Chasjoeri (gemeente)
Chasjoeri (Georgisch: ხაშურის მუნიციპალიტეტი, Chasjoeris moenitsipaliteti) is een gemeente in het midden van Georgië in de regio Sjida Kartli met ruim 49.000 inwoners (2020) en een oppervlakte van ruim 585 km². De gelijknamige stad is het bestuurlijk centrum van de gemeente. Chasjoeri ligt ten westen van hoofdstad Tbilisi aan de zuidgrens van de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië.
Gemeente in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Locatie in Georgië | |||
| |||
| Geografie | |||
| Regio | Sjida Kartli | ||
| Hoofdplaats | Chasjoeri | ||
| Oppervlakte | 585.2 km² [1] | ||
| Hoogste punt | Didi Karta (2315 m) | ||
| Coördinaten | 41° 60' NB, 43° 36' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2024) | 49.349 [2] (84,3 inw./km²) | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (98,3%) | ||
| Religie (2014) | Georgisch-Orthodox (98,3%) | ||
| Bestuur | |||
| Burgemeester | Tengiz Tsjitiasjvili (2021-) | ||
| Overige informatie | |||
| Eerdere namen | Stalinisi (1931-1934) | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Website | khashuri | ||
| Chasjoeri in Sjida Kartli | |||
  | |||
| Foto's | |||
.jpg)
| |||
| Chasjoeri ligt in het Mtkvari-dal | |||
| |||
Geschiedenis
bewerken
Na het uiteenvallen van het Koninkrijk Georgië in de 15e eeuw behoorde het gebied van Chasjoeri tot het Koninkrijk Kartlië en voor korte tijd het fusiekoninkrijk Kartli-Kachetië. In 1801 werd Kartli-Kachetië geannexeerd door het Russisch Rijk en werden de Georgische gebieden enige tijd later bestuurlijk ingedeeld naar Russisch model.
Het gebied van de moderne gemeente Chasjoeri lag van 1801 tot 1930 bestuurlijk in het oejezd Gori. Deze provincie was tussen 1840 en 1846 ingedeeld bij het gouvernement Georgië-Imeretië, en werd na de splitsing daarvan ingedeeld bij het gouvernement Tiflis.[3][4] Het oejezd, ook wel mazra genoemd in het Georgisch, was onderverdeeld in districten, zogeheten oetsjastoks, waarbij het gebied van het huidige Chasjoeri geen eigen subdivisie was. In 1872 kreeg het dorpje Chasjoeri een impuls toen de spoorlijn Tbilisi - Poti opende, en er een halte kwam bij het dorp.
Tijdens de verovering van de Democratische Republiek Georgië door het Rode Leger in februari-maart 1921 waren Chasjoeri en Soerami belangrijke strategische plaatsen, waar tussen 4 en 7 maart 1921 zware slag werd geleverd.[5]
Vorming district
bewerkenNa de grote bestuurlijke herindelingen van de Sovjet-Unie in 1929-1930 werd het rajon Chasjoeri afgesplitst van Gori. Van 1931 tot 1934 heette het district Chasjoeri korte tijd Stalinisi (Сталинисским район, Stalinisky rajon), om daarna de naam Chasjoeri weer terug te krijgen.[6] In 1939 werd een deel van het district afgesplitst als rajon Kareli en kreeg Chasjoeri de hedendaagse omvang.[7] In het onafhankelijke Georgië werd het district Chasjoeri in 1995 onderdeel van de nieuw opgerichte regio (mchare) Sjida Kartli en in 2006 werd het district omgevormd naar een gemeente (municipaliteit).
Conflict Zuid-Ossetië
bewerkenChasjoeri grenst aan de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië en heeft hier als gemeente direct mee te maken. Het grootste deel van de ongeveer 20 kilometer de facto grens ligt in dichtbebost gebied.
Territoriaal dispuut
bewerkenHet zuidelijke stukje grens is sinds 2019 onderwerp van een diepe patstelling tussen de centrale regering van Georgië en de feitelijke autoriteiten van Zuid-Ossetië. Het betreft het gebied tussen het Georgisch gecontroleerde Tsjortsjana (in de gemeente Chasjoeri) en het Zuid-Osseets gecontroleerde Tsnelisi.
Na de plaatsing van een Georgische politiepost in Georgisch gecontroleerd gebied niet ver van Tsnelisi, waarvan de Osseten stellen dat de post in Zuid-Osseets territorium staat, hebben Russische / Zuid-Osseetse troepen met hekken een nieuwe grens gedemarkeerd buiten de gangbare grens. Hiermee annexeerden zij feitelijk enkele vierkante kilometers Georgisch gecontroleerd land van de gemeente Chasjoeri en Kareli.[8]
Het dispuut concentreert zich rond een interpretatieverschil over de oorspronkelijke grens van de Zuid-Ossetische Autonome Oblast, zoals de Zuid-Osseten zeggen dat die is vastgelegd in het oprichtingsdecreet van 1922. Zij claimen dat de Georgiërs andere (latere en "nep") kaarten gebruiken. Anno 2022 staat dit dispuut nog steeds centraal in de internationale dialogen die frequent plaatsvinden.
Geografie
bewerken
Chasjoeri grenst aan vier gemeenten, te weten Satsjchere en Charagaoeli (beiden in Imereti) in het westen, Bordzjomi (Samtsche-Dzjavacheti) in het zuiden en Kareli in het oosten. De noordelijke grens wordt gevormd door de afscheidingsrepubliek Zuid-Ossetië. Voor de Georgische wet ligt hier de "tijdelijke administratief-territoriale eenheid" Tigva, een tijdelijke gemeente opgericht in 2006 om de dorpen te besturen in dit deel van Zuid-Ossetië die toen nog onder Georgisch gezag stonden.
Sjida Kartli-vlakte
bewerkenDe gemeente Chasjoeri ligt geografisch aan het westelijk uiteinde van de Sjida Kartli-vlakte dat bepaald wordt door de Mtkvari rivier die van west naar oost door de gemeente stroomt. De Sjida Kartli-vlakte ligt op een hoogte van ongeveer 700 meter boven zeeniveau.
Ten zuiden van de Mtkvari bevindt zich het Trialetigebergte, dat de geologische zuidgrens van Chasjoeri vormt. Hier zijn de hoogste toppen in Chasjoeri, met (didi) Karta als hoogste punt (2315 m). Het Lichigebergte ligt vanuit het noordoosten in zuidwestelijke richting door de gemeente en sluit de Sjida Kartli-vlakte in het westen af. Dit gebergte vormt tevens de waterscheiding van Oost- en West-Georgië. Het Lichigebergte kent hier hoogtes tot ongeveer 1300 meter boven zeeniveau, en loopt in het westelijke hoek van Chasjoeri aan de linkerkant van de Mtkvari over in het Meschetigebergte.
Demografie
bewerkenBegin 2024 telde de gemeente Chasjoeri 49.349 inwoners,[2] een daling van ruim 6% ten opzichte van de volkstelling van 2014.
| Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Chasjoeri | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1922 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[9] | 2014 | 2020 | 2024 | |||||||||
| Gemeente Chasjoeri | - | 92.473 |  56.741 |
 62.491 |
64.701 |
66.820 |
62.714 |
52.603 |
51.301 |
49.349
| ||||||||
| Chasjoeri | 7.018 | 15.560 |
18.646 |
24.469 |
28.638 |
32.639 |
28.560 |
26.135 |
25.015 |
24.131
| ||||||||
| Soerami | 4.134 | 6.162 |
10.177 |
7.775 |
7.239 |
6.579 |
9.773 |
7.492 |
7.589 |
7.068
| ||||||||
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[10][11][12][13] Noot:[9] | ||||||||||||||||||
Etniciteit en religie
bewerken
De bevolking van Chasjoeri bestond volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel uit Georgiërs (98,3%). De belangrijkste minderheden zijn Armeniërs (0,6%), Osseten (0,5%) en Russen (0,3%).[15] De bevolking is voor 98,3% Georgisch-Orthodox. Er zijn daarnaast bijna 400 jehova's (0,8%).[16]
Administratieve onderverdeling
bewerken
De gemeente Chasjoeri is administratief onderverdeeld in 12 dorpsgemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 82 dorpen (სოფელი, sopeli). Er is één nederzetting met een stedelijk karakter (დაბა, daba) en één stad (ქალაქი, kalaki).[1]
- stad: Chasjoeri;
- daba: Soerami;
- dorpen: in totaal 82, waaronder Kvisjcheti en Kemperi.
Bestuur
bewerkenDe gemeenteraad van Chasjoeri (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 27 leden: 18 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 9 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[17] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 16 districtszetels.
Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Tengiz Tsjitiasjvili van Georgische Droom met 59,1% van de stemmen gekozen tot burgemeester, via een tweede ronde tegen een kandidaat van Verenigde Nationale Beweging. De 9 districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom (8) en Verenigde Nationale Beweging (1) gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (41,7%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (32,7%), Voor Georgië (10,6%) en Lelo (4,0%). Tien andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[18][19]
| Samenstelling Sakreboelo (zetels per partij) | ||||
|---|---|---|---|---|
| Partij | 2017[20] | 2021[21] | ||
| Georgische Droom (GD) | 21 | 16 | ||
| Verenigde Nationale Beweging (UNM) | 3 | 8 | ||
| Voor Georgië | 2 | |||
| Lelo voor Georgië | 1 | |||
| Alliantie van Patriotten (AP) | 2 | |||
| Europees Georgië (EG) | 2 | |||
| Georgische Arbeiderspartij | 1 | |||
| Onafhankelijk Raadslid | 2 | |||
| Total | 31 | 27 | ||
Bezienswaardigheden
bewerken.jpg)
In Chasjoeri zijn verschillende cultuur-historische bezienswaardigheden, de meest belangrijke is Fort Soerami, bij Soerami. Dit is een middeleeuws fort dat van groot belang is geweest in het verdedigen van het gebied tegen Perzische invallen. Op deze plek zou al sinds de tweede eeuw voor christus een fort hebben gestaan.[22]
Vervoer
bewerken
Door de gemeente passeren belangrijke transportcorridors: de Tbilisi - Poti / Batoemi spoorlijn, maar ook de route van internationaal belang S1 (E60). Deze East-West Highway is medio 2014-2020 in gemeente verlegd en uitgebouwd tot autosnelweg. De stad Chasjoeri is de oostelijke terminus van de S8 naar Bordzjomi, Achaltsiche en de Georgisch-Turkse grens bij Vale. Chasjoeri is ook het begin van de spooraftakking naar Bordzjomi, sinds medio 2013 het eindpunt van de passagiersdiensten die toto 2013 doorreden naar Achaltsiche en Vale.
Verder lopen er diverse nationale routes door de gemeente. Zo is er de Sh22 die via een noordelijke lus de oostelijke binnenlanden van Imereti verbindt van Gomi (S1) via Satsjchere en Tsjiatoera naar Zestafoni en een oostelijke verbindingsroute voor Ratsja-Letsjchoemi en Kvemo Svaneti vormt. De Sh29 is vanaf Chasjoeri een binnenlandse route naar Tbilisi via Gori.
Op de gemeentegrens met Charagaoeli liggen twee belangrijke tunnels: de 1,7 kilometer lange Rikoti-tunnel in de S1 weg en de in 1890 opgeleverde 4 kilometer lange spoortunnel door de Soeramipas. Beide tunnels doorkruisen het Lichigebergte.
Externe links
bewerkenReferenties
bewerken- ↑ a b (ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.374-379 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 18 mei 2022.
- ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2024). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 22 juli 2024.
- ↑ (ru) Gouvernement Tiflis. Grote Russische Encyclopedie. Gearchiveerd op 2 januari 2020. Geraadpleegd op 21 oktober 2022.
- ↑ (ru) Gouvernement Tiflis. Geografisch en statistisch woordenboek van het Russische rijk, deel V p.128 (1885). Geraadpleegd op 21 oktober 2022.
- ↑ (en) Andrew Andersen; George Partskhaladze, Soviet-Georgian War and Sovietization of Georgia, II-III. 1921. Revue historique des Armées, Numéro 254, 1/2009 (2009). Gearchiveerd op 18 september 2021. Geraadpleegd op 25 mei 2022.
- ↑ (ru) V.N. Kaloetskov e.a. (2020). Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) (pdf). Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging), Moskou, p.147. Gearchiveerd op 15 oktober 2022. Geraadpleegd op 15 oktober 2022.
- ↑ (ka) Geschiedenis Kareli. Website van de gemeente Kareli. Gearchiveerd op 22 oktober 2022. Geraadpleegd op 22 oktober 2022.
- ↑ (en) Security Service on Continued “Borderization” in Chorchana-Tsaghvli Area. Civil Georgia (16 oktober 2019). Gearchiveerd op 24 mei 2022. Geraadpleegd op 24 mei 2022.
- ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[14], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ (en) Population divisions of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 21 maart 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 22 november 2021. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition rural Georgia 1923. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 15 maart 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (ru) 1939, Bortsjalo. Ethno Kavkaz. Gearchiveerd op 23 januari 2022. Geraadpleegd op 18 januari 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 10 januari 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 31 maart 2023. Geraadpleegd op 13 mei 2023.
- ↑ (en) Religious composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 21 november 2022. Geraadpleegd op 13 mei 2023.
- ↑ (en) Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1). Legislative Herald of Georgia (28 juni 2021). Geraadpleegd op 17 mei 2022.
- ↑ (en) October 2, 2021 Municipal Elections. CESKO Central Election Commission. Geraadpleegd op 2 januari 2021.
- ↑ (en) Interactive results 2021 municipal elections. Agenda.ge. Gearchiveerd op 24 mei 2022. Geraadpleegd op 2 januari 2021.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.37-39. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 5 april 2022.
- ↑ (ka) Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 (pdf). CESKO Centrale verkiezingscommissie p.46-47. Gearchiveerd op 5 april 2022. Geraadpleegd op 5 april 2022.
- ↑ (en) Surami Fortress. Georgian Travel Guide. Geraadpleegd op 25 mei 2022.
