Wikipedia:Opinielokaal/Hoofdlettergebruik bij namen van kerkgenootschappen

Hoofdletters of kleine letters bij kerken

Opiniepeiling
Onderwerp	Hoofdlettergebruik in namen van kerken (kerkgenootschappen)
Stelling	Op Wikipedia wordt in meerledige namen van kerkgenootschappen de schrijfwijze gevolgd zoals bij diverse taaladviesdiensten te vinden is.
Begindatum	zaterdag 1 oktober 2016 00:00:00 (CET+2)
Einddatum	vrijdag 14 oktober 2016 23:59:59 (CET+2)
Keuzes	Zie de twee deelpeilingen
Coördinator	De Wikischim; Bever heeft de oorspronkelijke tekst herschreven en uitgebreid vanuit zijn gebruikersruimte (een eerdere conceptversie voor deze peiling werd ontworpen door Rodejong, die daarna de coördinatie neerlegde)
Opmerkingen	Korte stemverklaringen zijn toegestaan. Discussie en lange verhalen worden worden verplaatst naar de overlegpagina. Indien uit deze peiling voldoende animo voor het wijzigen van de status quo blijkt, zal er als volgende stap worden overgegaan tot een stemming.
Een opiniepeiling verzamelt meningen van Wikipediagebruikers over een bepaald onderwerp en heeft geen bindende kracht. Gebruik hiervoor een stemming.

Inleiding

Er is al jarenlang discussie over het gebruik van hoofdletters of kleine letters voor kerken: kerkgebouwen en vooral kerkgenootschappen. Er is met name onenigheid over de schrijfwijze van de naam van de Rooms-Katholieke (of rooms-katholieke, of Rooms-katholieke) Kerk en vergelijkbare 'drieledige' namen. Op een bepaald moment is gekozen voor 'Rooms-katholieke Kerk', hoewel verschillende mensen hebben opgemerkt dat deze vorm (dus 'hoofdletter-kleine letter-hoofdletter') buiten Wikipedia weinig gangbaar is en ook nergens wordt gesteund in taaladviezen, hetzij op de site van de Taalunie of door een andere relevante bron (het Genootschap Onze Taal, de Schrijfwijzer, Van Dale, Vlaamse taalsites, e.d.). Behalve in de naam van dit artikel heeft deze schrijfwijze zich (door de behoefte aan consistentie) ook verbreid naar de vele andere artikelen waar deze kerk genoemd wordt, evenals naar andere artikelen over kerkgenootschappen met vergelijkbare namen (zoals de Armeens-apostolische Kerk) en naar hieraan gerelateerde categorieën.

Om eindelijk de knoop door te hakken, werd in augustus dit jaar voorgesteld om een peiling te houden. (Zie ook dit gesprek.)

Aangezien er soms ook onduidelijkheid of discussie is over andere hoofdletterkwesties rondom kerken, is van de gelegenheid gebruik gemaakt om een korte richtlijn op te stellen voor al zulke kwesties. De peiling is hieronder wel opgesplitst in onderdelen voor het 'heetste hangijzer' en de algemene richtlijn. In elk onderdeel kun je een stem uitbrengen.

Doel van dit voorstel

Het doel is om:

• de systematiek op Wikipedia voor de naamgeving van kerken beter te laten aansluiten bij wat taaladviseurs (waaronder die van de Taalunie) zeggen;
• waar er op dit gebied meningsverschillen of onduidelijkheden zijn, de individuele meningen van Wikipediadeelnemers en externe bronnen samen te brengen tot een duidelijke conclusie van 'de gemeenschap'.

Meer informatie

Vanwege de vele eerdere discussies bevat deze peilingpagina geen lijst van voors en tegens. Hiervoor wordt verwezen naar het volgende overzicht van eerdere argumenten. Zie ook onder andere de volgende pagina's op Wikipedia:

• meest recente discussie in het Taalcafé: Wikipedia:Taalcafé#Hoofdlettergebruik_.284.29.3B_.22de_Hervormde_kerk_van....22 Gaat niet rechtstreeks over de hier besproken naamgeving van kerkgenootschappen, maar over de schrijfwijze ...Hervormde kerk... midden in een zin die momenteel in sommige artikelen staat.
• de Wikipedia-spellinggids (beschrijft de huidige situatie op Wikipedia)
• artikel Hoofdletter in de Nederlandse spelling

Externe adviezen

• Kerk (hoofdletter?) op taaladvies.net (de officiële site van de Taalunie)
• taaltelefoon.be over kerk/Kerk
• taaltelefoon.be over hoofdletters bij namen van organisaties
• Kerk / kerk, adviesdienst Onze Taal over de vraag 'Schrijf je kerk met een hoofdletter?'
• NRC stijlboek
• De vijfde editie van de Schrijfwijzer (2012) adviseert op p. 357 eveneens Rooms-Katholieke Kerk.

Gevolgen van de voorstellen

• Als de voorstellen worden aangenomen (na deze opiniepeiling en zo nodig een daaropvolgende stemming), zullen ze worden verwerkt in de Wikipedia-spellinggids onder het kopje Religieuze begrippen.
• Als de voorstellen worden bevestigd in een stemming, kunnen ze worden opgenomen (eventueel in een beknoptere vorm of in de vorm van een verwijzing) in de richtlijn voor het Benoemen van een pagina onder het kopje Klerikale namen.
• Een vrij groot aantal artikelen en subcategorieën in de Categorie:Christelijk kerkgenootschap zal (bij aanname van deze voorstellen) moeten worden hernoemd.
• Het ligt voor de hand om ook lijsten, tabellen, infoboxen en navigatieboxen aan te passen waar dergelijke namen voorkomen, evenals de lopende tekst van artikelen, al spreekt dit voorstel zich niet uit over de vraag in hoeverre de Spellinggids dwingend geldt voor de lopende tekst van artikelen. Als dit met een bot gedaan wordt, kunnen deze wijzigingen zich beperken tot een niet al te lange periode na het aannemen van de voorstellen en kunnen gebruikers desgewenst aangeven dat zij deze wijzigingen niet op hun volglijst willen zien.

Onderdeel 1: hoofdletters bij drieledige namen van kerkgenootschappen

Voorstel

Onder een ‘drieledige naam’ wordt hier een naam verstaan als ‘Armeens-Apostolische Kerk’, ‘Evangelisch-Lutherse Kerk’ of ‘Rooms-Katholieke Kerk’. Preciezer gezegd: een samengesteld bijvoeglijk naamwoord (samengesteld uit twee andere bijvoeglijk naamwoorden, zoals ‘rooms’ en ‘katholiek’, gescheiden door een koppelstreepje), gevolgd door een woord als ‘Kerk’. Het voorstel komt erop neer dat er voortaan ook na het koppelstreepje een hoofdletter komt. Rooms-katholieke Kerk wordt dus Rooms-Katholieke Kerk.

Hoofdletters na een koppelstreepje komen wel vaker voor in het Nederlands, zie namen als Sociaal-Democratische Arbeiderspartij en Noord-Hollands Archief. Het voorstel sluit aan bij die praktijk.

Een bijkomstigheid is dat het dus voor het hoofdlettergebruik niet meer uitmaakt of er een koppelstreepje staat of een spatie. Namen als de ‘Nederlands Gereformeerde Kerken’ lijken immers sterk op de bovenstaande en bij sommige namen valt te discussiëren over wel of niet ‘koppelen’. Maar de hoofdletters blijven volgens dit voorstel hetzelfde, ongeacht de uitkomst van dergelijke discussies.

Stemming

Geef je voorkeur aan door door # ~~~~ te plaatsen onder het gewenste kopje. Dit resulteert in je gebruikersnaam plus tijdstip. Korte stemverklaringen direct achter deze ‘stem’ zijn toegestaan, maar gebruik voor uitgebreidere argumentatie en andere opmerkingen en overleg liever de overlegpagina. Dat is ook de plaats om eventueel te reageren op stemverklaringen van anderen.

Voor: elk naamsdeel hoofdletter, ook na koppelstreepje ('RKK')

1.  Kind regards,   Rodejong   ^💬 Talk ^✉️ Email  ^📝 Edits  ^👀 Auth  🕘 →  1 okt 2016 00:00 (CEST)
2. Mbch331 (Overleg) 1 okt 2016 08:01 (CEST) Dit is wat in het taaladvies bij puntje 11 staat
3. Magere Hein (overleg) 1 okt 2016 08:45 (CEST) - Per Mbch331
4. EvilFreD (overleg) 1 okt 2016 08:55 (CEST) Het moet eindelijk maar eens gedaan zijn met die eigen interpretatie van de Taalunierichtlijnen.
   (Uitgebreider commentaar verplaatst naar de overlegpagina)
5. De Wikischim (overleg) 1 okt 2016 09:29 (CEST) Ik weet niet helemaal zeker of ik als coördinator zelf mag meestemmen, anders mag mijn stem weer worden verwijderd.
6. Happytravels (overleg) 1 okt 2016 10:52 (CEST) WP:NL maakt zich compleet belachelijk door 'RkK' te schrijven.
7. Linkin (overleg) 1 okt 2016 12:35 (CEST)
8. Wikiwerner (overleg) 1 okt 2016 15:09 (CEST)
9. Paul B (overleg) 1 okt 2016 15:24 (CEST) De huidige situatie berust m.i. op een interpretatie van de Taalunieadviezen die geen steun vindt in gezaghebbende bronnen.
10.  IJzeren Jan 1 okt 2016 17:39 (CEST)
11. Magalhães (overleg) 1 okt 2016 20:10 (CEST), Het is of r-k k of R-R K en dus zeker niet R-k K, zie taalunie bij punt 16
12. Sijtze Reurich (overleg) 2 okt 2016 01:27 (CEST) De standpunten van zowel de Taalunie als Onze Taal lijken mij duidelijk
13. Gasthuis(overleg) 2 okt 2016 07:56 (CEST) Per Paul B.
14. ErikvanB (overleg) 2 okt 2016 12:56 (CEST) - zeer voor
15. Malinka1 (overleg) 2 okt 2016 14:59 (CEST) Uiteraard
16. Lymantria _overleg 3 okt 2016 19:40 (CEST)
17. -rikipedia (overleg) 4 okt 2016 08:49 (CEST)
18. Mvg, TheDragonhunter | Vragen? 1 okt 2016 19:10 (CEST) Wikipedia is volgend, niet leidend. De taalunie beslist over de spelling van het Nederlands. Gezien ik hier er niks over terugvind, concludeer ik dat de taalunie nog geen advies gegeven heeft. Dus voorlopig neutraal.
    (Na constructief overleg met DeWikischim stem verplaatst naar voor. Zie overlegpagina)
19. Grasmat (overleg) 7 okt 2016 17:46 (CEST)
20. Iooryz (overleg) 8 okt 2016 09:25 (CEST)
21. Take Mirrenberg (overleg) 8 okt 2016 14:33 (CEST)
22. Bever (overleg) 12 okt 2016 23:30 (CEST)
23.  —  „Jaspər Kloekmoed”  ^[ ! ? ]  15 okt 2016 00:06 (CEST) (na sluitdatum, dus ongeldig)

de peiling is gesloten nagekomen opmerking naar de overlegpagina

Tegen: handhaaf bestaande situatie ('RkK')

1. Jcwf (overleg) 1 okt 2016 03:10 (CEST) Die 'voorbeelden' Noord-Hollands (Hollands is een geografische naam, dus hoofdletter!) en Sociaal-Democratische Partij zijn vreselijk uit verband gerukt en kloppen van geen kanten. De naam van de partij volgt gewoon de spelling niet: die is namelijk sociaaldemocratisch. Dit is echt ONZIN die indruist tegen een heeel oud besluit dat we het Groene Boekje zouden volgen. Wikipedia is dus weer eens bezig zijn eigen spelling uit te vinden. Original work, dus

   (reacties verplaatst naar de overlegpagina)

2. Maiella (overleg) 1 okt 2016 12:33 (CEST) De Taalunie is heel duidelijk: éen hoofdletter per woord. De gegeven voorbeelden zijn derhalve inconsequent.

   (reacties verplaatst naar de overlegpagina)

de peiling is gesloten

Anders, namelijk...

Voorstanders van alternatieven als 'rooms-katholieke Kerk', 'rooms-katholieke kerk' of nog andere varianten kunnen die hier kwijt.

1. Wanneer een deel van de naam een toponiem (bijv. Rooms-katholiek en Armeens-apostolisch) of eponiem (bijv. Jehova's getuigen) behoudt dat deel de hoofdletter. Vaak de status quo.  Klaas `Z4␟` V:  1 okt 2016 10:53 (CEST)
   (Uitgebreider commentaar verplaatst naar de overlegpagina)
2. Stemming onnodig, gewoon de Taalunie (volgens onze reeds bestaande richtlijn) volgen. Tjako (overleg) 3 okt 2016 20:09 (CEST)
   (Uitgebreider commentaar verplaatst naar de overlegpagina)

de peiling is gesloten

Neutraal

Een neutrale stem telt niet mee in het resultaat.

de peiling is gesloten

Onderdeel 2: Richtlijn voor hoofdlettergebruik bij kerken

Een vaste richtlijn voor het gebruik van hoofdletters of kleine letters bij namen van kerken en kerkgenootschappen is er niet echt. Gezien de verwarring lijkt het nuttig hier overzicht in te brengen. In het onderstaande tekstvoorstel kan, na de peiling, op de plaats van de puntjes ([...]) een zin worden ingevoegd over meerledige namen, op basis van onderdeel 1 van deze peiling.

Tekstvoorstel: wanneer hoofdletters en wanneer kleine letters?

Soortnaam

• Het woord kerk wordt met kleine letter geschreven waar het de gebouwen betreft: "Hij ging elke zondag naar de kerk", "de protestantse kerk in het dorp", "de neogotische katholieke kerk".
• Er worden kleine letters gebruikt waar het de kerkdiensten betreft: "de kerk", "de mis".
• De kerk wordt met kleine letter geschreven waar het een religieuze stroming of geloofsgemeenschap betreft: zich bekeren tot "de kerk", "de kerk" zegt..., een donatie aan "de kerk", etc. Dit geldt ook voor een kerkelijk gezag/instituut in het algemeen. Ook een verzamelnaam voor een aantal verwante kerkgenootschappen krijgt kleine letters: de oosters-orthodoxe kerken. Deze vormen samen een religieuze stroming.

Eigennamen

• Namen van kerkgenootschappen en kerkelijke instanties worden in principe (net als bij andere eigennamen van organisaties) met hoofdletters geschreven: ...de Protestantse Kerk in Nederland..., ...de Rooms-Katholieke Kerk..., ...de Kerk van de Wederopstanding van Jezus Christus.... Elk woord in de naam begint met een hoofdletter, met uitzondering van lidwoorden, voorzetsels en voegwoorden. [...]
• Naast de algemene spellingsregels is ook het donorprincipe van toepassing voor officiële namen van organisaties, in elk geval wanneer het kerkgenootschap hier zelf eenduidig in is.
• Ook kerkgebouwen kunnen een eigennaam hebben.

Uitzonderingen

• Afhankelijk van de specifieke context kunnen in een enkel geval zowel kleine letters als hoofdletters gebruikt worden. Zie de voorbeelden 16, 17 en 18 op taaladvies.net.

Stemming

Geef je voorkeur aan door door # ~~~~ te plaatsen onder het gewenste kopje. Zie ook de opmerkingen hierboven.

Voor de voorgestelde richtlijn

1. -- Kind regards,   Rodejong   ^💬 Talk ^✉️ Email  ^📝 Edits  ^👀 Auth  🕘 →  1 okt 2016 00:01 (CEST)
2. Jcwf (overleg) 1 okt 2016 03:14 (CEST) Het voorstel is overbodig. Dit is gewoon de Groene spelling, behalve die K van Katholiek dan, die hoort er niet. Zie boven. Ik vind het wel schandalig dat die hier even ondemocratisch door onze strot gedouwd wordt. Het is wel duidelijk welke uitkomst van dit uiterst ongewenste 'opiniepeiling' ons op wil leggen. Jcwf (overleg) 1 okt 2016 03:14 (CEST)
3. Mbch331 (Overleg) 1 okt 2016 08:02 (CEST) Gewoon de officiële spellingsregels volgen (en dat is het groene boekje)
4. Magere Hein (overleg) 1 okt 2016 08:49 (CEST) - Per Mbch331
5. De Wikischim (overleg) 1 okt 2016 09:29 (CEST) Ik weet niet helemaal zeker of ik als coördinator zelf mag meestemmen, anders mag mijn stem weer worden verwijderd.
6. Linkin (overleg) 1 okt 2016 12:35 (CEST)
7. Wikiwerner (overleg) 1 okt 2016 15:08 (CEST)
8.  IJzeren Jan 1 okt 2016 17:40 (CEST)
9. Paul B (overleg) 1 okt 2016 18:11 (CEST) Volgens mij is dit de huidige praktijk, en daar zijn nauwelijks problemen mee.
10. Mvg, TheDragonhunter | Vragen? 1 okt 2016 19:13 (CEST)
11. Happytravels (overleg) 2 okt 2016 06:45 (CEST)
12. Gasthuis(overleg) 2 okt 2016 08:03 (CEST)
13. Sijtze Reurich (overleg) 2 okt 2016 11:03 (CEST)
14. ErikvanB (overleg) 2 okt 2016 13:02 (CEST)
15. Peters01 (overleg) 2 okt 2016 18:18 (CEST) Dit is sinds jaren de 'juiste' richtlijn van Wikipedia.
16. Lymantria _overleg 3 okt 2016 19:41 (CEST)
17. -rikipedia (overleg) 4 okt 2016 08:50 (CEST)
18. Nietanoniem (overleg) 6 okt 2016 10:10 (CEST)
19. Iooryz (overleg) 8 okt 2016 09:25 (CEST)
20. Bever (overleg) 12 okt 2016 23:29 (CEST) – met enkele kanttekeningen, zie de overlegpagina (de stukken over kerkgebouwen, de oosters-orthodoxe kerken en 'twee richtlijnen naast elkaar')
21.  —  „Jaspər Kloekmoed”  ^[ ! ? ]  15 okt 2016 00:08 (CEST) (na sluitdatum, dus ongeldig)

de peiling is gesloten nagekomen opmerking naar de overlegpagina

Tegen de voorgestelde richtlijn

1. Maiella (overleg) 1 okt 2016 00:30 (CEST)
2. ...

de peiling is gesloten

Neutraal

Een neutrale stem telt niet mee in het resultaat.

1.  Klaas `Z4␟` V:  1 okt 2016 10:56 (CEST) hangt ervan af; i.h.a. ben ik wel voor donorprincipe, maar tegen dogmatisch volgen.
2. stemming onnodig. Gewoon de Taalunie (volgens onze reeds bestaande richtlijn) volgen. Tjako (overleg) 3 okt 2016 20:11 (CEST)
   (Uitgebreider commentaar verplaatst naar de overlegpagina)

de peiling is gesloten

Uitslag en conclusie

Enkel door de coördinator in te vullen

Onderdeel 1. In totaal hebben 27 personen een stem uitgebracht waarvan 0 een neutrale stem gegeven hebben.

• voorstemmen : 23 (waarvan 1 na de sluitdatum, dus formeel ongeldig)
• tegenstemmen: 2
• anders: 2

Deze uitslag toont aan dat 85% van de stemmers voorstander is van de optie "hoofdletters bij drieledige namen van kerkgenootschappen".

Onderdeel 2. In totaal hebben 24 personen een stem uitgebracht waarvan 2 een neutrale stem gegeven hebben.

• voorstemmen : 21 (waarvan 1 na de sluitdatum, dus formeel ongeldig)
• tegenstemmen: 1

Deze uitslag toont aan dat 87,5% van de stemmers voorstander is van de optie "Richtlijn voor hoofdlettergebruik bij kerken".

Er is vanaf nu een week tijd om eventuele bezwaren tegen de uitslag in te dienen. Daarna zal met naamswijzigingen worden begonnen.