratie WAY OHD TREE DAYHUH kent, hoe weet je wat je in het Nederlands moet zeggen? Madyno (overleg) 26 dec 2020 10:49 (CET)

Intrigerend, maar wat bedoel je precies met 'in het Nederlands zeggen'? 'in het Nederlands uitspreken' of 'in het Nederlands weergeven'? (En zou het Russisch niet beter вижу (одну) лягушку kunnen luiden, als tegenhanger van een/één?) Marrakech (overleg) 26 dec 2020 11:39 (CET)

Goed opgemerkt, ik heb het Russisch aangepast. Wat het NL betreft, gaat het me om de uitspraak. In het NL weergeven lijkt me tricky, dan zou je voor het NL een eigen latinisering moeten afspreken. Madyno (overleg) 26 dec 2020 12:02 (CET)

Vertaling "in seiner Herrschaft"

Ons artikel "Christiaan I van Palts-Birkenfeld-Bischweiler" beweert een (gedeeltelijke) vertaling te zijn van het Duitse artikel. De vertaling begint pas in de tweede alinea onder het kopje "Leven", en in het begin verschilt de inhoud duidelijk met de Duitse tekst, maar dat is niet wat ik nu aan de orde wil stellen. Het gaat mij om de zin:

Nach dem Dreißigjährigen Krieg bemühte sich Christian in seiner Herrschaft um den Wiederaufbau.

Deze wordt op dit moment als volgt vertaald:

Na de Dertigjarige Oorlog worstelde Christiaan om zijn regering te heropbouwen.

Dat lijkt mij een behoorlijk slechte vertaling. Christiaan probeerde niet zijn regering opnieuw op te bouwen, maar zijn na de Dertigjarige Oorlog volkomen verwoeste land. Bovendien vind ik de vertaling van "bemühen um" als "worstelen met" wat ongelukkig. Ik zou zelf iets schrijven als: "Na de Dertigjarige Oorlog probeerde Christiaan zijn land weer op te bouwen," maar ik worstel een beetje met "in seiner Herrschaft". Heeft iemand daar een goede suggestie?

Hoopje (overleg) 28 dec 2020 14:22 (CET)

In deze samenhang is met "Herrschaft" zijn land bedoeld, d.w.z. in landgoederen in zijn bezit, in zijn macht (vergl. Bündner Herrschaft in Zwitserland). Wellicht is ook alleen speciaal de "Herrschaft Bischweiler" bedoeld die in de voorafgaande text als zijn bezit uit eerste huwelijk wordt genoemd.

"sich bemühen" in deze samenhang: zette zich in; spande zich in. "Worstelen met" is verkeerd, "proberen" te zwak. Zwitser123 (overleg) 28 dec 2020 14:42 (CET)

Mijn keus: Na de Dertigjarige Oorlog spande Christiaan zich in voor de wederopbouw van zijn gebied — bertux 28 dec 2020 19:41 (CET)

Hartelijk dank allebei. Zwitser123, jouw uitleg over de betenis van "Herrschaft" was zeer nuttig, en bertux, ik heb jouw suggestie nu in het artikel geplaatst. In het Duitse artikel is die "Herrschaft Bischweiler" het enige gebied dat hij had. In ons Nederlandse artikel lijkt hij dat gebied twee keer in bezit te hebben gekregen, een keer als erfenis van zijn vader, en een keer na zijn huwelijk, maar dat soort inhoudelijke problemen zijn hier in het Taalcafé niet echt op hun plaats.

Hoopje (overleg) 28 dec 2020 21:51 (CET)

Eerlijk gezegd vermoed ik dat vertaling naar heerlijkheid Bischwiller beter geplaatst zou zijn. Paul Brussel (overleg) 28 dec 2020 22:22 (CET)

Dat vermoed ik ook, Paul Brussel. Ik heb het eerst maar zo gelaten omdat ik dacht (maar ik ben geen expert) dat de heer van een heerlijkheid geen verdere titels draagt, terwijl het hier om een "Pfalzgraf" gaat. Maar dat probleem heeft het oorspronkelijke "Herrschaft" ook (link). Ik zal dat inderdaad veranderen.

PS. Mocht dat niet duidelijk zijn, ik ben hier niet de oorspronkelijke vertaler. Het is mij al vaak opgevallen dat vertalingen van niet al te hoge kwaliteit zijn, en daarom heb ik een paar willekeurige vertaalde artikelen bekeken. Ik hoop die artikelen een beetje te verbeteren, maar ik zie het ook niet als mijn taak daar een volledig nieuwe vertaling te produceren, vooral ook omdat ik gewoon weinig vakkennis over dit onderwerp heb. Hoopje (overleg) 29 dec 2020 09:36 (CET)

Zie ook het overigens bronloze artikel Heerlijkheid Bischwiller. Paul Brussel (overleg) 29 dec 2020 09:58 (CET)

Nieuw

NOS-TT p. 126: Na overleg met de regering werd besloten de toegangswegen af te sluiten, zodat nieuw feestgangers zich niet konden aansluiten. Taalfout? Anglicisme? Trend? Nog iets anders? Wutsje 2 jan 2021 10:35 (CET)

Bedoel je nieuw zonder buigings-e (volgens mij een tikfout) of überhaupt het gebruik van nieuw in dit zinsverband, in plaats van bijvoorbeeld andere? In de Franse pers vind je zinnen als "(...) afin d'empêcher de nouveaux fêtards de se joindre à l'événement clandestin". Marrakech (overleg) 2 jan 2021 10:48 (CET)

Nee, het gaat me om die buigings-e. Ik heb de indruk dat die steeds vaker bewust wordt weggelaten. Wutsje 2 jan 2021 10:57 (CET)

Oké, dat zou zomaar kunnen, al is dat mij dan tot nu toe ontgaan. Je moet trouwens wel altijd waken voor de frequentie-illusie of het Baader-Meinhof-fenomeen (een term die ik trouwens steeds vaker zie opduiken). Marrakech (overleg) 2 jan 2021 11:06 (CET)

Tja, de illusie, dat de frequentie van ontbrekende spaties na de leestekens erg hoog is in het voorbeeld van Gebruiker:Wutsje, is nep. Zou bijna vermoeden dat de NOS zelf hard ging op NOS 🤪. Sh!t Happends (overleg) 2 jan 2021 16:39 (CET)

Wat een illusie zou zijn, is de perceptie dat dát iets nieuws is. Het werd bijvoorbeeld in 2007 al in Onze Taal besproken. Van de term Baader-Meinhof-fenomeen had ik trouwens nog nooit gehoord (van het fenomeen op zich wel), interessant.

Maar wat de oorspronkelijke vraag van Wutsje betreft: bewuste weglating kan ik me niet voorstellen. Het is een tikfout die ik ook wel 's her en der heb gezien, zonder te vermoeden dat het een fout is waarvoor een speciale oorzaak is tussen al die andere vaker voorkomende tikfouten. Maar wellicht vertikken mensen die ook vaak in het Engels schrijven, zich hier net iets vaker in dan anderen. Het lijkt me in ieder geval nog te vroeg om er een meldpunt voor in te richten. Er zijn belangrijker zaken. Apdency (overleg) 3 jan 2021 14:32 (CET)

Is er ook een 'dom kletsen' café? (Ik wou eigenlijk een ander woord gebruiken maar ben bang voor de kwebbelfilter.) Heb wel zin in een virtuele Fristi. Sh!t Happends (overleg) 3 jan 2021 19:42 (CET)

Ze zijn er te over! Apdency (overleg) 3 jan 2021 20:25 (CET)

uit het archief

Zie [1]. Allereerst nogmaals bedankt voor al jullie reacties. Mij is het echter nog niet duidelijk of er nu iets veranderd moet worden of niet... . Hoe krijg ik daar duidelijkheid over? Ernie (overleg) 10 jan 2021 15:34 (CET)

Tja, we lijken er niet volledig uit te komen. Als je in ieder geval controleert dat een benaming minstens één keer gebruikt is in een relevante externe bron, zou ik het voorlopig maar laten staan dan. Encycloon (overleg) 12 jan 2021 20:47 (CET)

Excellent lead

Ik zit met een vertaalprobleem. Voor het artikel Visserslus had ik graag meer willen citeren uit The Ashley Book of Knots (ABOK), maar deze klassieker gebruikt de woorden lead en leader in een betekenis die algemene woordenboeken niet paraat hebben. Bij Dictionary.com geeft de nautische betekenis misschien een hint:

Nautical.

• the direction of a rope, wire, or chain.

Anderzijds zie ik op Lead dat lead ook een specifieke betekenis heeft bij vislijnen: leads zijn lijnen die elk een haak verbinden met de hoofdlijn. En in een aantal gevallen is duidelijk het Engelse woord voor lood bedoeld. Ik kom er niet goed uit. Enkele voorbeeldzinnen:

Eerst twee zinnen waarin de betekenis misschien afwijkend van de rest van het boek; deze behoren tot algemene handleidingen.

• Wherever another lead is to be crossed, at a point that is marked with a circle, tuck the working end underneath.
• In tying any large knot, such as a Turk’s-Head or a Mat, in which the lead is to be followed twice or more, middle your rope and tie the knot 'with one half. Employ the other half later when doubling or trebling the knot.

Dan de leads waar het mij om gaat, genummerd:

1. The Angler’s Loop has an excellent lead and is easily tied (see # 1017). This is unquestionably the most satisfactory Leader Loop.
2. The Loop Knot is simple, secure, and strong, but without so good a lead as some of the others.
3. A codfish sinker or lead is fitted with beckets at either end to which the line is made fast.
4. If the object to be tied to is large a Slipped Buntline Hitch is a better knot than any of the foregoing. In tying any rope around a jagged stone arrange the turns carefully and draw up snugly, with the lead in exactly the direction in which the pull is to be exerted. If a rope shifts while supporting a heavy weight a sharp edge may easily cut a strand.

Een excellent lead kan betekenen dat de lus en het staand eind van de knoop zeer goed in elkaars verlengde liggen, wat bij de visserslus (Angler’s Loop) inderdaad het geval is, maar dat is niet meer dan een speculatie van mij.

Vooral van zin #1 wil ik graag de betekenis weten. Vooral #4 kan helpen bij de interpretatie. Er zijn genoeg andere voorbeelden: het woord ' lead '  inclusief twee spaties komt 425 keer voor in ABOK via Archive.org Wie kan een verlossend woord spreken of een verhelderende lettergreep inbrengen? — bertux 15 jan 2021 00:17 (CET)

Hoi Bertux, de nieuwste editie van het Van Dale Groot woordenboek Engels-Nederlands geeft bijna dertig betekenissen voor het zelfstandig naamwoord lead. Wanneer het gebruikt wordt als scheepvaartterm vertaalt mijnheer Van Dale het met "looprichting (van lijn)", en dat lijkt aardig overeen te komen met de nautische betekenis die je zelf al citeerde van Dictionary.com (the direction of a rope, wire, or chain). Het woord leader betekent volgens datzelfde woordenboek, wanneer het gebruikt wordt in de sportvisserij, "onderlijn", en volgens de Dikke Van Dale wordt met zo'n onderlijn de "lijn die de hoofdlijn en de haak of het aas verbindt" bedoeld. — Matroos Vos (overleg) 15 jan 2021 02:20 (CET)

Mogelijk kan Stunteltje hier ook nog wel wat over vertellen. Wutsje 15 jan 2021 02:43 (CET)

lead kan ook nog loodje betekenen, bijvoorbeeld in het gegeven voorbeeld

A codfish sinker or lead is fitted with beckets at either end to which the line is made fast? Hansmuller (overleg) 15 jan 2021 13:26 (CET)

Ik heb geleerd dat een lijn twee einden heeft. Schiemannen voor de zeiler Hans Erren (overleg) 15 jan 2021 16:59 (CET)

Ik ga er nog naar kijken. Vooraf: beschrijven is goed, maar het leggen van knopen, steken en sjorringen kan je het beste leren via het zelf doen met behulp van duidelijke tekeningen. Stunteltje (overleg) 16 jan 2021 11:18 (CET)