Wikipedia:Café Exact/Archief 2021

Fantasi(e)ën van Veltman

Waarde collega's, in het lemma van de onlangs overleden Martinus Veltman wordt gewag gemaakt van een artikel met de titel 'Speculaties en fantasiën over de oorsprong van de materie', onder het kopje waar een aantal van zijn populairwetenschappelijke publicaties te vinden zijn. Nu mist er in fantasiën natuurlijk een e, maar de vraag is of die spelfout gemaakt is door Veltman zelf (en dan moet die uiteraard zo blijven staan), of dat de spelfout gemaakt is door een bewerker van ons lemma. In verschillende vakpublicaties wordt de titel met het correct gespelde fantasieën geciteerd, dus het lijkt op een fout van Wikipedia, maar de originele publicatie kan ik helaas niet inzien. Iemand die daar wel over kan beschikken en uitsluitsel kan geven? — Matroos Vos (overleg) 6 jan 2021 14:10 (CET)

Je kan soort zaken kan je gemakkelijk opzoeken door in de geschiedenis van het artikel te kijken. Als je versies gaat vergelijken kan je ook de oude versie lezen. Na drie minuten werk kwam ik uit op deze mutatie: 26 juli 2020.Smiley.toerist (overleg) 6 jan 2021 16:01 (CET)

WikiBlame doet hetzelfde in 3 seconden. –bdijkstra (overleg) 6 jan 2021 16:03 (CET)

Ja, je bent me net voor. Maar evenzogoed dank aan Smiley.toerist, want ik had er even niet aan gedacht dat ik natuurlijk ook nog de bewerker zelf kon pingen. Bij dezen dus. — Matroos Vos (overleg) 6 jan 2021 16:16 (CET)

Een kopietje op pure.mpg.de (pag. 3) laat zien dat het als fantasieën gedrukt staat._ DaafSpijker _overleg 6 jan 2021 20:12 (CET)

Ha, goed gevonden! Ik zal het zo dadelijk verbeteren. — Matroos Vos (overleg) 6 jan 2021 20:35 (CET)

 Uitgevoerd, zie hier. — Matroos Vos (overleg) 6 jan 2021 20:59 (CET)

Fout mijnerzijds, dank voor de opmerkzaamheid en de correctie! Wammes Waggel (overleg) 7 jan 2021 10:20 (CET)

Faculteitspriemgetal

In onze artikelen 719 (getal) en 38 (getal) is sprake van een faculteitspriemgetal. Die term is op het hele internet niet te vinden, behalve bij ons en de overschrijvers.

d:Q973861 wellicht toch iets te kort door de bocht dat het alleen als plagiaat bestaat? Edoderoo (overleg) 23 jan 2021 09:57 (CET)

Het fenomeen bestaat wel, het is blijkbaar n!-1 en is dus verbonden met de Stelling van Euclides. Misschien zijn er ook andere varianten, zeg n!+1, dat weet ik niet. Is hier een term voor die wel gangbaar is? — bertux 23 jan 2021 09:34 (CET)8

Het is (niet meer dan) een vertaling van het Engelse factorial prime. In Looijen's Over getallen gesproken staat op pag 177: faculteit priemgetal; foute NL-spelling, maar dat komt vaker voor. Maar het heeft daar een omschrijving die overeenkomt met wat hier staat. Van die tussen-s in faculteitspriemgetal zou de betekenis kunnen zijn " van een faculteit". Vandaar dat ik denk dat "faculteitpriemgetal" een begrip is dat wellicht gangbaar zou kunnen worden._ DaafSpijker _overleg 23 jan 2021 11:00 (CET)

In het Deens, Duits en Zweeds heeft de naam ook een tussen-s. –bdijkstra (overleg) 23 jan 2021 12:40 (CET)

Dat zag ik ook al. Een tussen-s heeft ook niet per se betekenis, hij kan ook dienen om de uitspraak te vergemakkelijken of de structuur van een woord aan te geven. Zowel richtingroer als richtingsroer zijn correct, maar faculteitpriemgetal voelt voor mij niet goed — bertux 23 jan 2021 12:47 (CET)

Stelling van Euclides en priemtweelingen

Nu ik hier toch ben even een vraag. Bij het bewijs dat Euclides gaf, wordt een soort faculteitsfunctie voor priemgetallen gedefinieerd. Maar je kunt ook de gewone faculteitsfunctie gebruiken voor het bewijs, lijkt mij: voor n>2 bevat zowel n!+1 als n!-1 een priemfactor groter dan n, of zie ik dat verkeerd? Als mijn redenering klopt is daarmee toch tevens bewezen dat er oneindig veel priemtweelingen bestaan? — bertux 23 jan 2021 09:32 (CET)

Aha, ik zie de denkfout: n+1 is tweeling met n-1, maar bevat gewoonlijk geen tweelingfactoren met n-1. Helaas — bertux 23 jan 2021 09:52 (CET)

ScaleType = sqrt

Grafieken kunnen een (x-as en) y-as hebben met een sqrt schaal.

{{Graph:Chart  
 | showSymbols =  | type = line  
 | x = 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10  | xGrid=  
 | y = 1,4,9,16,25,36,49,64,81,100  | yGrid=
 | yScaleType=sqrt
}}

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Waar wordt dat voor gebruikt? Uwappa (overleg) 14 feb 2021 14:59 (CET)

Dit lijkt mij een Logaritmische schaal, die gebruik je vooral als de waardes heel erg uiteen lopen, en bij grotere waarden sneller wijzigen. Edoderoo (overleg) 14 feb 2021 15:14 (CET)

Het lijkt erop, maar het is toch iets anders. Kwadraten op de y-as geven een rechte lijn. Dezelfde grafiek met een logaritmische Y-as: Uwappa (overleg) 14 feb 2021 15:20 (CET)

{{Graph:Chart  
 | showSymbols =  | type = line  
 | x = 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10  | xGrid=  
 | y = 1,4,9,16,25,36,49,64,81,100  | yGrid=
 | yScaleType=log
}}

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Een specifieke toepassing kan ik niet aanwijzen, maar de zin van deze schaalverdeling kan ik wel inzien: bij de gebruikelijke verdeling geeft een kwadratische functie een parabool, maar het menselijk oog ziet niet makkelijk het verschil tussen een parabool en een net-niet-parabool. In het herkennen van rechte lijnen zijn we echter heel goed →bertux 14 feb 2021 16:26 (CET)

Vanwege een beveiligingsprobleem met de MediaWiki Graph-software is het momenteel niet mogelijk deze grafiek weer te geven. Zodra de software is bijgewerkt zal de grafiek vanzelf weer zichtbaar worden.

Een rechte lijn is alleen bij y=ax^2, parabolen die door (0,0) gaan, veelvouden van kwadraten. y=x^2+20 geeft bij lage waarden een zichtbaar kromme lijn. Dus yScaleType=sqrt is alleen geschikt om veelvouden van kwadraten te herkennen? Ik vermoed dat yScaleType=sqrt bedoeld is als iets tussen lineair en logaritmisch in, maar het geen praktische toepassing heeft. Ik heb er ook geen Nederlandse naam voor kunnen vinden, 'vierkantwortelige schaal' bestaat volgens mij niet. Uwappa (overleg) 14 feb 2021 21:19 (CET)

In jouw voorbeeld is dat makkelijk te verhelpen met een basale lineaire transformatie. Ook in het iets ingewikkelder geval y=x²+3x+4 is dat nog goed te doen. Verder bracht googelen op "kwadratische schaal" me op Elektrostatische meter, maar ik weet niet zeker of dat te maken heeft met het punt dat je naar voren brengt. Ook dit document van WUR noemt de kwadratische schaal (pdf-pagina 13, papieren nummering 12). De vierkantwortelschaal is iets anders, maar wordt op dezelfde bladzijde genoemd. Van der Burgt geeft op de volgende bladzijde in een moeite door de formule die elke kwadratische functie bij deze schaalverdeling in een rechte lijn omzet: bij y=ax²+bx+c krijg je een rechte lijn door (y-c)/x uit te zetten tegen x. Ook voor hyperbolische schaalverdelingen geeft hij de formule. Verder noemt het blad Pythagoras de kwadratische schaal. En de Nederlandse keel-neus-oorheelkundige vereniging doet ook mee, pdf-pagina 2, papier 1366, linkerkolom, halverwege  →bertux 14 feb 2021 22:52 (CET)

Dank, duidelijk verhaal. PDF's gelezen, #page=13, #page=2, #page=15 toegevoegd aan de URLs. Een toepassing lijkt me dan: meetresultaten controleren die kwadratisch zouden moeten zijn, een rechte lijn op een kwadratische schaal zouden moeten tonen. Het grafiekje hierboven met yScaleType=sqrt lijkt me dan een Y-as met een kwadratische schaal, geen vierkantwortelschaal. Elektrostatische meter heeft al een link naar kwadratische schaal. Een beginnetje gemaakt voor die pagina. Daar zou je uitleg en de links naar de PDFs mooi bij kunnen. Een link naar kwadratische schaal gelegd vanaf xScaleType en yScaleType=sqrt. Uwappa (overleg) 15 feb 2021 09:29 (CET)

Een toepassing voor een kwadratische x-as vind je bij corrosie van sommige. Doordat zuurstof steeds moeilijker het metaaloppervlak kan bereiken duurt het steeds vier keer zo lang voordat de oxidelaag twee keer zo dik is geworden. Ik kopieer even de eerste de beste link die ik zie (engels) http://www.physics.uwo.ca/~lgonchar/courses/p9826/Lecture12_oxidation.pdf Henkmetselaar (overleg) 28 feb 2021 14:00 (CET)

Dank. Het corrosie voorbeeld verwerkt in grafiekje op Kwadratische schaal, tekst aangepast kwadratisch->vierkantswortel-schaal, pagina hernoemd. Uwappa (overleg) 28 feb 2021 19:01 (CET)

kwadratisch of vierkantswortel?

Een twijfel: Is de y-as schaal zoals nu op Kwadratische schaal werkelijk kwadratisch? Bovenstaande bronnen van Bertux doen me vermoeden dat het een vierkantwortel-schaal is. De grafiek parameter yScaleType=sqrt zou dan correct zijn. Uwappa (overleg) 23 feb 2021 06:46 (CET)

Namen zijn niet noodzakelijkerwijs logisch, maar in anologie met "logaritmische schaal" zou je inderdaad "vierkantswortelschaal" verwachten. Op het door bertux gelinkte WUR-document worden zowel kwadratische als vierkantswortelschaal genoemd, en het lijkt inderdaad dat wat in ons artikel "Kwadratische schaal" wordt beschreven daar "Vierkantswortelschaal" heet. Dat klopt ook beter bij de maam "sqrt" = "sqare root". Hoopje (overleg) 23 feb 2021 07:49 (CET)

Ik heb inhoudelijk oppervlakkig gekeken, me geconcentreerd op de vraag of de term 'kwadratische schaal' in het wild voorkomt. Wat de namen moeten zijn en of de termen elk een artikel moeten hebben, moet Uwappa maar uitpuzzelen. De termen en de genoemde schalen zullen nauw verwant zijn. Ik neem aan dat de grafieken met wat geknutsel en omwisseling van de assen in elkaar over zullen gaan  →bertux 23 feb 2021 08:45 (CET)

Ik kan het inhoudelijk niet goed beoordelen, vandaar m'n vraag aan de experts hier. M'n yScaleType=sqrt vraag kwam boven bij het documenteren van de grafiek parameters. Voor zover ik het kan beoordelen is het inderdaad een sqrt schaal. Ik vermoed dat een sqrt y-as dezelfde grafiek vorm geeft als een kwadratische x-as. Uwappa (overleg) 23 feb 2021 14:00 (CET)

Voor een rechte lijn wel, maar voor een curve niet.Henkmetselaar (overleg) 28 feb 2021 13:51 (CET)

Ok, pagina Kwadratische_schaal hernoemd naar vierkantswortel-schaal Uwappa (overleg) 28 feb 2021 18:59 (CET)

Rombische kuboctaëder

over Romboëdrische kuboctaëder

Het artikel heet nu nog Romboëdrische kuboctaëder, maar ik zou Rombische kuboctaëder eenvoudiger vinden. ChristiaanPR (overleg) 10 mrt 2021 22:59 (CET)

Kringintegraal

Een merkwaardig, frustrerend verschijnsel doet zich - althans bij mij - voor bij formules met een kringintegraal:

$a_{n}={\frac {1}{2\pi i}}{}\oint _{\gamma }{\frac {\mathrm {d} z}{(z^{2}+1)(z-i)^{n+1}}}$

$a_{n}={\frac {1}{2\pi i}}\oint _{\gamma }{\frac {\mathrm {d} z}{(z^{2}+1)(z-i)^{n+1}}}$

$a_{n}={\frac {1}{2\pi i}}\oint _{\gamma }f\mathrm {d} z$

Weet iemand de oorzaak? Madyno (overleg) 21 mrt 2021 11:29 (CET)

Bij mij (op iPad) zie ik in de tweede formule een vet integraalteken, terwijl de $\gamma$ een grotere afstand heeft tot het integraalteken. Vervangen van \gamma door \Gamma geeft (alle integraaltekens niet vet):

$a_{n}={\frac {1}{2\pi i}}{}\oint _{\Gamma }{\frac {\mathrm {d} z}{(z^{2}+1)(z-i)^{n+1}}}$

$a_{n}={\frac {1}{2\pi i}}\oint _{\Gamma }{\frac {\mathrm {d} z}{(z^{2}+1)(z-i)^{n+1}}}$

$a_{n}={\frac {1}{2\pi i}}\oint _{\Gamma }f\mathrm {d} z$

Die \oint is een operator die zich aanpast aan de grootte van het argument. Mij is echter onduidelijk welk argument dat dan is._ DaafSpijker _overleg 21 mrt 2021 12:34 (CET)

Vreemd iets. Bug in MathJax bij de combinatie met \frac precies. Als je het door \dfrac verandert, lukt het wel. MichielDMN 🐘 (overleg) 21 mrt 2021 20:53 (CET)

┌────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────┘ Het doet zich ook hier voor:

$\oint _{C}f\,\mathrm {d} s$

maart zo is het verdwenen:

${}\oint _{C}f\,\mathrm {d} s$

Madyno (overleg) 21 mrt 2021 21:42 (CET)

Wederom een lapmiddel, maar als je er \displaystyle voor zet ($\displaystyle \oint _{C}f\,\mathrm {d} s$), is het wel weer oké. Toch netter dan {}. Met \oint\limits_C gaat het ook, maar dat zet de C eronder. Hoe worden die afbeeldingen eigenlijk gegenereerd? Als ik MathJax ergens probeer op een andere site, werkt dit immers wel. MichielDMN 🐘 (overleg) 21 mrt 2021 22:09 (CET)

Oké. De {} waren ook alleen maar bedoeld om het verschijnsel te illustreren. Zo is ook, denk ik, met displaystyle niet gegarandeerd dat het altijd goed gaat. Of wel? Waar komen die twee symbolen eigenlijk vandaan? Ik vind overigens het rondje te klein tov het integraalteken. Madyno (overleg) 22 mrt 2021 10:08 (CET)

Welke twee symbolen bedoel je juist? MichielDMN 🐘 (overleg) 22 mrt 2021 11:43 (CET)

Die twee vormen voor kringintegraal (\oint), Madyno (overleg) 22 mrt 2021 12:13 (CET)

Ik heb zelf niet goed door hoe WikiMedia omgaat met LaTeX-code (ik dacht via MathJax, maar dat is blijkbaar niet meer zo). Ik vermoed twee ergens conflicterende LaTeX-pakketten. Esint, wasysym en/of AMS. Maar ik weet niet of ik daarmee je vraag beantwoordt. :-)

Om nog terug te komen op daarnet: met \displaystyle (of {}, waarvan ik prima begrijp dat je het als voorbeeldje gaf hoor) ga je mogelijk wel steeds hetzelfde krijgen dan als je het er niet bij zet. Valt te proberen denk ik, maar daarmee is het onderliggende probleem helaas niet opgelost. MichielDMN 🐘 (overleg) 22 mrt 2021 12:44 (CET)

Een meetkunde

In deze encyclopedie komt regelmatig de frase "een meetkunde", vaak met een link naar meetkunde, wat het lemma is over de meetkunde, en waar ook de betekenis van "een meetkunde" niet wordt uitgelegd. Is het een anglicisme (van a geometry) of betekent het echt iets? –bdijkstra (overleg) 7 mei 2021 18:37 (CEST)

Ook: meetkundes  →bertux 7 mei 2021 19:12 (CEST)

In ieder geval: het is geen anglicisme. Er zijn nu eenmaal verschillende meetkunden (c.q. meetkundes), zoals de elliptische, euclidische, hyperbolische, tweedimensionale, driedimensionale, bolmeetkunde. En natuurlijk, niet te vergeten: een meetkunde is zeker ook de 7-puntsmeetkunde. In deze gevallen kan linken naar "de" meetkunde zeker verwarrend overkomen._ DaafSpijker _overleg 7 mei 2021 19:15 (CEST)

Natuurlijk gaat de vergelijking met "de" auto wel ergens (en snel) mis. Maar, er zijn onder meer driewielige, vierwielige, elektrische, benzineaangedreven, driedeurs auto's._ DaafSpijker _overleg 7 mei 2021 19:25 (CEST)

Dus een meetkunde is een stelsel van meetkundige regels? (of axioma's?) –bdijkstra (overleg) 7 mei 2021 21:08 (CEST)

Als container zou ik (hier en nu) "de" meetkunde omschrijven (en zeker niet uitputtend definiërend) willen om/beschrijven als:

• De wetenschap die zich o.a. bezighoudt met het bestuderen/berekenen van afmetingen, bestuderen van figuren, van de relatieve positie van figuren, eigenschappen van figuren en de eigenschappen van de ruimte, in brede zin (en desgewenst ook beperkt: die 7-puntsmeetkunde).

Dus zoals deels in de intro van het artikel Meetkunde beschreven is. En dat bestuderen kan dan plaats vinden op basis van onder meer axiomatische beschouwingen en door afbeeldingen in de beschouwde ruimte.

En ja, dan kan (het is een van de vele mogelijkheden) een meetkunde ook een verzameling regels/axioma's zijn samen met (bijvoorbeeld) verzamelingen van elementen die punten en lijnen heten (of pijnten en lunen). Een voobeeld van een dergelijkie meetkunde is de incidentiemeetkunde._ DaafSpijker _overleg 7 mei 2021 21:57 (CEST)

N.a.v het bovenstaande heb ik in het artikel, aan het eind van de intro, toch maar enkele opmerkingen erbij gezet._ DaafSpijker _overleg 15 mei 2021 11:20 (CEST)

Dank. –bdijkstra (overleg) 15 mei 2021 12:38 (CEST)

Bilunabirotonde

over Bilunabirotonde

bilunabirotonde

Er staat op de Engelse wikipedia dat deze figuur te beginnen met de regelmatige veelvlakken en de archimedische lichamen niet kan worden samengesteld. Het lichaam wordt daarentegen, voor zover ik het kan zien, door een vlak in tweeën gesneden. Het zou daarom in twee johnsonlichamen uiteen moeten vallen, twee dezelfde johnsonlichamen. Beide helften moeten dan ook als johnsonlichaam voldoen, maar ik kan ze in de Lijst van johnsonlichamen niet terugvinden. Wat doe ik verkeerd ? ChristiaanPR (overleg) 8 mei 2021 14:18 (CEST)

Misschien liggen de zes ribben van het schijnbare snijvlak in dit figuur niet echt in een vlak. - Patrick (overleg) 8 mei 2021 22:35 (CEST)

hallo Patrick, wel vlak, maar geen regelmatige zeshoek. ChristiaanPR (overleg) 14 mei 2021 22:11 (CEST)

Je hebt gelijk. Ik heb het artikel nog wat aangevuld. - Patrick (overleg) 15 mei 2021 14:08 (CEST)

Bewijs uit congruente matrices

Ik las onlangs nog in de Kroeg bij het kopje over homomorfisme dat heel wat wiskunde-gerelateerde Wikipediapagina’s erg onleesbaar zijn. Nu heb ik bijvoorbeeld het bewijs uit het artikel congruente matrices wat leesbaarder proberen te schrijven, maar tevergeefs werd mijn bewerking diezelfde dag nog ongedaan gemaakt. Ik paste het bewijs aan om verschillende redenen. Zo wordt er bijvoorbeeld uit het niets met de matrix $P$ gewerkt zonder deze op voorhand te definiëren of tenminste duidelijk te maken wat deze voorstelt, iets wat ik in mijn bewerking wel expliciet vermelde omdat het een cruciaal iets is in dit bewijs. Ook worden er bewerkingen gegeven zonder eerst te zeggen wat er juist wordt aangetoond. Het is erg ontmoedigend om als ‘startende’ Wikipediaan zo al je werk ongedaan zien gemaakt te worden. Vandaar dat ik ook op deze plaats een lemma start, waarbij ik de eerlijke mening vraag van meer ervaren Wikipediamedewerkers dan ik. Ik hoor ook graag de redenen waarom mijn bewerking ongedaan gemaakt is, vandaar de verwijzing naar @Madyno. Ik wil allesbehalve aanvallend klinken. Ik hoop alleen dat we tot een compromis kunnen komen. LukaBE (overleg) 5 jun 2021 19:34 (CEST)

Geen antwoord, @LukaBE… Zelf heb ik me een tijd gedeisd gehouden om geen olie op het vuur te gooien, maar het wordt toch wel pijnlijk nu ik ook op Overleg:Congruente matrices en je eigen OP geen reactie zie. De bewerkingssamenvatting 'Goeddeels hersteld' suggereert dat je bewerking ongewenst werd gevonden, zou iemand kunnen aangeven wat voor mogelijke bezwaren er zijn? Ik hoop dat er toch iemand reageert, niet noodzakelijkerwijs Madyno. Het hoeft niet eens inhoudelijk  →bertux 9 jun 2021 10:16 (CEST)

De goede volgorde is dat LuKaBe aangeeft waar zijn wijzigingen goed voor zijn. Madyno (overleg) 9 jun 2021 10:25 (CEST)

Zeker, maar een minimum aan reactie is jegens een nieuwe gebruiker toch wenselijk. De letters van een toetsenbord zijn geen euro per stuk  →bertux 9 jun 2021 10:50 (CEST)

Allereerst bedankt @Bertux voor het antwoord. Anders had ik precies nog lang kunnen wachten. Ik zal een paar dingen opnoemen waar mijn wijziging goed voor was:

• Het bewijs is in het algemeen uitgebreider, meer als een doolopende Nederlandse tekst, waardoor het ook voor niet-wiskundigen een leesbaar verhaal wordt.
• In mijn aanpassing wordt duidelijk gezegd dat we gaan aantonen dat de twee bilineaire vormen gelijk zijn. Ik vind het persoonlijk erg belangrijk dat je op voorhand aangeeft wat je gaat bewijzen.
• Wat notatie betreft, ik studeer zelf wiskunde aan de universiteit en bij mijn cursussen Algebra worden bilineaire vormen met $\langle \cdot ,\cdot \rangle$ genoteerd, net zoals inproducten vaak genoteerd worden.
• Nog een heel specifieke opmerking die ik eerder al aankaartte: de matrix P moet eerst gedefinieerd worden vanuit de definitie van congruente matrices.
• Ook had ik stappen veel beter uitgelegd, zoals wanneer je de eerste maal de bilineaire vorm van twee vectoren toepast met behulp van de grammatrix, dit steeds gebeurt met de coordinaten ten opzicht van de gekozen basis. Zoals het nu op Wikipedia staat zou je denken dat je gewoon de transpose van de eerste vector rechts moet vermenigvuldigen met de grammatrix die je nogmaals rechts vermenigvuldigt met de tweede vector!
• Ook het gebruik van zowel de T in de exponent als het accent (‘) had ik consistent naar de T vervangen om verwarring te voorkomen.
• Ook de laatste stap is heel snel geconcludeerd, terwijl dit een niet-evident gevolg is. ‘Kennelijk’ is daar een heel slecht gekozen woord.

Ik weet niet goed welke bezwaren je hebt tegen deze bewerking. Wat in wel weet, is dat ik weinig enthousiast ben om nieuwe bewerkingen te doen aan wiskunde-gerelateerde pagina’s. LukaBE (overleg) 9 jun 2021 20:55 (CEST)

Misschien is het beter om te beginnen met kleine wijzigingen zodat het beter te zien is wat er allemaal is gewijzigd. En ik stel voor dat Madyno niet zomaar goedbedoelde inhoudelijke bijdragen "goeddeels herstelt" maar de bijdrager eerst de kans geeft om uitleg te geven. –bdijkstra (overleg) 9 jun 2021 21:56 (CEST)

Verder op Overleg:Congruente matrices. Madyno (overleg) 10 jun 2021 11:10 (CEST)

Combinatoriek

Ik ben niet enthousiast over dit artikeltje.

• De structuur met de tabellen lijkt af te wijken van andere artikelen;
• Ik mis de historie van dit vakgebied (kan ik wel aanvullen)
• De toepassing zou ook bij de voorbeelden kunnen horen
• Het artikel geeft alleen de klassieke combinatoriek. De engelstalige wiki geeft andere deelgebieden, maar ik weet niet of deze algemeen geaccepteerd zijn als onderdeel van combinatoriek en aarzel daarom om die onderdelen hier op te nemen. Is r iemand die hier zijn licht over kan laten schijn en?

Teun Spaans 14 jul 2021 11:18 (CEST)

Combinatoriek

Ik ben niet enthousiast over dit artikeltje.

• De structuur met de tabellen lijkt af te wijken van andere artikelen;
• Ik mis de historie van dit vakgebied (kan ik wel aanvullen)
• De toepassing zou ook bij de voorbeelden kunnen horen
• Het artikel geeft alleen de klassieke combinatoriek. De engelstalige wiki geeft andere deelgebieden, maar ik weet niet of deze algemeen geaccepteerd zijn als onderdeel van combinatoriek en aarzel daarom om die onderdelen hier op te nemen. Is r iemand die hier zijn licht over kan laten schijn en?

Teun Spaans 14 jul 2021 11:18 (CEST)

Pi, nieuwe data

In de bron voor deze bijdrage is sprake van 62,8 tn (triljoen) getallen. Het is mij niet helder of dit de Europese of niet-Europese triljoen zou kunnen zijn? Wie heeft er een ingang in de wiskundenieuwswereld en hier een beter zicht op? VanBuren (overleg) 17 aug 2021 14:06 (CEST)

Het vorige record was 50 biljoen (in het Duits: https://www.fhgr.ch/news/newsdetail/pi-rekord-zurueck-in-die-schweiz-holen/), dus 50 trillion in het Engels. Dan mag je er van uit gaan dat het nieuwe record 62,8 biljoen cijfers achter de komma betreft. Edoderoo (overleg) 17 aug 2021 14:16 (CEST)

De universiteit heeft het zelf over 62,8 biljoen, die triljoenen zijn dus Amerikaans  →bertux 17 aug 2021 14:18 (CEST)

En het record is nog niet door een externe partij bevestigd, dus ook niet goedgekeurd door het Guinness Book of Records  →bertux 17 aug 2021 14:23 (CEST)

Doorbraak nieuw fysica?

Er zijn al lang voorspellingen dat er nieuwe doorbraak in de natuurkunde moet komen om de kwantum fysica en zwaartekracht met elkaar te verenigen.

Pendell\"{o}sung Interferometry Probes the Neutron Charge Radius, Lattice Dynamics, and Fifth Forces Pendell\"{o}sung Interferometry Probes the Neutron Charge Radius, Lattice Dynamics, and Fifth Forces zijn interessant gegevens, maar ik begrijp er weinig van. Wat is nu weer 'Gravity Modification with Yukawa-type Potential'? Er is Yukawa-potentiaal (sterke kernkracht). Ik vind niets terug onder Zwaartekrachttheorieën, nog de interacties met 'donkere materie' (als die al bestaat).Smiley.toerist (overleg) 12 sep 2021 10:13 (CEST)

PS: Er is ook 'Putting Yukawa-like Modified Gravity (MOG) on the test in the Solar System' om te googlen.Smiley.toerist (overleg) 12 sep 2021 10:20 (CEST)

Prima toch dat je het niet begrijpt? Ik begrijp het ook niet, wat goed uitkomt, want het is nog niet peer reviewed.

Hier is een samenvatting: New groundbreaking technique reveals new details on the long-theorized fifth force of nature. Daar lezend krijg ik niet de indruk dat het al een doorbraak naar nieuwe fysica is. Als het de peer review overleeft, reikt het gereedschappen aan waarmee misschien wel een doorbraak te bereiken is.

De juiste titel is trouwens: Pendellösung Interferometry Probes the NeutronCharge Radius, Lattice Dynamics, and Fifth Forces  →bertux 12 sep 2021 16:14 (CEST)

Ik snap de link niet tussen het precies meten van een neutron eigenschap en een gewijzigde zwaartekracht theorie. Ook op de Engelse Wikipedia kom ik niet op 'Yukawa-like Modified Gravity'. Ook niet bij Zwaartekracht (Moderne alternatieve theorieën). De veronderstelde vijfde kracht, zou dan zowel invloed hebben op de schaal van neutronen en op de schaal van sterrenstelsels. Laat ons inderdaad op de peer review wachten. Als zelf professionele wetenschap journalisten er niets van kunnen bakken, welke kans hebben wij?Smiley.toerist (overleg) 13 sep 2021 00:14 (CEST)

Natuurlijk getal

Ik ben Belg noch wiskundige en heb een “blonde vraag” gesteld op Overleg:Natuurlijk getal#België. Reacties zijn welkom. Davv69_overleg 15 sep 2021 16:35 (CEST)

Gebouw dat 'als een kaartenhuis' in elkaar stort

Beste Exactewetenschappers,
Kijk eens naar dit YouTube-filmpje: Rabo slooppand stort eerder in dan gepland.
Wat hier gebeurt wil ik verwerken in een lemma. Met natuurkunde HAVO heb ik wel eens geleerd over eigenfrequentie en trillingen, dat is lang geleden.
Hoe leg ik aan lezers/ leken uit wat hier gebeurt met verwijzing naar de betreffende lemma's?
Bedankt, JoostB (overleg) 4 dec 2021 14:52 (CET)

Ik heb het idee dat het hier niet zozeer gaat om eigenfrequenties, maar om het feit dat telkens een deel van de neerstortende vloer, de volgende pilarenrij beschadigt, waardoor het volgende stukje vloer omlaag klapt. Een domino-effect dus. Maar misschien heb ik het wel helemaal fout met mijn theorie. Erik Wannee (overleg) 4 dec 2021 16:35 (CET)

Als ik me niet vergis heeft Cnuddearthur redelijk wat verstand van progressieve instortingen. Althans dit (op het oog indrukwekkende) artikel van zijn hand wekt mij die indruk. TheBartgry (overleg) 4 dec 2021 16:52 (CET)

Beste, sorry doch ik zal nooit mezelf voordoen als de zelfverklaarde wijsheid. De gebouwen waarnaar u verwijst, waren tamelijk uniek te noemen. De vloeren (verdiepingen) binnen het ontwerp van het World Trade Center waren tamelijk essentieel. Bovendien werd een gebrekkige brandwering vastgesteld tijdens herstelwerken in 2000. Hallucinant genoeg werd hiertegen geen actie ondernomen. Dat blijft voor altijd echter onschuldig, gezien de situatie. Men kijkt naar meneer ir. Leslie Robertson en zijn team. Er zijn mensen die durven. Zo ook ikzelf. Glad ijs. Men hield klaarblijkelijk ook geen rekening met het gebeurde, wat logisch is. Maar dat is een andere discussie alsook leerstof, waarover men duidelijk nog wat moet studeren. De planeet heeft het kennelijk nog (altijd) niet door. Ik heb voor dit artikel veel bouwtechnische referenties geraadpleegd (NIST dat de instortingen bestudeerde incluis). En weet u, zelfs naar de mening van bepaalde complotdenkers heb ik 'geluisterd' (subtitel "Branden in de Twin Towers" moet u maar even nagaan). Zelf ben ik ervan overtuigd, na alles wat ik de voorbije twintig jaar heb gelezen en geleerd over de ineenstorting van het WTC en dat was zeker de moeite waard, dat het volkomen logisch is dat een constructie zonder primordiaal uitgevoerde draagconstructie in dergelijke situatie weinig kans heeft op overleving. Het 'ingevlogene', het gebeurde, heeft dan eigenlijk weinig belang. Puur hoe de gebouwen op die situatie hebben gereageerd. Louter dat was van belang. De vloeren werden in het WTC gecompromitteerd. De torens waren niet sterk genoeg. Punt. U moet niet zeggen dat ze sterk waren als ze na anderhalf uur geschiedenis waren. Met de hoge dodentol tot gevolg. Stel, een gebouw heeft 110 verdiepingen en op de 80ste verdieping verwijdert u over de gehele omtrek van het gebouw het vloeroppervlak en dat nota bene onder spanning. Denk daar eens goed over na. Over wat dat teweegbrengt. Dan kunt u zeggen dat de 79 verdiepingen eronder de belasting wel even zullen opvangen. Niet dus, dat is gewoon een utopie. Vanaf de eerste minuut droegen de vloeren in het WTC alle belasting. Die buitenmuren waren vrijwel meteen voor de geschiedenisboeken. De techniek die men gebruikte met het oog op de windbelasting tart alle verbeelding. Van buiten uit waren ze misschien sterk, maar van binnenuit? Laat me niet lachen. En toch, ze zagen er naar mijn mening ook uit alsof ze bij de minste windvlaag omver konden liggen. De omtrek van het gebouw droeg de lasten niet, hé. De gebouwen hadden eigenlijk een 'dubbele muur'. Een dubbele muur. Bovendien één waar men een vliegtuig met gemak en volgens de logica van de fysica zo doorheen vliegt. Doet er niet toe, al voorzag men ze van drie of vier draagmuren. Zo moet u dat feitelijk zien. U moet zich dat voorstellen. 'Revolutionair' zei men. Dan de binnenzijde van de torens. Letterlijk de gehele draagconstructie stond in verbinding met de muren, zoals bij vrijwel elk ander gebouw (van enigerlei omvang, maakt geen fluit uit). Alleen garandeerde deze draagconstructie de grootste ruimte binnen het gebouwoppervlak. Dat zorgde kennelijk voor een ongelijke verdeling van de ruimte. Voordien gebeurde dit niet, weet u. En dan valt die zomaar eventjes tientallen keren weg. Geen verdere uitleg, denk ik zo. Men heeft gefaald, maar met zo'n scenario als op de bewuste dag u allen bekend hield men geen rekening. Het ontwerp van het WTC werd evenwel veel te roekeloos geconcipieerd. Onveiligheid heeft een einde gemaakt aan duizenden mensenlevens, in de jaren zestig aangezwengeld door macromanie. De draagconstructie was bij het WTC te veelomvattend, want ze wilden destijds maximaal kantoorruimte creëren. Daar heb je het. Geheel van beneden tot boven waren de torens een buis, een tube. Ikzelf kan dat met het blote oog zien, net als vele anderen. Daar zijn echter diegene die dat niet kunnen. Liften centraal en voor de rest van de oppervlakte alle in te vullen ruimte langs de wijdte. Totaal absurd is dat. Sommigen vergeten in hun redenering simpelweg te denken aan de twintig verdiepingen boven de tachtigste. Nu, het ontwerp van het WTC slaat mij al twintig jaar met verstomming. Volkomen onveilig achteraf bekeken. Achteraf was het makkelijk voor critici, natuurlijk. Alles was in de jaren zestig om grandeur te doen. Daar sluit ik me volmondig bij aan. Zo veel mogelijk kantoorruimte creëren en zo hoog en zo groot mogelijk gaan bouwen. De grootste der Aarde willen zijn. En kijk nu. U reinste macromanie. En dat zal u misschien verbazen (dat dat mijn mening is), want ik heb inderdaad veel tijd aan het artikel besteed. Wat betreft het WTC, had men zich in ieder geval beter op de veiligheid van het bouwontwerp gefocust want dit bleek te wensen over te laten. Dan hadden die torens er vandaag misschien wel nog gestaan. Nu, ironisch genoeg was het WTC naar ontwerp geen 'kaartenhuis dat instortte', waarvan sprake. Het Empire State Building, dat is een kaartenhuis. En zo ziet u maar. Hoe het bouwkundige kaartenhuizen werkelijk vergaat. We zijn ruim 90 jaar verder. Wat meer beton gebruiken in het vervolg en een 'staalstop' inlassen? Mijn excuses voor de lange repliek. Cnuddearthur (overleg) 5 dec 2021 01:08 (CET)

(In gewijzigde vorm teruggeplaatst wat door Cnuddearthur verwijderd was)

JoostB, Erik Wannee, in het Engels heb je de term pancaking, zie Progressive collapse maar die is hier hooguit deels van toepassing, hoewel er wel enige overeenkomst is met de recente instorting in Miami, waar dat goed zichtbaar was, zelfs nog toen de verdiepingen dakpansgewijs op de grond lagen; misschien dat die artikelen je toch op weg helpen. Dat pankacing is wat Erik Wannee het domino-effect noemt. Woongebouwen in Nederland (en allicht in de hele EU) moeten overigens zo sterk zijn, dat dit niet mogelijk is: als van een woontoren de derde verdieping inzakt, zodat de bovenliggende vijftig verdiepingen drie meter zakken, moet de tweede verdieping intact blijven.

@Cnuddearthur: een leerzaam betoog over de bijzonderheden van het WTC. Uw inbreng werd echter gevraagd over het filmpje waar JoostB naar vroeg →bertux 5 dec 2021 12:27 (CET)

Natriumdiuranaat en Natriumuranaat

Natriumdiuranaat en Natriumuranaat heb ik kortgeleden genomineerd voor samenvoegen omdat

• De toepassingen van beide stoffen elkaar redelijk lijken te dekken en
• De valentie van uranium in Natriumuranaat erg buiten de gebruikelijke waarden (formeel 11+) valt

Het lijkt alsof in het laatste geval er iets mis is met de formule van de stof. Omdat ik geen toegang heb tot een wetenschappelijke bibliotheek kan ik lastig zelf controleren of Natriumuranaat niet een - wel is waar uitzonderlijk - voorbeeld is van een exotische uraniumvalentie. Wie kan dit nalijken en eventueel vaststellen wat over deze verbinding(en) bekend is? T.vanschaik (overleg) 3 dec 2021 14:41 (CET)

Hier staat een andere formule voor Natriumuranaat, met bron. Of is dat weer wat anders? Hobbema (overleg) 3 dec 2021 16:05 (CET)

De genoemde referentie gooit de verbindingen op één hoop. Ik krijg de indruk dat het om twee verschillende verbindingen gaat: ${\ce {Na2UO4}}$ en ${\ce {Na2U2O7}}$. Een beetje de zelfde situatie als met natriumchromaat en natriumdichromaat. Zolang ik de situatie niet in de Chemical Abstracts of iets dergelijks heb kunnen controleren laat ik het nog even zo staan, inclusief de samenvoegvlaggen.T.vanschaik (overleg) 6 dec 2021 19:30 (CET)

Dubbelzinnigheid sinds de IUPAC-regels van 2013

Zojuist heb ik de inkomende links op 3-hexeen aangepast naar hex-3-een o.b.v. meeste stemmen gelden, plus dat dit de IUPAC-naam is sinds de aanpassing van de richtlijn in 2013. Bij de alcoholen worden echter nog meer varianten door elkaar gebruikt, zie bijv. de categorie:Alkanol: propaan-1-ol (zoals ook genoemd op ons artikel over IUPAC-nomenclatuur) naast 1-butanol en pentan-1-ol. Volgens mij ontkomen we er niet aan om hierin één lijn te trekken, al is het maar voor de lezer die er zo niks meer van snapt. Wikiwerner (overleg) 27 dec 2021 19:51 (CET)